Netelenbos is zich van geen kwaad bewust

Gisteren werd dan eindelijk Tineke Netelenbos door de tijdelijke commissie Infrastructuurprojecten verhoord. Zij was van 1998-2002 minister van Verkeer en Waterstaat in het kabinet Kok-II. In die periode vond er een herijking van de Betuweroute plaats en bleken de kosten van zowel de Betuweroute als de HSL-Zuid de pan uit te rijzen. In de loop van de verhoren stapelden de beschuldigingen in haar richting zich op. Vorige week nog liet zij weten daar schoon genoeg van te hebben.

Zoals de herijking in 1998. Zij had het advies van de ambtenaren helemaal niet genegeerd. Zij had helemaal geen informatie voor de Tweede Kamer achtergehouden. Zij had het besluit om toch met de Betuweroute door te gaan helemaal niet doorgedrukt. En zij had al helemaal niet een conferentie van ambtenaren verboden.

Of de overschrijdingen. De ex-minister: nooit was hard te maken om welke bedragen het ging. Zij vond het 'onaangenaam' door de commissie geconfronteerd te worden met een tegenvaller van 600 tot 800 miljoen euro. Die zou zij bewust voor de Kamer zou hebben verzwegen. Maar, aldus de voormalige bewindsvrouwe, alle betrokkenen waren het oneens over de hardheid van de cijfers. Dus kon ze die ook niet aan de Kamer melden.

Nee, mevrouw Netelenbos had bij de aanvang van haar ministerschap een puinhoop aangetroffen. Zij had onmiddellijk een extern bureau ingeschakeld om de problemen en financiële risico's in kaart te brengen. En daarna had zij haar ambtenaren op scherp gezet. Daarom had zij ook het rapport van dat externe bureau niet aan de Tweede Kamer gegeven. Dan waren die ambtenaren weer lui geworden als de ene na de andere tegenvaller aan de Tweede Kamer zou worden gemeld en zou worden geaccepteerd.

Tijdens het verhoor werd hoe langer hoe meer duidelijk dat de minister geen grip had op de infrastructuurprojecten. Kon ze verklaren waarom de Betuweroute met 100 miljoen euro uitgekleed was? Nee, maar een minister hoefde toch ook niet alles te weten. Gevolg was dat de overschrijdingen zich opstapelden. Het ministerie vond daar een risicoreservering van een kleine miljard euro op de begroting voor uit, waar de volgende minister mee geconfronteerd werd. Die bleek hard nodig.

Minister Peijs, de huidige minister van Verkeer en Waterstaat en ook gisteren door de commissie verhoord, verklaarde nooit meer een risicoreservering aan te leggen: 'dat werkt wantrouwen in de hand'. Overigens verwacht zij dat met het naderen van de voltooiing van de Betuweroute en de HSL-Zuid mogelijke risico's overzichtelijker zullen worden. Misschien dat het beveiligingssysteem van de HSL 7 miljoen euro duurder zal worden. Maar daar is rekening mee gehouden.

Als les voor de toekomst stelde de huidige bewindsvrouw dat risico's nooit zijn uit te sluiten. 'Nederland is nog lang niet af en we moeten leren omgaan met risico's.' Extreem risicomijdend gedrag raadde zij sterk af: 'beter een slecht besluit dan geen besluit'. En volgens haar moet een slecht besluit altijd nog wel goed te managen zijn.

bron: anp, de volkskrant, het financieele dagblad, beide van 17 september 2004