Kabinet-Drees III (1952-1956)

Op 17 mei 1955 ontstond een crisis, toen de Tweede Kamer de ontwerp-Huurwet verwierp. De PvdA stemde daarbij mee met de oppositie, terwijl de ARP'er Gerbrandy en het CHU-lid Schmal tegen stemden. Na bemiddeling door PvdA-fractievoorzitter Burger werd een compromis gevonden en kwam het kabinet op 2 juni 1955 terug op de ontslagaanvraag.

Op 17 mei 1955 kwam het derde kabinet-Drees ten val, nadat de ontwerp-Huurwet door de Tweede Kamer was verworpen. Het conflict was het gevolg van een zakelijk geschil tussen vrijwel de gehele Kamer en het kabinet over een huurverhoging en belastingverlaging. Daarnaast ging het om een conflict tussen de PvdA en de andere coalitiepartijen.

Het kabinet-Drees III profiteerde van een zeer hoge economische groei, van gemiddeld 5,7% per jaar. Vooral in de jaren 1953-1957 was de groei hoog, met een uitschieter van 8,4% in 1953. Vanaf 1949 kenden alleen 1960 en 1964 een nog iets hogere groei. Minister Suurhoff (Sociale Zaken en Volksgezondheid) bracht in deze kabinetsperiode de Algemene Ouderdomswet (AOW) tot stand, die in 1957 in werking zou treden. De overheidsfinanciën verslechterden in deze kabinetsperiode meer dan onder de latere kabinetten in de jaren zeventig en na 2008.

Jusitie

• - 

  Mensenrechtenverdrag

  In 1954 werd te Rome het 'Europese Verdrag tot bescherming van de rechten van de mens' ondertekend door o.a. Nederland. Datzelfde jaar werd dit verdrag bij wet goedgekeurd.

• - 

  Positie van de vrouw

  Het kabinet bracht een wet tot stand die de handelingsonbekwaamheid van de gehuwde vrouw ophief.

Uniezaken en Overzeese Rijksdelen

• - 

  Koninkrijksstatuut 1954

  Met de totstandkoming van het Statuut voor het Koninkrijk in 1954 werden Suriname en de Nederlandse Antillen zelfstandige onderdelen van het Koninkrijk met elk een eigen regering. Het Statuut werd op 29 december 1954 afgekondigd.

• - 

  Einde van de Nederlands-Indonesische Unie

  Op 15 februari 1956 kwam er officieel een einde aan de Nederlands-Indonesische Unie. De relaties met de

  voormalige kolonie verslechterden zienderogen.

© Rotterdamsch Nieuwsblad, 06-09-1952

Lees meer Lees minder

Tijdens deze kabinetsperiode werd hard gewerkt aan de wederopbouw van Nederland. zichtbare personen: Mr. J. Algera, Dr. L.J.M. Beel, A.C. de Bruijn, Mr. J.M.L.Th. Cals , Dr. W. Drees , J. van de Kieft, Mr. J.M.A.H. Luns, Dr. S.L. Mansholt, Ir. C. Staf , J.G. Suurhoff, Ir. H.B.J. Witte, Dr. J. Zijlstra, Mr. J.W. Beyen, Dr. W.J.A. Kernkamp

De wederopbouw werd voortgezet. Onder minister Witte werd een omvangrijk bouwprogramma gerealiseerd (80.000 woningen per jaar).

Watersnoodramp

Op 1 februari 1953 vonden grote overstromingen plaats in Zuid-Holland, Zeeland en Noord-Brabant, doordat ten gevolge van een combinatie van storm en springvloed de dijken het op veel plaatsen begaven. Circa 141.000 ha land werd overstroomd. Ruim 1800 mensen verdronken. De totale schade bedroeg f 503 miljoen (5% van het nationaal inkomen).

Naar aanleiding van de watersnoodramp kwam Minister Algera met een Noodwet dijkherstel en gaf hij de opdracht tot het maken van een Deltaplan voor betere bescherming van Zuid-West Nederland.

Mandement van 1954

Het door de bisschoppen in 1954 uitgebrachte 'Mandement' waarin katholieken werd ontraden lid te blijven van de PvdA zorgde wel voor onrust, maar leidde niet tot een breuk tussen KVP en PvdA. De katholieken in de PvdA besloten uiteindelijk de aanbeveling van de bisschoppen niet te volgen.

Problemen aan het Hof

Gedurende deze jaren ontstonden spanningen in het huwelijk van koningin Juliana en prins Bernhard. Daarbij speelden bijeenkomsten met de spirituele genezeres Greet Hofmans, waaraan ook leden van de hofhouding deelnamen, een belangrijke rol. Door toedoen van prins Bernhard kwamen de problemen naar buiten via de Duitse en Britse pers.

Tijdens de kabinetsformatie van 1956 bereikte de kwestie-Soestdijk of Greet-Hofmansaffaire een hoogtepunt.

Een in 1956 door het kabinet op verzoek van Juliana en Bernhard ingesteld driemanschap - bestaande uit Beel (oud-premier), Tjarda van Starkenborch Stachouwer (oud-Gouverneur-Generaal) en Gerbrandy (oud-premier) - zou uiteindelijk een echtscheiding en constitutionele crisis weten te voorkomen. De spirituele genezeres Greet Hofmans verdween van Soestdijk en de hofhouding werd gereorganiseerd.

Grondwetsherziening 1956

In 1956 werd de Grondwet herzien ten aanzien van de ledenaantallen van Eerste en Tweede Kamer, de schadeloosstelling, kosten en pensioen van leden van de Tweede Kamer, kostenvergoeding voor leden van de Eerste Kamer, de krijgsmacht, de buitenlandse betrekkingen en aanpassing aan de nieuwe rechtsorde van het Koninkrijk.

Vijf keer las Koningin Juliana de troonrede voor onder het kabinet-Drees III. Vooral de voorspoedige wederopbouw en het economische herstel kregen in deze redes aandacht. Tijdens de troonrede van 1956 was het kabinet al demissionair.

Ondanks de bijna-crisis in 1955, maakte het kabinet-Drees III de volledige termijn van vier jaar vol. Op 13 juni 1956, de dag van de Tweede Kamerverkiezingen, werd het kabinet demissionair. Opvolger was het kabinet-Drees IV.