'Verkiezingen Rusland oneerlijk'

De Russische parlementsverkiezingen zijn niet eerlijk en niet vrij verlopen. Ze zijn aanleiding voor grote bezorgdheid over het gehalte van de democratie in Rusland, vinden waarnemers van de OVSE en de Raad van Europa. De partij van president Poetin, Verenigd Rusland, domineerde op alle fronten, alternatieve geluiden en kritiek werden nauwelijks gehoord.

De waarnemers doen hun uitspraken op basis van het verloop van de verkiezingscampagne en het grote aantal onregelmatigheden dat is geconstateerd op de verkiezingsdag. Van een eerlijke en open stembusstrijd was geen sprake.

De Russische centrale kiescommissie is gepikeerd over de kritiek en noemt die politiek geïnspireerd. De waarnemers hadden volgens de commissie hun mening al klaar, dit in tegenstelling tot waarnemers van het Gemenebest van Onafhankelijke Staten en de Shanghai-groep, waar ook Rusland deel van uitmaakt.

Protestacties

Russische oppositiegroepen hebben al eerder gewezen op grootschalige verkiezingsfraude. 'Je moet wel doof en blind zijn om dat niet op te merken', aldus communistenleider Gennadi Zjoeganov, die protestacties heeft aangekondigd. In tegenstelling tot verschillende liberale oppositiepartijen heeft zijn partij de kiesdrempel wel gehaald.

Meest in het oog springend zijn de opkomstcijfers voor verschillende regio's in Ruslands noordelijke Kaukasus. In Tsjetsjenië zou meer dan 99 procent van de kiezers hebben gestemd, en eenzelfde percentage zou zijn afgegeven ten gunste van Verenigd Rusland. In de buurrepubliek Ingoesjetië was de opkomst 98 procent en gingen eveneens vrijwel alle stemmen naar de Kremlin-partij. In werkelijkheid lagen de stembureaus er verlaten bij en bleven de meeste kiezers demonstratief thuis.

De uitslag van de verkiezingen was voor niemand een verrassing. Vier partijen hebben de kiesdrempel gehaald:

• - 

  Verenigd Rusland
• - 

  De Communistische Partij
• - 

  De nationalistische LDPR van Vladimir Zjirinovski (met als nummer 2 op de lijst Andrej Loegovoj, de man die door de Britse justitie wordt verdacht van de moord op oud-KGB'er Aleksandr Litvinenko vorig jaar in Londen)
• - 

  De partij Rechtvaardig Rusland van senaatsvoorzitter Sergej Mironov, ook een Poetin-aanganger

Mandaat

Dat Verenigd Rusland de overgrote meerderheid zou krijgen was allang duidelijk. Ook dat de partij van nu af kan beschikken over een constitutionele meerderheid in de Doema. Volgens partijvoorzitter Boris Gryzlov staat een grondwetswijziging (bijvoorbeeld het verlengen van de presidentiële termijn) vooralsnog niet op de agenda.

Vraag blijft wel of president Poetin die uitslag (ruim 60 procent) kan opvatten als een mandaat van de kiezer, dat hij zelf kan gebruiken om ook na afloop van zijn presidentiële termijn komend voorjaar zijn politieke invloed op de gang van zaken in het land te behouden. Zijn aanhangers noemen deze verkiezingen een de facto referendum over Poetin, die volgens hen een 'nationale leider' moet worden.

Presidentschap

De komende twee weken moet Poetin zich beraden op zijn eigen toekomst. Hij kan in de Doema zitting nemen en aftreden als president. Verenigd Rusland moet in dezelfde periode beslissen wie namens de partij gaat deelnemen aan de presidentsverkiezingen op 2 maart. Tot nu toe tast de Russische kiezer nog volledig in het duister over de vraag wie over drie maanden gaat deelnemen aan de race om het presidentschap.

Ook de oppositie bereidt zich voor op de strijd en bekijkt, opnieuw, de mogelijkheid van een gezamenlijke kandidaat, die het tegen de kandidaat van Verenigd Rusland cq. het Kremlin moet gaan opnemen. Oud-schaakkampioen Garri Kasparov, een van de oppositieleiders, zegt geen illusies te koesteren dat via die presidentsverkiezingen de koers van het land kan worden gewijzigd. 'Via verkiezingen is dat in de huidige situatie uitgesloten. Want ze zullen alles doen om dat te voorkomen.'