Debat over de actuele ontwikkelingen rondom het coronavirus

18 maart 2020, debat - De Kamer debatteert met premier Rutte en de ministers Bruins (Medische Zorg), Hoekstra (Financiën), Koolmees (Sociale Zaken) en Wiebes (Economische Zaken) over de aanpak van de uitbraak van coronavirus Covid-19.

Mensen moeten voldoende afstand van elkaar houden. Scholen en horeca zijn gesloten. Er is een breed pakket aan economische maatregelen. Reizen naar het buitenland wordt ontraden. De Europese buitengrenzen zijn grotendeels dicht. De virusuitbraak heeft een grote impact: neemt het kabinet de goede maatregelen?

Maximale controle of lockdown

De aanpak van de regering is vooral bedoeld om de uitbraak van het virus zo goed mogelijk te controleren, zodat de zorg niet overbelast raakt en kwetsbare groepen beschermd worden. Ondertussen zal zich waarschijnlijk groepsimmuniteit opbouwen, in afwachting van een vaccin.

Een andere mogelijke aanpak is een lockdown. Dit zou betekenen dat de maatschappij grotendeels wordt stilgelegd en dat iedereen die geen goede reden heeft om naar buiten te gaan, thuis moet blijven. Zo zou geprobeerd kunnen worden om circulatie van het virus te stoppen.

"Levensgevaarlijk" en "Russisch roulette met de levens van mensen", zo noemt Wilders (PVV) de aanpak van de regering. Door niet te kiezen voor een lockdown zal het virus zich verder verspreiden, zo betoogt hij, wat kan leiden tot tienduizenden, misschien zelfs honderdduizend doden. Nederland moet volgens hem net als een aantal andere landen verdergaande maatregelen nemen.

Ook Baudet (FvD) pleit voor een lockdown om het virus maximaal te isoleren. Hij wil de landsgrenzen sluiten, want anders is het "dweilen met de kraan open". Met een lockdown kopen we volgens hem bovendien tijd om de juiste maatregelen te nemen.

Het bereiken van groepsimmuniteit mag niet het doel zijn van het beleid, benadrukt Asscher (PvdA): we moeten besmettingen zo veel mogelijk voorkomen. Bereidt de regering al verdergaande maatregelen voor?

Rutte zegt dat groepsimmuniteit geen doel is van het beleid, maar mogelijk wel een gevolg. Indien nodig zullen er extra maatregelen worden genomen. Een volledige lockdown voor een jaar of langer totdat er een vaccin is, heeft volgens hem grote maatschappelijke maar ook economische gevolgen. Waardoor we uiteindelijk niet meer het geld hebben om de zorg te betalen of een vaccin te verspreiden, benadrukt de premier.

Economie

De regering heeft een breed pakket aangekondigd om de economische gevolgen van de virusuitbraak voor ondernemingen, werknemers en zzp'ers te beperken. De kosten voor de komende drie maanden zijn naar schatting 10 tot 20 miljard euro. Dit kunnen we doen doordat de overheidsfinanciën op orde zijn, zegt minister Hoekstra. Het gaat onder andere om:

• - 

  eenvoudiger werktijdverkorting en ruimere deeltijd-WW
• - 

  ondersteuning voor zzp'ers
• - 

  uitstel van belastingbetaling voor bedrijven
• - 

  4000 euro voor mkb'ers met betalingsproblemen
• - 

  ruimere borgstelling door de overheid voor bedrijfsleningen bij banken

Er is brede steun voor de maatregelen. Massief, ongekend en stevig, zo omschrijft Veldman (VVD) ze. Maar worden ze ook snel worden uitgevoerd? Kuzu (DENK) en Heerma (CDA) dringen daarop aan. Kunnen gemeenten, Belastingdienst en UWV het wel aan? Onafhankelijk Kamerlid Van Haga waarschuwt voor "ambtelijke bureaucratie".

Er wordt heel hard gewerkt aan de werktijdverkorting en de ondersteuning voor zzp'ers, verzekert minister Koolmees, maar er zijn enkele weken nodig. Onze inzet is om zo veel mogelijk te voorkomen dat bedrijven door de coronacrisis failliet gaan, zegt minister Wiebes.

Niet alleen de overheid maar ook anderen kunnen volgens Jetten (D66) bedrijven en mensen met problemen door de coronacrisis helpen. Nutsbedrijven zouden voorlopig moeten stoppen met het afsluiten van mensen, en verhuurders van panden zouden de huur tijdelijk moeten verlagen. Minister Wiebes steunt deze oproep.

Het is goed dat het kabinet probeert om mensen te helpen en bedrijven overeind te houden, zegt Ouwehand (PvdD). Maar bij het verder uitwerken van maatregelen moet volgens haar aandacht zijn voor duurzaamheid, klimaat en biodiversiteit. Zij vindt bijvoorbeeld niet dat KLM en Schiphol in de toekomst op dezelfde voet kunnen doorgaan.

De coronacrisis leert ons wat de echte vitale beroepen zijn, zegt Klaver (GroenLinks): mensen in de zorg, het onderwijs en de schoonmaak. Die moeten we volgens hem ook waarderen als deze crisis voorbij is.

Zorg

De uitbraak van coronavirus Covid-19 legt een grote druk op de zorg. Zijn er wel voldoende medewerkers, mondkapjes, beademingsapparaten, intensivecarebedden en testmiddelen? Veel woordvoerders maken zich daar zorgen over.

We moeten de Nederlandse zorg blijven voorzien van voldoende mondkapjes en andere beschermingsmiddelen, beklemtoont minister Bruins. Daarvoor wordt alles gedaan, maar het is een gevecht omdat de wereldwijde vraag groot is. Er wordt ook gekeken naar de mogelijkheden voor hergebruik en productie in Nederland. Verder zijn er beschermingsmiddelen beschikbaar in andere sectoren, zoals de industrie. De minister zegt toe die desnoods te vorderen.

Er zijn op dit moment 1.150 intensivecarebedden. Daarvan zijn er 350 beschikbaar voor coronapatiënten. De bedoeling is om de capaciteit snel uit te breiden naar 1.500 intensivecareplekken, zegt Bruins, en binnen enkele weken naar 2.000. Verdere uitbreiding is wellicht nog mogelijk door een beroep te doen op privéklinieken. Ook is extra personeel nodig.

Kwetsbare groepen

De aangekondigde maatregelen doen te weinig voor mensen die al in de knel zitten, zegt Hijink (SP), en die door de coronacrisis nog verder in de problemen komen. Hij vraagt aandacht voor dak- en thuislozen, flexwerkers met een nulurencontract en mensen die afhankelijk zijn van de voedselbank.

Kom met een noodplan voor kwetsbare ouderen, oppert Krol (50PLUS). Veel van hen komen volgens hem door de coronacrisis in de problemen. Segers (ChristenUnie) en Van der Staaij (SGP) vragen aandacht voor maatschappelijke initiatieven, bijvoorbeeld van kerken, om kwetsbare mensen te helpen.

Zorgmedewerkers die 24 of 72 uur klachtenvrij zijn, mogen weer aan het werk. Dit brengt ouderen en andere kwetsbare groepen in gevaar, waarschuwt onafhankelijk Kamerlid Van Kooten. Zij wijst op een advies van de Wereldgezondheidsorganisatie waaruit blijkt dat mensen na genezing nog wekenlang besmettelijk kunnen zijn.

De Kamer debatteerde eerder op 12 maart over de uitbraak van het coronavirus. Zij stemde aansluitend op het debat over de ingediende moties.