Deskundigen en ambtenaren buiten spel bij herijking Betuweroute

In 1998 kwam de Betuweroute opnieuw ter discussie. Inmiddels was duidelijk geworden dat de route fors duurder zou worden dan aanvankelijk begroot. Ook kwam, naast het 'bestaande' spoor, een ander alternatief op de proppen: containervaart op de Rijn. En tenslotte kwam er een nieuw kabinet, Kok II. Weliswaar een voortzetting van Kok I, maar wel met een nieuwe minister op Verkeer en Waterstaat: Tineke Netelenbos. Haar voorgangster, Annemarie Jorritsma, was naar Economische Zaken verhuisd.

Tijd voor herijking dus, en dat stond gisteren onder meer op het programma van de verhoren van de tijdelijke commissie Infrastructuurprojecten. Verhoord werden onder andere de oud-hoogleraar transport Pols, voormalig SG van het ministerie van Economische Zaken Van Wijnbergen, en Nelly Verbugt, voormalig-VVD-Tweede-Kamer-lid.

Pols had indertijd kritische opmerkingen gemaakt over de kostenraming: de prognoses voor de kostenraming klopten niet. Bovendien was de winstcapaciteit van de spoorlijn niet bijgesteld toen bleek dat de financiering van de spoorlijn niet aansloot bij de realiteit. Het Centraal Planbureau nam klakkeloos de cijfers van de Nederlandse Spoorwegen en het ministerie over.

Inmiddels was ook het alternatief van de Rijn ter tafel gekomen. Hoge ambtenaren zagen daar wel wat in zitten. Door technische ontwikkelingen was de capaciteit van het vervoer over water al vertienvoudigd en veel meer dan de Betuwelijn zou aankunnen. Van Wijnbergen belegde een conferentie met Pols en Heertje op het ministerie. Minister Netelenbos stak daar een stokje voor: volgens Van Wijnbergen verbood zij via haar collega Jorritsma deze bijeenkomst.

Ook verder had Van Wijnbergen geen goed woord voor minister Netelenbos over en sprak zelfs van een 'poging tot misleiding'. Het advies van hoge ambtenaren werd niet serieus genomen en het alternatief van de Rijn werd van de tafel geveegd. Snel maakte de minister een notitie waarom de Betuwelijn zo belangrijk was, stuurde die naar de Kamer en in een ministerraad werd een week eerder dan gepland de beslissing om met de Betuweroute door te gaan genomen.

En de Tweede Kamer? Die zat er bij en keek ernaar. Van de paarse coalitie (PvdA, VVD en D66) bleef alleen de VVD kritisch. Maar volgens toenmalig VVD-Tweede-Kamerlid Nelly Verbugt kreeg de Tweede Kamer zoveel brieven. Die bevatten volgens haar geen nieuwe informatie. Als zij had geweten wat zij nu wist was het besluit misschien wel anders geweest.

Tineke Netelenbos wordt volgende week pas verhoord. Via het TV-programma NOVA liet zij echter weten als minister de Tweede Kamer nooit misleid te hebben over de kosten van de Betuwelijn. Zij noemde Van Wijnbergen rancuneus. Dat de spoorlijn er moest komen, hing volgens haar ook af van internationale afspraken. De verhoren hebben volgens haar geen nieuwe feiten opgeleverd.

Wie de moeite neemt het rapport Beleidsinformatie Betuweroute te bekijken, kan dat inderdaad bevestigen.

bron: ANP-nieuws, de Volkskrant, 6 september 2004, NOVA, 5 september 2004