Ministerie negeerde kritische adviezen en hield informatie achter

Uit cijfers van consultancy McKinsey bleek dat de HSL-Zuid beter niet aangelegd kon worden. Volgens voormalig McKinsey-partner Carel Paauwe zouden beperkte investeringen in bestaand spoor hebben volstaan. De Tweede Kamer raakte niet op de hoogte van de cijfers, omdat het ministerie van Verkeer en Waterstaat de betreffende grafieken uit de rapporten liet verwijderen. De cijfers zijn op de derde dag van de openbare verhoren van de tijdelijke commissie Infrastructuur openbaar gemaakt. Deze derde dag stond in het teken van deskundigen.

Ook bij de besluitvorming over de aanleg van de Betuwelijn werd 'kiekeboe' gespeeld in de informatieverstrekking. Ministers overdreven de baten en hielden de kosten voor milieuvoorzieningen achter voor de Tweede Kamer, aldus Frederick Muller (onderzoeker aan de Erasmus Universiteit). Volgens Muller, die zich gesteund voelde door het Centraal Planbureau (CPB), gaf een studie van het consultancybureau Knight Wendling een te positief beeld van de aanleg van de Betuwelijn. Muller's waarschuwingen vonden echter ook in de Tweede Kamer in 1994 en 1998 weinig gehoor.

Toenmalig minister van Verkeer en Waterstaat Hanja Maij-Weggen baseerde haar beslissing de Betuwelijn aan te leggen in 1993 op het rapport van Knight Wendling. Uit een veel kritischer en genuanceerder rapport van McKinsey nam ze alleen de gunstige scenario's over. Carel Paauwe benadrukte de grote onzekerheid van de McKinsey-cijfers over de Betuwelijn. Ook uit de getuigenissen van Rogier Zelle (onderzoeker Algemene Rekenkamer), Bram Westerduin (voormalig directeur-generaal Goederenvervoer op het ministerie van Verkeer en Waterstaat) en Taco van Hoek (onderdirecteur CPB) rees een beeld van mager onderbouwde besluitvorming zonder aandacht voor alternatieven.

Volgens Van Hoek kon het CPB wel de grootste rekenfouten uit de cijfers halen, maar beschikte het niet over de kennis en menskracht voor een volwaardige analyse. Het goedkopere CPB-plan om de Betuwelijn gefaseerd aan te leggen werd door toenmalig topambtenaar Ad Geelhoed (ministerie van Economische Zaken) bestempeld als 'studeerkameronzin', zo zei Van Hoek.

bron: de Volkskrant, Het Financieele Dagblad