Statuut voor het Koninkrijk

Het statuut regelt de rechtsorde in het koninkrijk der Nederlanden tussen Nederland, Aruba, Curaçao en Sint Maarten. De vier landsdelen kunnen daarin zelfstandig en op voet van gelijkwaardigheid hun belangen behartigen en elkaar bijstand verlenen. Het kwam in 1954 tot stand en werd in 1975, 1986 en 2010 ingrijpend gewijzigd. Eerder regelde het Statuut de verhoudingen met Suriname en de Nederlandse Antillen.

De Kroon van het Koninkrijk-nieuwe-stijl is sinds de totstandkoming in 1954 opgedragen aan koningin Juliana en haar wettige opvolgers. De Grondwet neemt de bepalingen van het Statuut in acht.

In Aruba, Curaçao en Sint Maarten zijn Gouverneurs als vertegenwoordigers van de koning. Zij worden door de regering (koning(in) en rijksministers) benoemd. Er is een koninkrijksministerraad die bestaat uit de (Nederlandse) ministers en een gevolmachtigde minister uit de overzeese delen van het Koninkrijk. De gevolmachtigde ministers worden door de Landsregeringen aangesteld.

De koninkrijksministerraad behartigt de gezamenlijke koninkrijksaangelegenheden, te weten:

• - 

  de defensie
• - 

  buitenlandse betrekkingen
• - 

  het Nederlanderschap
• - 

  de ridderorden
• - 

  nationaliteit van schepen
• - 

  toelating en uitzetting van vreemdelingen
• - 

  uitlevering

Wetten op deze terreinen zijn Rijkswetten. De ontwerpen daarvan worden behandeld door de Staten-Generaal en de vertegenwoordigende lichamen van de landsdelen. Ook een gevolmachtigde minister kan een voorstel van Rijkswet indienen en hij kan deelnemen aan de beraadslaging over een ontwerp-Rijkswet in de Staten-Generaal.

Tevens kunnen de volksvertegenwoordigingen van de overzeese rijksdelen bijzondere gedelegeerden afvaardigen naar het Nederlandse parlement om aan de debatten deel te nemen.

Het statuut bevat verder bepalingen over de rechtspraak, de internationale betrekkingen, de defensie en over onderlinge bijstand, overleg en samenwerking.

Vertegenwoordigers uit 'de West' krijgen ook zitting in de Raad van State van het koninkrijk (die adviseert alleen over ontwerpen van rijkswet).

Wijziging van het Statuut is alleen mogelijk als de vier landen daarmee instemmen.