Eerste Kamerverkiezingen 2003

Op 26 mei 2003 kozen de Provinciale Staten een nieuwe Eerste Kamer. Door de verkiezingsuitslag kon het nieuwe kabinet-Balkenende II rekenen op een meerderheid van 41 van de 75 Eerste Kamerzetels: 23 van het CDA, 15 van de VVD en 3 van D66. De populaire Johan Stekelenburg was lijsttrekker voor de PvdA. Bij de VVD kwamen op basis van voorkeursstemen 6 kandidaten in de senaat, die op basis van de lijstvolgorde geen zetel verworven zouden hebben.

Uitslag

In onderstaande tabel is de verkiezingsuitslag in aantal zetels opgenomen. Neem contact op met de redactie van PDC voor een overzicht van het aantal stemmen (ook in %) per partij.

*  De fractie van de ChristenUnie in de Eerste Kamer werd in 2001 gevormd uit de fracties van het GPV (2 zetels) en de RPF (2 zetels)

Kerngegevens

In onderstaande tabel zijn de kerngegevens van de verkiezingen in 2003 opgenomen.

Lijsttrekkers

In onderstaande tabel zijn de lijsttrekkers bij de verkiezingen in 2003 opgenomen.

*  De fractie van de ChristenUnie in de Eerste Kamer werd in 2001 gevormd uit de fracties van het GPV (2 zetels) en de RPF (2 zetels)

Achtergrond

Na de Eerste Kamerverkiezingen van 1999 behield de zittende regeringscombinatie van PvdA, VVD en D66 maar nauwelijks haar meerderheid. Gezamenlijk hadden zij 38 zetels (VVD 19, PvdA 15 en D66 4). Het CDA werd de grootste fractie in de Eerste Kamer met 20 zetels. Op grond hiervan leverde het CDA sinds 2001 de Kamervoorzitter, Gerrit Braks. Tot 2001 was de VVD'er Frits Korthals Altes voorzitter.

De positie van GroenLinks (8 zetels) en ChristenUnie (4 zetels) was relatief sterk. In de senaat zat één fractie die niet in de Tweede Kamer was vertegenwoordigd, de Onafhankelijke Senaatsfractie (OSF) met Marten Bierman als afgevaardigde.

De Eerste Kamerverkiezingen van 2003 vonden enkele dagen voor de beëdiging van het kabinet-Balkenende II plaats.

Kandidaten

Aan de verkiezingen nam voor het eerst ook de LPF deel. Provinciale partijen deden wederom mee onder de noemer van de Onafhankelijke Senaatsfractie.

Na de Eerste Kamerverkiezingen van 2003 keerde voorzitter Gerrit Braks niet terug in de senaat. De bekende D66-er Jan Terlouw vertrok na deze verkiezingen ook uit de Eerste Kamer. Oud-minister Wim van Eekelen verloor, met twee andere zittende leden, zijn zetel, omdat de lijstvolgorde bij de VVD volledig werd doorbroken door in de Provinciale Staten uitgebrachte voorkeurstemmen. Dat was een 'regionale' actie tegen de door het hoofdbestuur opgestelde lijst.

Johan Stekelenburg was lijsttrekker voor de PvdA en Yvonne Timmerman-Buck voor het CDA. Laatstgenoemde zou Gerrit Braks opvolgen als Kamervoorzitter. Het oud-Tweede Kamerlid Eimert van Middelkoop kwam nieuw in de Eerste Kamer voor de ChristenUnie.

Bij het CDA keerden naast Kamervoorzitter Gerrit Braks ook oud-gedienden als Huib Eversdijk, Joeke Baarda en Willem Stevens niet terug. Nieuwkomers bij het CDA waren o.a. de oud-Tweede Kamerleden Marian Soutendijk-van Appeldoorn en Gerrit Terpstra. Ook Karla Peijs was gekozen als Eerste Kamerlid. Zij kwam echter niet in de senaat omdat zij minister van Verkeer en Waterstaat werd in het kabinet-Balkenende II.

Bij de VVD was oud-minister Hermans de hoogste nieuwkomer, maar hij trok zich later terug vanwege zijn benoeming tot voorzitter van MKB Nederland. Pol de Beer en oud-VVD-voorzitter Leendert Ginjaar keerden niet terug in de Kamer.

Op de kandidatenlijst van de PvdA stond onder meer informateur Frans Leijnse. Hij was 20ste op de lijst. Opvallend was, dat, buiten Ed van Thijn die 18e stond, oud-bewindslieden ontbraken.

GroenLinks had in de persoon van het zittende Eerste Kamerlid Diana de Wolff een nieuwe lijsttrekker. Zij volgde Wim de Boer op, die er na ruim 12 jaar mee ophield. De SP kreeg een nieuwe fractie, omdat de twee zittende leden niet (direct) verkiesbaar waren. Bij de LPF trok emeritus hoogleraar Bob Smalhout zich kort na zijn aanwijzing als lijsttrekker terug, omdat hij zijn column in 'de Telegraaf' niet wilde opgeven.

Aan de verkiezingen deden de volgende lijstencombinaties mee:

• CDA, SGP en ChristenUnie
• GroenLinks en SP

Neem contact op met de redactie van PDC voor een overzicht van de kandidaten.

Stemwaarden

Bij de verkiezing van de Eerste Kamer wordt rekening gehouden met het aantal inwoners van iedere provincie. Dit gebeurt door middel van stemwaarden. Een stemwaarde is het inwonertal van een provincie gedeeld door het honderdvoud van het aantal provinciale statenleden in die provincie.

Voor de vaststelling van de uitslag wordt de stem van een Statenlid uit een provincie vermenigvuldigd met de stemwaarde van die betreffende provincie. De uitslag wordt vervolgens berekend op basis van de aantallen berekende stemmen.

Voor de Eerste Kamerverkiezingen van 2003 had de Kiesraad de volgende stemwaarden vastgesteld:

Gekozenen

De hoogste nieuwkomers die uiteindelijk ook tot Kamerlid werden gekozen, waren:

Neem contact op met de redactie van PDC voor een volledig overzicht van de gekozenen.

Meer over

• Eerste Kamerverkiezingen
• Profiel Eerste Kamer 2003