Troonrede 1953 (volledige tekst)

Leden der Staten-Generaal,

Met gespannen aandacht volgen wij allen de ontwikkeling van de internationale toestand, die ook voor ons volk van zo grote betekenis is. Nog valt niet te zeggen of de wijzigingen, die zich in het afgelopen jaar hebben voorgedaan, zullen leiden tot een werkelijke ontspanning. 

Op Korea is intussen, na moeizame onderhandelingen, een wapenstilstand bereikt, waardoor althans de mogelijkheid tot herstel van de vrede voor het zwaargeteisterde Koreaanse volk is geopend. 

Met diepe dankbaarheid herdenk ik onze dappere vrijwilligers uit Nederland en Suriname, waarvan zovelen zijn gevallen in deze strijd voor de collectieve veiligheid.

Het beleid der Regering richt zich onverminderd op een voortzetting der internationals samenwerking, zowel in de Verenigde Naties als in Atlantisch en Europees verband.

Binnen het kader van de Noord-Atlantische Verdragsorganisatie gaat de opbouw der defensie regelmatig voort.

Economische integratie ziet de Regering als een van de voornaamste doelstellingen bij de vorming ener Europese Gemeenschap. Desbetreffende voorstellen harerzijds zullen met andere belangrijke vraagstukken, welke aan de vorming van een dergelijke gemeenschap verbonden zijn, onderwerp uitmaken van het op gang zijnd overleg tussen de Regeringen, waarvoor de arbeid der Assemblée ad hoc een waardevolle bijdrage heeft geleverd.

In West-Europa is nauwe samenwerking noodzakelijk, ook met landen, die niet deelnemen aan de integratiepogingen. De Organisatie voor Europese Economische Samenwerking en andere intergouvernementele organisaties benevens de Raad van Europa blijven dan ook van groot belang.

Overleg tussen de Regeringen der Benelux-landen heeft geleid tot overeenstemming omtrent tijdelijke maatregelen ter vermindering van gerezen moeilijkheden. Nauwere coördinatie van het interne en externe economisch beleid zal daarop moeten volgen.

Totstandkoming van de voorgestelde interparlementaire adviesraad zal een wezeniijke stimulans kunnen zijn voor de groei der Beneluxgedachte in de drie landen. Wetsontwerpen, betrekking hebbende op de beoogde regelingen, zullen U spoedig bereiken.

Het Regeringsbeleid blijft gericht op het onderhouden van goede betrekkingen met Indonesië en het zoveel mogelijk verbeteren dier betrekkingen. 

De Regering heeft aan de Landsregeringen van Suriname en de Nederlandse Antillen voorstellen gedaan om te komen tot hervatting van het overleg over de nieuwe rechtsorde in het Koninkrijk. Er is grond voor de verwachting, dat de besprekingen spoedig kunnen aanvangen.

Maatregelen in het belang van de economische, geestelijke en sociale verheffing van de bevolking van Nieuw-Guinea zullen geleidelijk en in onderling verband worden getroffen. Een belangrijke taak is weggelegd voor Zending en Missie. Aan de mogelijkheden voor een toekomstige politieke ontwikkeling zal de Regering bij voortduring aandachtschenken.

De reeds op verschillend gebied aangevangen exploratie-werkzaamheden ter bevordering van de economische openlegging van het land zuilen voortgang hebben. In het bijzonder is de aandacht gericht op verbetering en uitbreiding van de landbouw voor eigen voorziening, naast winning van exportproducten. De Regering zal, waar zulks in het belang is van het land, particulier initiatief aanmoedigen en steunen.

Voor ons land zal 1953 in de herinnering voortleven als het jaar van de watersnood, die zoveel leed bracht en zoveel schade aanrichtte. Onafscheidelijk zal daarmede echter verbonden blijven de heugenis aan het ontroerend medeleven in binnen- en buitenland, aan de warme spontaniteit waarmede hulp werd geboden en aan de betoonde offervaardigheid. Het Rampenfonds en het Rode Kruis hebben veel gedaan om de getroffenen tegemoet te komen. De Regering vertrouwt, dat het wetsontwerp inzake de schaderegeling spoedig in behandeling zal komen.

In de worsteling om een snel herstel van de geteisterde waterkeringen en een spoedige drooglegging van de overstroomde gronden te verwezenlijken zijn de beste tradities van ons volk gehandhaafd. Met dankbaarheid kunnen wij constateren, dat thans de dijken op één uitzondering na gedicht zijn. Er bestaat goede hoop, dat vóór de najaarsstormen de sluiting voltooid zal zijn. Dit ware de schoonste beloning voor de onvermoeide arbeid van velen.

