Rechten en taken Tweede Kamer

De Tweede Kamer is medewetgever. Dat komt tot uiting in diverse parlementaire rechten. De Tweede Kamer stemt over alle wetsvoorstellen, bepaalt mede de tekst van wetsvoorstellen en Tweede Kamerleden kunnen zelf een wetsvoorstel indienen. Dankzij het recht om wetsvoorstellen te wijzigen, heeft de Tweede Kamer ook invloed op de begroting. De Tweede Kamer moet het doen van uitgaven toestaan en kan begrotingsposten verhogen of verlagen.

Een belangrijke taak van de Tweede Kamer is het beoordelen van besluiten van het kabinet (en van individuele bewindspersonen) en van voorgenomen beleid. Bij die controlerende taak wordt gebruikgemaakt van het recht op inlichtingen, een recht dat ieder individueel Tweede Kamerlid heeft en dat is vastgelegd in de Grondwet. De regering is verplicht om ieder individueel Kamerlid de inlichtingen te geven waar hij of zij om vraagt. Alleen als het belang van de staat in het geding is, mag de regering weigeren de informatie te verschaffen. Via het recht van onderzoek kan de Kamer zelf een nader onderzoek instellen.

De Tweede Kamer heeft het recht om de Nationale ombudsman en diens plaatsvervanger, en de Kinderombudsman te kiezen. Daarnaast stelt de Kamer een voordracht op voor de benoeming van leden van de Algemene Rekenkamer, van de Hoge Raad der Nederlanden, alsmede van de leden van de commissie van toezicht op de inlichtingen- en veiligheidsdiensten. Als regel wordt de eerstgenoemde van zo'n nominatie benoemd.

Soms zetten Tweede Kamerleden zich in voor individuele burgers. Wanneer burgers vinden dat de overheid een verkeerde beslissing heeft genomen die hen raakt, richten ze zich vaak met brieven of e-mails tot een Kamerlid. De achterliggende gedachte is vaak dat Kamerleden goed weten bij welke persoon of instantie ze moeten zijn om dit te bespreken. Ook kan het voorkomen dat een Kamerlid, naar aanleiding van zo'n brief of e-mail, schriftelijke vragen gaat stellen in de Kamer.