Jhr.Mr. D.Th. Gevers van Endegeest

Conservatieve negentiende-eeuwse politicus uit een Rotterdams regentengeslacht. Advocaat en ambtenaar in Den Haag. In de jaren tot 1848 gematigd voorstander van hervormingen. Keerde zich in 1848 echter tegen de Grondwetsherziening, maar paste zich daarna weer snel aan de nieuwe omstandigheden aan. Minister van Buitenlandse Zaken in het conservatieve kabinet-Van der Brugghen. Had als commissievoorzitter rond 1840 een belangrijk aandeel in de droogmaking van de Haarlemmermeer. Als ambachtsheer van Oegstgeest deed hij veel aan liefdadigheid en in die zin was hij een typische patriarchale landheer van de oude stempel.

onafhankelijk ten tijde van Willem I, onafhankelijk ten tijde van Willem II, conservatief
functie(s) in de periode 1838-1858: lid Tweede Kamer, voorzitter Tweede Kamer, lid Eerste Kamer, minister

Personalia

voornamen (roepnaam)

Daniël Théodore

geboorteplaats en -datum

Rotterdam, 25 augustus 1793

overlijdensplaats en -datum

Oegstgeest, 27 juli 1877

Partij/stroming

stroming(en)

onafhankelijk (ten tijde van Willem I en Willem II)
conservatief (na 1849)

Hoofdfuncties/beroepen (9/13)

gedetacheerd bij ministerie van Binnenlandse Zaken, omstreeks 1831 tot oktober 1838
lid Tweede Kamer der Staten-Generaal, van 15 oktober 1838 tot 13 februari 1849 (1838-1840 voor Holland, 1840-1849 voor Zuid-Holland)
voorzitter Tweede Kamer der Staten-Generaal, van 18 oktober 1842 tot 16 oktober 1843
lid Eerste Kamer der Staten-Generaal, van 13 februari 1849 tot 20 augustus 1850 (voor Zuid-Holland)
lid Tweede Kamer der Staten-Generaal, van 7 oktober 1850 tot 26 april 1853 (voor het kiesdistrict Leiden)
lid Tweede Kamer der Staten-Generaal, van 14 juni 1853 tot 23 juni 1856 (voor het kiesdistrict Leiden)
voorzitter Tweede Kamer der Staten-Generaal, van 20 september 1855 tot 4 juli 1856
minister van Buitenlandse Zaken, van 1 juli 1856 tot 18 maart 1858 (benoemd bij K.B. van 23 juni 1856, beëdigd 28 juni 1856)
ambteloos, vanaf 1858

U ziet een selectie van de loopbaan. In de uitgebreide versie is de gehele loopbaan in te zien.

Nevenfuncties (4/7)

lid College van Curatoren Hogeschool te Leiden, van 13 mei 1853 tot 1862
voorzitter AKLV (Algemeene Koninklijke Landbouw-Vereeniging), van 1856 tot november 1861
voorzitter College van Curatoren Hogeschool te Leiden, omstreeks 1862 tot 8 juli 1876 (trok zich terug na in werking treden van nieuwe Wet op het hoger onderwijs)
hoogheemraad Hoogheemraadschap van Rijnland, vanaf 1858 (nog in 1863)

afgeleide functies, presidia etc. (4/20)

lid Centrale Afdeling (Tweede Kamer der Staten-Generaal), van februari 1854 tot mei 1854
lid Centrale Afdeling (Tweede Kamer der Staten-Generaal), van november 1854 tot februari 1855
voorzitter Centrale Afdeling (Tweede Kamer der Staten-Generaal), van 20 september 1855 tot 4 juli 1856
voorzitter Commissie voor Huishoudelijke aangelegenheden (Tweede Kamer der Staten-Generaal), van 20 september 1855 tot 4 juli 1856

comités van aanbeveling, erefuncties etc.

erelid Maatschappij tot bevordering van de landbouw te Amsterdam, omstreeks 1826

U ziet een selectie van de nevenfuncties. In de uitgebreide versie is een overzicht van nevenfuncties in te zien.

Opleiding

In de uitgebreide versie is een overzicht van de opleiding(en) opgenomen.