Alle krachten worden ingespannen voor het herstel der getroffen gebieden, ook op het gebied van landbouw en wederopbouw. Tevens is het oog gericht op de noodzakelijkheid om voor de toekomst grotere veiligheid te verzekeren.

De ramp stelt hoge eisen aan de schatkist en heeft verschillende takken van de agrarische productie ernstig getroffen. De wijze waarop de schok is opgevangen getuigt echter van de economische weerstandskracht, waarover ons volk thans weer beschikt.

De wijziging ten goede, die reeds eerder in het buitenlands betalingsverkeer was opgetreden, zette zich voort.

De goud- en deviezenreserve nam gestadig toe. Dientengevolge was het mogelijk enkele verzachtende maatregelen ten aanzien van het deviezenbeleid te treffen. De Regering gaat na of verdere verruiming mogelijk is. Productie en werkgelegenheid liggen op een hoog niveau. 

De hulp, die ons land in de jaren 1949 tot en met 1952 van de Verenigde Staten van Amerika ontving en die tot het economisch herstel in zo belangrijke mate heeft bijgedragen, kon worden bedindigd.

Het behoud van het verkregen evenwicht en de voortzetting van de normale groei der economische bedrijvigheid eisen bij voortduring aandacht. 

De sterke toeneming van onze bevolking maakt het nodig de totstandkoming van nieuwe en de uitbreiding van bestaande welvaartsbronnen met kracht te blijven bevorderen. De aanhangige voorstellen inzake verlaging van de belastingdruk op het bedrijfsleven zullen daartoe kunnen bijdragen.

Onmisbare voorwaarde voor een blijvend gunstige ontwikkeling is een verdere vergroting van de export en een zo ruim en vrij mogelijk internationaal handels- en betalingsverkeer. De Regering is voortdurend bedacht op het stimuleren en steunen van maatregelen in die richting. 

Het ligt in het voornemen op korte termijn een ontwerp van wet houdende regelen omtrent de economische mededinging bij de Staten-Generaal aanhangig te maken ter vervanging van het op dit gebied nog steeds geldende bezettingsrecht.

Een nota over het middenstandsvraagstuk zal U dit zittingsjaar bereiken. 

Op grond van met het bedrijfsleven gevoerd overleg heeft de Regering goede hoop, dat de door haar gewenste verwezenlijking van de publiekrechtelijke bedrijfsorganisatie op basis van vrijwilligheid zal kunnen geschieden. Op korte termijn zal zij naar aanleiding van door de Sociaal-Economische Raad uitgebrachte adviezen de instelling van een aantal bedrijfslichamen bevorderen.

Het vraagstuk van de bezitsvorming is in studie, in samenwerking met de Commissie Bezitsspreiding.

Het streven der Regering blijft gericht op het scheppen van zodanige economische voorwaarden, dat de landbouw en de visserij in staat worden gesteld de grootst mogelijke bijdrage aan de nationale welvaart te leveren. Hiertoe bevordert zij krachtig het landbouwonderwijs, de voorlichting en het onderzoek.

Was in de jaren na de laatste wereldoorlog de markt voor producten van de landbouw en de visserij gunstig, thans moet met een dalende tendens rekening worden gehouden. Het streven naar verlaging van kostprijzen en het voeren van een actief afzetbeleid vormen dan ook nog meer dan tevoren een belangrijk onderdeel van de landbouwpolitiek.

Maatregelen tot verbetering van de toestand in de zeevisserij zijn in voorbereiding.

Ter voorziening in het nog steeds nijpende gebrek aan woningen bevordert de Regering verwezenlijking van een bouwprogramma van 65.ooo woningen. Daarbij zal zij bijzondere aandacht schenken aan de bouw ter vervanging van de door de oorlog en de watersnood verloren gegane huizen.

Het ligt in de bedoeling in dit zittingsjaar een ontwerp-Woningwet en een ontwerp-Ruimtewet in te dienen.

De Regering overweegt of wijzigingen in het systeem of in de organisatie van de tot dusver gevolgde loonpolitiek gewenst zijn. Hierbij zijn het werkgelegenheidsaspect en het behoud van de arbeidsvrede, die tot dusver zo voorbeeldig gehandhaafd bleef, van veel belang.

De invoering van de werkloosheidswet, de ziektewet en de kinderbijslagwet door de bedrijfsverenigingen verloopt in het algemeen bevredigend. In overweging is thans een voorstel om ook de landen tuinbouwongevallenverzekering ter uitvoering aan de bedrijfsverenigingen over te dragen.

De indiening van een wetsontwerp tot het verbod van arbeid in de industrie voor 14-jarige meisjes is te verwachten.

