Kabinet-Lubbers I (1982-1986)

Het kabinet-Lubbers I stond bekend om zijn 'no nonsense' beleid. De nieuwe premier sloeg een andere koers in dan zijn voorganger Van Agt. De ontsporing van de overheidsfinanciën werd tot 1985 succesvol gekeerd. Een aantrekkende wereldeconomie en loonmatiging na de ondertekening van het Akkoord van Wassenaar zorgden voor economisch herstel uit een diepe recessie.

Buitenlandse Zaken

• - 

  Begroting EG

  De financiering van de Europese Gemeenschap kwam onder druk te staan door de eis van het Verenigd Koninkrijk om minder te hoeven bijdragen. Nederland speelde een bemiddelende rol.

Binnenlandse Zaken

• - 

  Status aparte Aruba

  Aruba, tot dan toe deel van de Nederlandse Antillen, kreeg in 1986 een status aparte als autonoom land binnen het Koninkrijk der Nederlanden.

Onderwijs en Wetenschappen

• - 

  Hervorming studiefinanciering

  Er kwam een nieuw stelsel van studiefinanciering, waarbij verkorting van de studieduur een belangrijk doel werd. Er kwam een basisbeurs en een aanvullende beurs in de vorm van een lening. Studenten moesten daardoor vaker lenen en eerder een beroep doen op bijdragen van de ouders.

Financiën

• - 

  Bezuinigingen

  Er werd bezuinigd op alle sectoren, maar vooral ambtenaren- en onderwijssalarissen en uitkeringen merkten daarvan direct de gevolgen. In 1983 werd gekort op de kinderbijslag. Het totale bezuinigingspakket voor 1984 was bijna 12 miljard gulden. In de loop van 1983 trad licht economisch herstel op, maar de werkloosheid bleef erg hoog (in 1984 waren er nog 800.000 werklozen).

• - 

  Bevriezing ambtenarensalarissen

  De ambtenarensalarissen werden per 1 januari 1983 'bevroren' en per 1 januari 1984 met 3% gekort. Er waren vooral in 1983 en 1984 diverse grote protest- en stakingsacties, onder meer van ambtenaren, onderwijzers, PTT-, bus- en spoorwegpersoneel en van politiefunctionarissen. Het protest leidde er in november 1983 toe dat de korting door premier Lubbers van 3,5 naar 3 procent werd gebracht.

Economische Zaken

• - 

  Beëindiging overheidssteun bedrijven

  In februari 1983 staakte de overheid de steun aan het RSV-concern. Ook andere bedrijven, zoals Boskalis en diverse scheepswerven kwamen in de problemen.

• - 

  Spreiding en privatisering Rijksdiensten

  In het kader van de spreiding van rijksdiensten besloot het kabinet in 1984 dat de PTT-top zou verhuizen naar Groningen.

• - 

  RSV-enquête

  De parlementaire enquête naar de ondergang van het RSV-concern bracht minister Van Aardenne (VVD) van Economische Zaken in 1984 in de problemen. Als minister van hetzelfde ministerie zou hij volgens de enquêtecommissie in 1978 de Tweede Kamer onvolledig en misleidend hebben ingelicht. Van Aardenne mocht van de Tweede Kamer uiteindelijk wel blijven zitten, maar werd nadien als 'aangeschoten wild' beschouwd.

Landbouw en Visserij

• - 

  Invoering superheffing

  Om de overproductie van melk tegen te gaan werd er een 'superheffing' ingevoerd.

Sociale Zaken en Werkgelegenheid

• - 

  Arbeidstijdverkorting

  In 1984 werd een akkoord bereikt over arbeidstijdverkorting die moesten leiden tot meer banen bij de overheid.

Welzijn, Volksgezondheid en Cultuur

• - 

  Euthanasierapport

  De Staatscommissie-Jeukens bracht een rapport uit over euthanasie. Het kabinet kwam echter niet met wetgeving.

• - 

  Mislukte kandidatuur Olympische Spelen

  De poging van Amsterdam om de organisatie van de Olympische Spelen in 1992 binnen te halen mislukte.

• - 

  Weigering toekenning P.C. Hooftprijs

  In 1985 weigerde minister Brinkman om de satirische auteur Hugo Brandt Cortius de P.C. Hooftprijs toe te kennen.

Grondwetsherziening 1983

In 1983 werd de Grondwet ingrijpend herzien. De hoofdstukindeling werd gewijzigd, teksten werden gemoderniseerd, overbodig geachte artikelen werden geschrapt, en er kwamen bepalingen over sociale grondrechten en een algemene antidiscriminatiebepaling.

Plaatsing Kruisraketten

Op 1 juni 1984 besloot het kabinet tot plaatsing van 48 kruisraketten op de luchtmachtbasis Woensdrecht (die in juni 1983 was aangewezen als locatie). De daadwerkelijke uitvoering werd echter uitgesteld tot 1 november 1985. De plaatsing zou niet doorgaan als de Sovjet-Unie over minder dan 378 SS-20-raketten zou beschikken. Begin 1986 stemde het parlement in met een verdrag tussen Nederland en de VS over de plaatsing van de kruisraketten.

Het maatschappelijk protest tegen de plaatsing kreeg vorm in een grote vredesdemonstratie in Den Haag (29 oktober 1983) en door een volkspetitionnement (3,7 miljoen handtekeningen).

Kernramp in Tsjernobyl

Op 26 april 1986 vond in het Oekraïnse Tsjernobyl een kernongeluk plaats. Na een grote explosie in een kerncentrale verspreidde zich een wolk met radioactief materiaal over Europa. Rond 2 mei bereikte deze radioactieve wolk ook Nederland. Er werd een graasverbod voor vee ingesteld om besmetting van melk te voorkomen. Tevens mocht net geoogste bladgroente niet verkocht worden. Als gevolg van het kernongeluk ontstond er een discussie over het gebruik van kernenergie.

In de drie troonredes die het kabinet opstelde werd er vooral aandacht besteed aan de economische crisis, de grote hervormingen in de sociale zekerheid en, in 1985, de gunstige resultaten van dit hervormingsbeleid.

Het kabinet-Lubbers I maakte zijn volledige termijn vol. Op 24 mei 1986 bood de premier het ontslag van zijn kabinet aan en werd het kabinet demissionair.