Stemmen

Wie kiesgerechtigd is mag op de verkiezingsdag tussen 07.30 en 21.00 uur gaan stemmen. Ten minste veertien dagen daarvoor ontvangen de kiesgerechtigden een stempas om te stemmen in een van de stembureaus in de gemeente waar de kiesgerechtigde woont.

Op de verkiezingsdag zijn de stembureaus van half acht 's ochtends tot negen uur 's avonds open. Iedereen die stemgerechtigd is, kan dan zijn stem uit brengen. Een kiezer krijgt een stembiljet overhandigd. Wie niet zelf kan stemmen, kan iemand anders machtigen. Een stembureau is verantwoordelijk voor een ordelijk verloop en voor het tellen van de stemmen. Het bestaat uit minimaal drie leden die door burgemeester en wethouders worden benoemd.

Het is ook mogelijk om per volmacht te stemmen. Kiezers die niet zelf kunnen stemmen, bijvoorbeeld omdat zij in het buitenland op vakantie zijn, of omdat zij ziek zijn, kunnen op die manier toch hun stem uitbrengen. Ook personen die in bewaring zijn gesteld kunnen op deze manier stemmen.

Een kiezer die op de dag van de verkiezingen niet in de eigen gemeente kan of wil stemmen kan een verzoek indienen om in een andere gemeente zijn stem uit te brengen. Hiervoor moet hij of zij een kiezerspas aanvragen.

Als u als Nederlandse kiezer op de dag van de verkiezingen tijdelijk of permanent in het buitenland verblijft, kunt u op verschillende manieren toch deelnemen aan de verkiezingen. Bij de verkiezingen voor Provinciale Staten, waterschappen of gemeenteraad kan alleen een stem bij volmacht worden uitgebracht en voor zover het kiezers betreft die tijdelijk in het buitenland verblijven.

Een heel enkele keer komt het voor dat een Kamerlid in verkiezingstijd overlijdt. Dit was bijvoorbeeld het geval in 2002, toen Pim Fortuyn negen dagen voor de Tweede Kamerverkiezingen werd doodgeschoten. In de Kieswet staat een bepaling over wat er moet gebeuren als een gekozen kandidaat is overleden.

Het tellen van stemmen bij verkiezingen en het vaststellen van de verkiezingsuitslag gebeurt in een aantal stappen. Dit is geregeld in de Kieswet. Het tellen van stemmen is openbaar: geïnteresseerde kiezers mogen aanwezig zijn, zolang zij de orde in het stembureau niet verstoren. Het Nederlandse kiesstelsel is decentraal van opzet, waarbij gemeenten belangrijke verantwoordelijkheden dragen.