De gezondheidstoestand van ons volk blijft zich gunstig ontwikkelen. De over het gepubliceerde vóórontwerp-Ziekenfondswet ontvangen adviezen hebben de noodzaak aangetoond dit ontwerp nader in beschouwing te nemen.

De verbreding en verdieping van het maatschappelijk werk, gericht op individu en gezin, zal de Regering zoveel mogelijk bevorderen. Bijzondere aandacht zal zij besteden aan die gebieden in Nederland, waar achterstand aanwezig is op maatschappelijk, cultureel en hygiënisch terrein. Voorstellen in de geest van het rapport van de Commissie Achterstallige Betalingen zullen U bereiken.

Ten aanzien van de maatschappelijke moeilijkheden, waarin een aantal Nederlanders in Indonesië verkeren, worden maatregelen voorbereid, welke tot een meer gecoördineerd beleid kunnen leiden. 

De in 1951 aangenomen vervoerswetten, die het mogelijk maken krachtiger dan tot dusver een goede vervoersvoorziening na te streven, zullen spoedig tot een begin van uitvoering komen.

De organisatie Bescherming Bevolking zal in de loop van het aanstaande zittingsjaar haar voltooiing naderen, mede dank zij de gebleken bereidheid van velen zich vrijwillig hiervoor beschikbaar te stellen.

De Regering is voornemens een ontwerp-Politiewet aanhangig te maken. Zij zal binnenkort haar standpunt bepalen ten aanzien van de Friese taal in het rechtsverkeer.

Op het gebied der justitie zal, zowel bij de wetgeving als daarbuiten, het beleid gericht blijven op vernieuwing en op aanpassing aan de maatschappelijke behoeften.

Mede als gevolg van de uitgaven voor het Rijk, voortvloeiend uit de stormramp, sluit de begroting 1954 met een aanzienlijk tekort. Het beeld van deze begroting, op zich zelf genomen, is dan ook zeker niet gunstig. De kosten van de rampschade zijn echter uitgaven voor eenmaal, terwijl de uitgaven voor herstel van de oorlogsschade binnen afzienbare tijd zullen verminderen. 

Rekening houdend met deze omstandigheden en met de aigemene financieel-economische toestand van het land, acht de Regering het verantwoord het complex van ingediende belastingmaatregelen aan te vullen met een wetsontwerp betreffende de inkomsten- en loonbelasting, waardoor een geleidelijker verloop van de progressie wordt verkregen. Dit zal een voelbare vermindering van de druk betekenen, in het bijzonder ook voor de lagere inkomstenklassen en de middengroepen.

Voorstellen zullen U bereiken inzake de compensatie voor van overheidswege gepensionneerden en voor degenen, die bij de wet vastgestelde sociale uitkeringen ontvangen. Daarbij zullen ook verschillende vraagstukken, die met de kinderbijslag verband houden, een oplossing moeten vinden.

Het ligt in het voornemen der Regering daarbij aan een relatief achterblijven van de positie der grote gezinnen een eind te doen komen.

Zij zal voorstellen indienen tot wijziging van de Pensioenwet 1922 op punten waarover in het interim-rapport der desbetreffende Staatscommissie is geadviseerd.

Ten aanzien van het televisiebestel hoopt de Regering binnenkort haar plannen aan de Staten-Generaal voor te leggen. Tijdens de overgangsperiode, aanvangende op 1 October 1953, zullen de televisie-uitzendingen met steun van de overheid voortgang vinden.

Op het gebied van het onderwijs zal veel van Uw werkkracht worden gevergd, met name door de wetsontwerpen op het kleuteronderwijs, het voorbereidend hoger onderwijs en het hoger onderwijs. Daarnaast zullen U wetsvoorstellen tot wijziging der regelingen voor school- en collegegelden en voor het toekennen van studiebeurzen bereiken, terwijl een ontwerp tot wijziging van de nijverheidsonderwijswet in voorbereiding is. 

Ook overigens zal grote aandacht vereist zijn voor de geestelijke en lichamelijke vorming van de jeugd in en buiten schoolverband. Daarnaast hoopt de Regering door een krachtige steun aan de wetenschap en door de bevordering en spreading van de kunst bij te dragen tot de versteviging van de geestelijke waarden van ons volk.

In het komende jaar wacht U een veelomvattende arbeid, met grote verantwoordelijkheid voor de te nemen beslissingen. Moge de wetenschap bij te dragen aan voor de toekomst van ons volk belangrijke besluiten U in Uw werk stimuleren.

Dat God U wijsheid en sterkte moge schenken om Uw taak te verrichten als goede vertegenwoordigers des volks! Met deze bede verklaar ik de zitting van de Staten-Generaal voor geopend.

15 september 1953