Nu eens over de inhoud
In reacties en commentaren op het uit de vergaderzaal weglopen van de PVV-fractieleden, werd er op gewezen dat die actie niet uniek was. In 1955 verliet de VVD-fractie onder leiding van Oud de zaal en in 1958 ondernam de PvdA-fractie onder aanvoering van Burger een zelfde stap. Bevindt de PVV zich eigenlijk niet in goed gezelschap, zo kun je je afvragen?
Het is goed eerst even naar die twee gevallen te kijken. De VVD-fractie liep in juli 1955 weg aan het einde van het debat over de geslaagde lijmpoging van het kabinet-Drees III. Oud had zelf volop deelgenomen aan de discussies, maar toen de CPN-fractie aan het slot van het debat diverse keren hoofdelijke stemming vroeg, had de - toch al over het verloop van het debat geïrriteerde VVD - er genoeg van.
In december 1958 mondde een debat over belastingvoorstellen uit in de val van het vierde kabinet-Drees. Na die val zetten de confessionele partijen - tegen de zin van het demissionaire kabinet - de verdere afhandeling van die voorstellen door. Door samen met de CPN de zaal te verlaten, bewerkstelligde de PvdA-fractie dat er onvoldoende leden waren om verder te kunnen vergaderen. Ook Burger had volop aan het debat deelgenomen. De fracties van VVD en PvdA liepen dus, anders dan de PVV-fractie, pas na het debat weg.
Wilders zei bij zijn vertrek dat iedereen maar via de website kennis moest nemen van zijn onuitgesproken inbreng. Dat was een nuttige suggestie - al vrees ik dat niet velen die hebben opgevolgd.
Het crisisplan van de PVV bestaat uit twee hoofdpunten: bezuinigingen en lastenverlichting. De bezuiniging wordt onder meer gevonden door de ontwikkelingshulp en de Nederlandse bijdrage aan de EU te schrappen, door te stoppen met de wijkaanpak en door afschaffing van de publieke omroep. Aanpak van de dreigende klimaatcrisis is volgens de PVV evenmin nodig. Hoewel - nu ook president Obama steun geeft - wereldwijd erkend wordt dat actie moet worden ondernomen, ziet de PVV het klimaatprobleem als een 'linkse hobby' . De PVV belooft verder belastingverlagingen en een eenmalige uitkering van € 400 voor alle Nederlanders.
Om met dat laatste te beginnen: alle economen zijn het erover eens dat uitval van koopkracht niet het grote probleem is bij de huidige crisis. Het is dan ook wat vreemd om iedereen, inclusief grootverdieners als bankdirecteuren, topartiesten en profvoetballers, een bonus te geven. Bij zo'n koopkrachtimpuls is het bovendien zeer de vraag of dan 'uitsluitend Hollandsche waar' zal worden gekocht.
Dat het schrappen van investeringen in stedelijke gebieden, energiebesparing en ontwikkeling van alternatieve energie niet bepaald een stimulans voor de economie is, zal duidelijk zijn. Verder kunnen grote vraagtekens worden gezet bij de haalbaarheid (en het draagvlak) voor bijvoorbeeld herziening van ons publieke omroepbestel. De ervaringen met commerciële zenders als Sport 7 en Talpa geven aan dat daarvoor - juist onder potentiële PVV-stemmers - weinig steun is. Dat een dergelijke hervorming op korte termijn is te realiseren, is ondenkbaar en maakt die bezuiniging 'boterzacht'.
Schadelijker zullen de plannen uitpakken op internationaal gebied. De PVV stelt simpelweg dat Nederland de rug naar Europa en de wereld moet keren. Welke indruk het internationaal zal maken als Nederland niet meer solidair is met andere EU-landen en met de allerarmsten in de wereld laat zich raden. Dat is funest voor het aanzien van Nederland in de wereld, funest voor onze open economie en daarmee funest voor het toekomstige economische herstel. Over de (on)haalbaarheid daarvan hoeven we het overigens al helemaal niet te hebben.
Enige weken geleden mochten de oppositiefracties in het programma Buitenhof hun visie op de aanpak van de crisis geven. Kant, Rutte, Halsema en Pechtold deden dat ook, maar Wilders ontbrak - en niet vanwege fysieke ongesteldheid. Na het weglopen bij het crisisdebat kan nauwelijks een andere conclusie worden getrokken dan dat Wilders maar liever niet zijn kaarten op tafel legt. Wie zo'n magere en onrealistische aanpak van de crisis heeft als de PVV gaat daarover vast maar liever niet voor het oog van televisiekijkend Nederland met anderen in debat.
Er is van de zijde van de media altijd veel aandacht voor door de PVV geënsceneerde stuntjes. Het is jammer dat dit de aandacht voor de inhoud nogal overschaduwt. Die inhoud verdient het om eens serieus belicht te worden.