Informatie over de EU, komt het er nog van?
Verkiezingen voor een volksvertegenwoordiging hebben op zichzelf een vrij simpel doel. Kiezers bepalen welke afgevaardigden zij als hun beste vertegenwoordiger(s) zien, waar het gaat om hun belangen en opvattingen. De uitkomst is de politieke en personele samenstelling van dat parlement. De afgelopen twee verkiezingen, voor Staten en Europees Parlement, lieten zien dat sommige media en politici het de kiezers niet toevertrouwen die keuze te maken. Standpunten zijn te ingewikkeld, lijken ze te zeggen. Om het te versimpelen, wordt de verkiezing verengd tot de vraag wie de grootste partij wordt.
Gelukkig bleken veel kiezers zich daardoor niet te laten misleiden, noch bij de Statenverkiezingen, noch bij de verkiezing van het Europees Parlement. Zij gingen wel degelijk op zoek naar standpunten en inhoudelijke verschillen tussen partijen. Het wordt kiezers, zeker bij de Europese verkiezingen, echter niet eenvoudig gemaakt. Buiten kieswijzers, die nuttig maar niet zaligmakend zijn, is het een hele klus om programmapunten en informatie over kandidaten te vinden. Bovendien is er nog altijd sprake van veel onbekendheid met de werking van het Europese politieke bestel.
Nu is dat ook tamelijk complex. Juist daarom is goede, zakelijke informatie nuttig en wenselijk. Dat wordt al langer erkend door de overheid, zeker sinds de uitkomst van het referendum over de Europese Grondwet in 2005. In de Staat van de Europese Unie 2007-2008 stond bijvoorbeeld:
"Goede informatie is noodzakelijk om begrip te hebben voor de mogelijkheden en onmogelijkheden van Europa." en "Het kabinet werkt aan een structureel betere informatievoorziening over Europese samenwerking (...). Een goede communicatie is iets anders dan het bedrijven van propaganda: het gaat erom het kennisniveau te verhogen, de dialoog te verbeteren en de betrokkenheid te vergroten."
Vraag is wat daar nu concreet mee is gebeurd? Op welke wijze hebben opvolgende kabinet hieraan invulling gegeven? De overheid was niet in staat en voelde zich misschien ook niet geroepen om zelf de informatievoorziening ter hand te nemen. Er is wel een kwalitatief goede, onafhankelijke site, europa-nu.nl, maar die wordt 'op eigen kosten' onderhouden, uit een oogpunt van maatschappelijke verantwoordelijkheid. Financiering (en voortbestaan) ervan is geen vanzelfsprekendheid.
In aanloop van de verkiezingen kwam de website evenmin in aanmerking voor (overheids)subsidiëring en haakte daarom af bij de informatievoorziening over de Europese verkiezingen. Velen wisten niettemin de site te vinden en onder meer Algemeen Dagblad (AD) en NOS maakten gebruik van de beschikbare algemene informatie over de Europese Unie. Er was zelfs een gemeente die op het bord met verkiezingsaffiches de eigen burgers voor meer informatie verwees naar europa-nu.
Er bestaat bij de overheid enige bezorgdheid over Russisch nepnieuws. Groter lijkt evenwel het probleem dat in eigen land nogal wat desinformatie wordt verspreid, met name over de Europese Unie en Europese politiek. Los van de vaak verspreide misvatting dat het Europees Parlement vrij machteloos is of het vertekende beeld dat Europese bureaucraten voortdurend bevoegdheden aan de lidstaten ontfutselen, gaat het om bewuste leugens over bijvoorbeeld de euro.
PVV-Europarlementariër Auke Zijlstra twitterde na een door het AD uitgevoerde factcheck, dat een hoogleraar economie had gewezen op een gunstig effect van terugkeer naar de gulden. De nieuwe gulden zou direct 50 tot 75 procent meer waard worden. Uiteraard volgden er veel likes en instemmende retweets. Zijlstra liet echter onvermeld dat het schijnbaar positieve nieuws was gevolgd door de constatering van de hoogleraar dat de export er zo nadelig door zou worden beïnvloed dat een recessie en kapitaalvlucht dan waarschijnlijk zijn.
Geld dat is vrijgemaakt voor het bestrijden van vermeend Russisch nepnieuws, kan nuttiger worden besteed. Aan degelijke, neutrale informatie over Europese instellingen, procedures en politiek bijvoorbeeld.