Democratie op Donderdag: vernieuwing kiesstelsel

donderdag 12 augustus 2021, 15:15

DEN HAAG (PDC) - Elke donderdag lanceert PDC op Twitter een poll over een actueel politiek onderwerp. Aan de hand van twee antwoordmogelijkheden kan je daarbij je mening geven over een stelling of vraag. De resultaten van de vorige poll én de nieuwe poll worden elke donderdag op Parlement.com gepubliceerd.

Tijdens het zomerreces duikt #DemocratieopDonderdag in de wereld van bestuurlijke vernieuwingen. Elke week een nieuwe stelling over veranderingen in het parlementaire stelsel en democratie. Deze week:

vernieuwing kiesstelsel van de Tweede Kamer.

Nieuwe poll

Nederland heeft een kiesstelsel dat gekenmerkt wordt door evenredige vertegenwoordiging. Dit houdt in dat vrijwel alle uitgebrachte stemmen meetellen voor de uiteindelijke verhoudingen in de zetelverdeling van de Tweede Kamer. Op papier lijkt het democratisch gehalte van dit kiesstelsel hoog. Toch bestaat er ook enige kritiek.

Zo stelde de Staatscommissie Remkes in 2018 dat Kamerleden hun zetel in het huidige systeem te danken hebben aan hun plaats op de kandidatenlijst van hun partij en niet aan het aantal stemmen op hen persoonlijk. Daarnaast was de Staatscommissie van mening dat kiezers in het huidige kiesstelsel onvoldoende de mogelijkheid hebben om hun persoonlijke en regionale voorkeur uit te drukken tijdens de Tweede Kamerverkiezingen. Dit alles zou een sterke band tussen volksvertegenwoordigers en burgers in de weg staan.

In 2020 liet minister Ollongren weten positief te staan tegenover de adviezen van de Staatscommissie en stuurde zij verschillende wetsvoorstellen met betrekking tot aanpassing van het kiesstelsel naar de Kamer. Een van de wijziging betreft de mogelijkheid voor kiezers om in de toekomst hun stem uit te kunnen brengen op een partij of op één specifieke kandidaat. Maar is vernieuwing van het kiesstelsel eigenlijk wel nodig? En bestaat er niet de kans dat deze veranderingen leiden tot een ingewikkelder situatie tijdens verkiezingen? Daarom deze week de volgende stelling:

Het huidige kiesstelsel voor de verkiezingen van de Tweede Kamer draagt niet bij aan een sterkere band tussen volksvertegenwoordigers en burgers, en moet daarom worden aangepast zodat persoonlijke en regionale voorkeuren zwaarder meetellen.

Vorige poll

De Eerste Kamer heeft een medewetgevende rol. Dit houdt in dat wetsvoorstellen die door de Tweede Kamer zijn aangenomen vervolgens in de Eerste Kamer worden behandeld. De Eerste Kamer kijkt hierbij in het bijzonder naar de uitvoerbaarheid, grondwettelijkheid en noodzaak van het wetsvoorstel. In tegenstelling tot de Tweede kamer kan de Eerste Kamer wetsvoorstellen alleen aannemen of verwerpen. De Eerste kamer beschikt dus niet over de mogelijkheid om wetsvoorstellen aan te passen en terug te sturen naar de Tweede Kamer. Alleen de laatste beschikt over het recht van amendement.

De Staatscommissie parlementair stelsel adviseerde in 2018 om een terugzendrecht in te voeren. Dit moet de Eerste Kamer de bevoegdheid geven om wetsvoorstellen met voorstellen tot wijziging terug te sturen naar de Tweede Kamer. Omdat op deze aanbeveling positief is gereageerd door zowel de Eerste als Tweede Kamer, nam het kabinet op 1 juli 2020 dit voorstel over. Maar is het wel verstandig om het bestaande evenwicht tussen de Kamers te verstoren door de invoering van zo'n terugzendrecht? Daarom afgelopen week de volgende stelling:

De Eerste Kamer moet de bevoegdheid krijgen om wetsvoorstellen met voorstellen tot wijziging terug te sturen naar de Tweede Kamer.

56,5% van de respondenten gaf aan tegen de invoering van het zogenoemde terugzendrecht van de Eerste Kamer te zijn.

Meer over ...