Activiteiten

als parlementariër (5/9)

Behoorde in 1845 tot de 29 leden die tegen de (verworpen) begroting van Onvoorziene Uitgaven voor 1846 en 1847 stemden
Behoorde in 1845 tot de meerderheid die tegen het wetsvoorstel inzake onteigening ten algemene nutte stemde. Het wetsvoorstel werd met 31 tegen 20 stemmen verworpen.
Behoorde in 1847 tot de 23 leden die tegen hoofdstuk IV (Justitie) van de begroting voor 1848 en 1849 stemden. De begroting werd met 35 tegen 23 stemmen aangenomen.
Behoorde in 1847 tot de meerderheid die tegen het wetsvoorstel over het stemrecht in steden en op het platteland stemde. Het wetsvoorstel werd met 31 tegen 27 stemmen verworpen.
Hij stemde in 1848 vóór alle voorstellen (in eerste lezing) tot Grondwetsherziening. Bij de tweede lezing was hij afwezig.

In de uitgebreide versie is een overzicht van opvallend stemgedrag opgenomen.

als bewindspersoon (beleidsmatig)

Wist in maart 1857 een verdrag met Denemarken tot stand te brengen over afkoop van de Sondtol. In juni 1857 werd dit verdrag wettelijk goedgekeurd.
Een door hem verdedigd handels- en scheepvaartverdrag met België werd op 23 februari 1858 in de Tweede Kamer met 62 tegen één stem (Van Foreest) verworpen

Wetenswaardigheden

algemeen

Was in 1848 afwezig bij de gehele behandeling van de Grondwetsherziening in tweede lezing
Genoemd als minister van Binnenlandse Zaken, onder andere in 1849
Werd in februari 1851 als derde op de voordracht voor de Tweede Kamervoorzitter gezet
Werd in juni 1853, september 1853 en september 1854 als tweede op de voordracht voor het Tweede Kamervoorzitterschap gezet. In juni en september 1853 gebeurde dat na vier stemrondes. Bij de vierde stemming versloeg hij in juni G. Groen van Prinsterer met 30 tegen 28 stemmen en in september W.L.F.Ch. ridder van Rappard met 26 tegen 17 stemmen.
Versloeg op 18 september 1855 bij het opmaken van de voordracht voor het voorzitterschap M.P.H. Strens. Hij kreeg in de tweede stemronde 31 stemmen en Strens 24.

uit de privésfeer

Zijn jongste broer was page van koning Lodewijk Napoleon en van keizer Napoleon I. Hij was lid van Provinciale en Gedeputeerde Staten van (zuid-)Holland
Wijdde zich na 1858 volledig aan het beheer van zijn goederen en de belangen van Rijnland
Op de begraafplaats in Oegstgeest staat een grafmonument ter nagedachtenis aan hem
Zijn vader was bestuurder van Rotterdam, vrederechter en lid van gedeputeerde staten van het zuidelijk deel van Holland
Zijn grootvader van vaderskant was bestuurder van Rotterdam (o.a. burgemeester)

verkiezingen

Werd in 1848 in het district Leiden verslagen door J.R. Thorbecke
Werd in 1850 bij de algemene verkiezingen in de eerste stemmingsronde gekozen. Tegenstanders waren onder anderen J.A. de Fremery en Æ. baron Mackay.
Versloeg in 1852 bij de periodieke verkiezingen J.M. de Kempenaer en G. Groen van Prinsterer
Werd in 1853 bij de algemene verkiezingen in de eerste stemmingsronde gekozen. Tegenstanders die niet werden gekozen, waren P.Ph. van Bosse en J.R. Thorbecke.
Versloeg in 1856 bij de periodieke verkiezingen B.J. Gratama

Publicaties van/over

literatuur/documentatie

Levensbericht door J.Th. Buys, in: Levensberichten van leden van de Maatschappij der Nederlandsche Letterkunde, 1881, 167
Nieuw Nederlandsch Biografisch Woordenboek, deel III, 464
J.C. Boogman, "Rondom 1848. De politieke ontwikkeling van Nederland 1840-1858"
M.W. Jurriaanse, "De Nederlandse Ministers van Buitenlandse Zaken 1813-1900"

Biografisch Woordenboek(en)

biografie opgenomen in het Nieuw Nederlandsch Biografisch Woordenboek

Familie/gezin

In de uitgebreide versie zijn, indien bekend, de familierelaties opgenomen.

Bent u als journalist of wetenschapper op zoek naar statistische gegevens over personen uit het biografisch archief, bijvoorbeeld gemiddelde leeftijd, ervaring, herkomst, beroep, m/v of zittingsduur? De redactie van PDC kan deze gegevens onder voorwaarden beschikbaar stellen voor wetenschappelijk onderzoek en journalistieke publicaties. Neem voor meer informatie contact op.

Op bovenstaande tekst en gegevens zijn auteursrechten van PDC van toepassing; overname, in welke vorm dan ook, is zonder expliciete goedkeuring niet toegestaan. Ook de afbeeldingen zijn niet rechtenvrij.