Kieskringen

Voor de Tweede Kamerverkiezingen is Nederland verdeeld in 20 kieskringen. Ze hebben een administratieve functie bij de organisatie van landelijke verkiezingen en bestaan sinds in 1917 de evenredige vertegenwoordiging werd ingevoerd. In 2012 is Bonaire (bestaande uit de Bonaire, Sint Eustatius en Saba) als twintigste kieskring toegevoegd.

Een kieskring wordt verdeeld in een groot aantal stemdistricten, die ieder ongeveer duizend kiezers hebben. In ieder stemdistrict is een stembureau gevestigd en in elke kieskring is een hoofdstembureau. Daarboven staat het Centraal Stembureau (de Kiesraad) in Den Haag.

De kandidatenlijsten voor de Tweede Kamerverkiezingen - die per kieskring kunnen verschillen - moeten worden ingediend bij de voorzitters van de hoofdstembureaus. De hoofdstembureaus controleren de kandidatenlijsten en zenden ze daarna door naar het centraal stembureau, waar de lijsten worden genummerd.

De genummerde lijsten worden ten slotte gepubliceerd in de Nederlandse Staatscourant.

De invoering van kieskringen in 1917 had tot doel indiening van aparte kandidatenlijsten mogelijk te maken. Zo moest - na de afschaffing van het districtenstelsel - de regionale spreiding van kandidaten worden bevorderd. Tegenwoordig dienen partijen vaak echter in alle kieskringen dezelfde lijst in.

Overzicht van kieskringen en hoofdstembureaus
Nummer Tot kieskring behorenHoofdstembureau
1De provincie GroningenGroningen
2De provincie FryslânLeeuwarden
3De provincie DrentheAssen
4De provincie OverijsselZwolle
5De provincie FlevolandLelystad
6De gemeenten Berg en Dal, Beuningen, Buren, Culemborg, Druten, Heumen, Maasdriel, Neder-Betuwe, Nijmegen, Tiel, West Betuwe, West Maas en Waal, Wijchen, ZaltbommelNijmegen
7De gemeenten Aalten, Apeldoorn, Arnhem, Barneveld, Berkelland, Bronckhorst, Brummen, Doesburg, Doetinchem, Duiven, Ede, Elburg, Epe, Ermelo, Harderwijk, Hattem, Heerde, Lingewaard, Lochem, Montferland, Nijkerk, Nunspeet, Oldebroek, Oost Gelre, Oude IJsselstreek, Overbetuwe, Putten, Renkum, Rheden, Rozendaal, Scherpenzeel, Voorst, Wageningen, Westervoort, Winterswijk, Zevenaar, ZutphenArnhem
8De provincie UtrechtUtrecht
9De gemeente AmsterdamAmsterdam
10De gemeenten Aalsmeer, Amstelveen, Beverwijk, Blaricum, Bloemendaal, Diemen, Gooise Meren, Haarlem, Haarlemmermeer, Heemskerk, Heemstede, Hilversum, Huizen, Laren, Ouder-Amstel, Uithoorn, Velsen, Wijdemeren, ZandvoortHaarlem
11De gemeenten Alkmaar, Castricum, Bergen, Den Helder, Dijk en Waard, Drechterland, Edam-Volendam, Enkhuizen, Heiloo, Hollandse Kroon, Hoorn, Koggenland, Landsmeer, Medemblik, Oostzaan, Opmeer, Purmerend, Schagen, Stede Broec, Texel, Uitgeest, Waterland, Wormerland, ZaanstadDen Helder
12De gemeente 's-Gravenhage's-Gravenhage
13De gemeente RotterdamRotterdam
14De gemeenten Alblasserdam, Albrandswaard, Barendrecht, Brielle, Delft, Dordrecht, Goeree-Overflakkee, Gorinchem, Hardinxveld-Giessendam, Heerjansdam, Hellevoetsluis, Hendrik-Ido-Ambacht, Hoeksche Waard, Maassluis, Midden-Delfland, Molenlanden, Nissewaard, Papendrecht, Ridderkerk, Rijswijk, Schiedam, Sliedrecht, Vlaardingen, Westland, Westvoorne, ZwijndrechtDordrecht
15De gemeenten Alphen aan den Rijn, Bodegraven-Reeuwijk, Capelle aan den IJssel, Gouda, Hillegom, Kaag en Braassem, Katwijk, Krimpen aan den IJssel, Krimpenerwaard, Lansingerland, Leiden, Leiderdorp, Leidschendam-Voorburg, Lisse, Nieuwkoop, Noordwijk, Oegstgeest, Pijnacker-Nootdorp, Teylingen, Voorschoten, Waddinxveen, Wassenaar, Zoetermeer, Zoeterwoude, ZuidplasLeiden
16De provincie ZeelandMiddelburg
17De gemeenten Alphen-Chaam, Altena, Baarle-Nassau, Bergen op Zoom, Breda, Dongen, Drimmelen, Etten-Leur, Geertruidenberg, Gilze en Rijen, Goirle, Halderberge, Hilvarenbeek, Loon op Zand, Oisterwijk, Oosterhout, Roosendaal, Rucphen, Steenbergen, Tilburg, Waalwijk, Woensdrecht, ZundertTilburg
18De gemeenten Asten, Bergeijk, Bernheze, Best, Bladel, Boekel, Boxtel, Cranendonck, Deurne, Eersel, Eindhoven, Geldrop-Mierlo, Gemert-Bakel, Heeze-Leende, Helmond, 's-Hertogenbosch, Heusden, Laarbeek, Land van Cuijk, Maashorst, Meierijstad, Moerdijk, Nuenen c.a., Oirschot, Oss, Reusel-De Mierden, Sint-Michielsgestel, Someren, Son en Breugel, Valkenswaard, Veldhoven, Vught, Waalre's-Hertogenbosch
19De provincie LimburgMaastricht
20De openbare lichamen Bonaire, Sint Eustatius en SabaBonaire

Meer over