Parlementaire ondervraging Fiscale constructies

Op 14 december 2016 stelde de Tweede Kamer een tijdelijke parlementaire ondervragingscommissie in die onderzoek moest doen naar fiscale constructies. Het onderzoek was gericht op twee afzonderlijke onderwerpen: het doorsluizen van kapitaal via in Nederland gevestigde brievenbusfirma's en het wegsluizen van particuliere vermogens naar buitenlandse doelvennootschappen.

Het lekken van de Panama Papers deed in 2015 veel stof opwaaien. In de verzameling vertrouwelijke documenten werd grootschalige belastingontwijking en belastingfraude aan het licht gebracht. Ook honderden Nederlanders, waaronder veel mkb'ers, komen in de documenten naar voren. Wereldwijd is er door tientallen journalisten onderzoek gedaan naar de Panama Papers, die op 3 april 2016 gepubliceerd werden. Naar aanleiding van dit onderzoek heeft de Tweede Kamer ook een onderzoek ingesteld.

De VVD en de PVV namen geen deel aan deze commissie. Ook het CDA voelde er in de eerste instantie niets voor, maar heeft later besloten toch mee te doen. Het is de eerste keer dat de Tweede Kamer een zogenaamde 'mini-enquête' (parlementaire ondervraging) heeft ingezet.

De commissie heeft op 5 juli 2017 een verslag uitgebracht.

1. Onderzoeksvragen en werkwijze

Nederland speelt een belangrijke rol in internationale fiscale structuren. Grote stromen geld worden via deze bijzondere fiscale structuren weggesluisd, zonder er belasting over te betalen.

Het doel van dit onderzoek is om meer inzicht te krijgen in de fiscale constructies en de rol die betrokken partijen, zoals trustkantoren en de fiscale adviespraktijk, daarbij spelen. Ook de effectiviteit van het toezicht daarop wordt besproken. De onderzoeksvragen die de commissie daarbij stelt zijn:

1.

Welke belastingconstructies zijn er mogelijk om belastingontwijking en –ontduiking te faciliteren
2.

Welke belastingconstructies worden in de praktijk voornamelijk gebruikt, en waarvoor worden deze gebruikt?
3.

Hoe kunnen ongewenste constructies effectief en structureel worden bestreden?

Van 7 tot en met 16 juni 2017 vonden de verhoren plaats. Aan de hand van verschillende thema's werden de onderzoeksvragen besproken. De thema's omhelsden onder andere fiscale constructies, regelgeving voor trustkantoren, de rol van het Openbaar Ministerie en een wetenschappelijk perspectief op belastingontwijking.

Getuigen die opgeroepen worden voor verhoor, werden onder ede gehoord; zij moesten dus meewerken. Naast een heel aantal deskundigen op gebied van belastingen, belastingrecht en de fiscale sector, werden ook mensen uit de praktijk gehoord. Directeuren van trustkantoren en adviseurs zijn opgeroepen als getuigen.

Bekende namen onder de ondervraagden zijn bijvoorbeeld Jan Favié, bestuurder en algemeen directeur van de Promogroup B.V. en U2 Limited (bekend van U2 en de Rolling Stones), en Tonie Manders, voormalig directeur van het Haags Juristen College.

De Parlementaire ondervragingscommissie Fiscale constructies rondde op vrijdag 16 juni 2017 haar openbare verhoren af.

2. Conclusies

De titel van het verslag geeft weer wat het probleem bij de handhaving is: doelvennootschappen, trustkantoren en belastingadviseurs verschuilen zich achter een papieren werkelijkheid van brievenbusfirma’s en andere fiscale constructies. Niet alleen wordt hiermee handhaving van de wetgeving bemoeilijkt, maar ook wordt belastingontwijking en -ontduiking door bedrijven en vermogenden vergemakkelijkt.

Dat belastingadviseurs en trustkantoren hierbij binnen de marges van de wet blijven, betekent volgens de ondervragingscommissie dat deze wet niet streng genoeg is. Het advies luidde dan ook de wet- en regelgeving omtrent belastingontwijking en fiscale constructies te herzien en aan te scherpen.

3. Debat Tweede Kamer

Op 5 september 2018 debatteerde de Tweede Kamer over het rapport van de commissie. Het debat spitste zich op twee zaken toe. Het ging over de aanpak van de belastingvrije geldstroom die jaarlijks door Nederland gaat en de trustkantoren die dat faciliteren. De Tweede Kamer wil af van de Nederlandse reputatie een doorstroomland te zijn. Verschillende moties vroegen de regering om de firma's, die slechts op papier bestaan, aan te pakken. De minister van Financiën erkende dat de sector een ongezond karakter heeft en wil de problemen fundamenteel aanpakken. De minister gaat met De Nederlandsche Bank het toezicht en de regels op de trustkantoren verscherpen. De minister zal met een rapportage komen over de manier waarop de fiscale constructies worden aangepakt.

Meer over