Presentatie boek 'Rondom de Nacht van Schmelzer'

DEN HAAG (PDC) - Op de dag af 44 jaar na de Nacht van Schmelzer presenteerde het Centrum voor Parlementaire Gechiedenis woensdag in de oude zaal van de Tweede Kamer de achtste publicatie in de reeks van werken over naoorlogse kabinetten, getiteld 'Rondom de Nacht van Schmelzer'. Het nieuwste werk bestrijkt de periode van drie kabinetten (Marijnen, Cals en Zijlstra 1963-1967) met als middelpunt de Nacht van Schmelzer.

De Nacht van Schmelzer was de nacht van 13 op 14 oktober 1966 waarin fractievoorzitter van de KVP, Norbert Schmelzer, een motie indiende tegen het begrotingsbeleid van het kabinet-Cals (KVP, PvdA en ARP). Het kabinet legde de motie uit als een motie van wantrouwen. Aanneming van de motie (met steun van de KVP) leidde tot de val van het kabinet. Schmelzer kreeg daardoor het imago van een koele berekenende politicus; de media typeerden zijn actie als broedermoord en PvdA-leider Anne Vondeling sprak later van 'moord met voorbedachte rade'.

De auteurs van het boek stellen dat Schmelzer vooral de eenheid in zjn fractie wilde bewaren. Er was kans dat een deel van de fractie steun zou geven aan een door de VVD ingediende motie. Cals wilde daarentegen zekerheid dat zijn kabinet voldoende steun had voor verdere uitvoering van het progressieve beleid. 

De Nacht wordt gezien als een keerpunt in de Nederlandse politiek. Het was het begin van polarisatie, de radicalisering van de PvdA, onrust in de christendemocratische partijen en werd een voedingsbodem voor de nieuwe partij D'66.

Tijdens de presentatie in de oude zaal van de Tweede Kamer werd door de Stichting Julius Leeft! uit het toneelstuk 'De Nacht van Schmelzer' een aantal scènes met toneelspelende politici opgevoerd. Het boek werd aangeboden aan de oud-bewindslieden Koos Andriessen, Johan Witteveen en Hans Grosheide en aan Tweede Kamervoorzitster Gerdi Verbeet.