H.J.F.M. (Henk) Sneevliet

Starre revolutionaire marxist, die vanuit de SDAP via de CPH opschoof naar uiterst links. Politiek actief in Nederlands-Indië en daarom uitgewezen. Later voorzitter van de anarchistische vakbond. Goed organisator, spreker en schrijver, en bekend agitator. Richtte met Mao de Chinese Communistische Partij op. IJdel en tamelijk autoritair, maar ook moedig. In 1942 op de Leusderheide door de Duitsers terechtgesteld vanwege verzetsactiviteiten.

RSP, RSAP
functie(s) in de periode 1933-1937: lid Tweede Kamer, fractievoorzitter TK

1. Personal data

Surnames
Hendricus Josephus Franciscus Marie (Henk)

Place and date of birth
Rotterdam, 13 May 1883

Place and date of death
Leusden, 13 April 1942

2. Party/Movement

Party/Parties

-

SDAP (Sociaal-Democratische Arbeiderspartij), from 1902 until 1912
-

SDP (Sociaal-Democratische Partij), from 1912 until December 1912
-

SDP (Sociaal-Democratische Partij), from 1916
-

Revolutionair Arbeiderscomité, around 1925
-

CPH (Communistische Partij Holland), until 26 May 1927
-

RSP (Revolutionair-Socialistische Partij), from 2 February 1929 until 2 March 1935 (medeoprichter)
-

RSAP (Revolutionair-Socialistische Arbeiderspartij), from 2 March 1935 until 14 April 1942

3. Main functions and occupations

-

medewerker afdeling Duitsland, Komintern te Moskou (Sovjet-Unie), from December 1923 until March 1924
-

voorzitter NAS, from 5 May 1924
-

lid Provinciale Staten van Noord-Holland, from 7 July 1931 until 4 July 1939 (voor de RSP)
-

lid Tweede Kamer der Staten-Generaal, from 21 July 1933 until 8 June 1937
-

fractievoorzitter RS(A)P Tweede Kamer der Staten-Generaal, from 21 July 1933 until 8 June 1937 (éénmansfractie)
-

lid gemeenteraad van Amsterdam, from 5 September 1939 until 29 July 1940 (ontslagen op last van de bezetter)

Internment
geïnterneerd polizeiliches durchgangslager te Amersfoort, from 6 March 1942 until 13 April 1942

U ziet een selectie van de loopbaan. In de uitgebreide versie is de gehele loopbaan in te zien.

4. Party political functions

In de uitgebreide versie is een overzicht van partijpolitieke functies opgenomen.

5. Other positions

-

penningmeester Nederlandse Federatie van Transportarbeiders, 1919
-

lid Hoge Raad van Arbeid, around 1932 until 27 January 1933

U ziet een selectie van de nevenfuncties. In de uitgebreide versie is een overzicht van nevenfuncties in te zien.

6. Education

In de uitgebreide versie is een overzicht van de opleiding(en) opgenomen.

7. Activities

as Member of the Parliament

-

Interpelleerde in 1934 minister De Graeff over de zending van een contingent Nederlandse troepen naar het Saargebied

8. Miscellaneous

algemeen

-

Werd in 1933 tot Tweede Kamerlid gekozen, terwijl hij nog in de gevangenis zat wegens opruiing. Hij was op 21 februari 1933 gearresteerd, omdat hij, na muiterij op De Zeven Provinciën, in Den Helder manifesten had verspreid onder het marinepersoneel. Hij werd op 13 april door de rechtbank in Amsterdam veroordeeld tot vijf maanden gevangenisstraf, onder aftrek van het voorarrest.
-

Voerde bij de verkiezingsstrijd de leuze: "Van de cel in de Kamer"
-

In de vier jaren dat hij lid was van de Tweede Kamer heeft de voorzitter 61 maal door hem gebruikte woorden ontoelaatbaar verklaard en uit de Handelingen geschrapt. In de periode dat de voorzitter over dit schraprecht beschikte (1934-2001) was hij daarmee het Kamerlid dat dit ingrijpen van de voorzitter het vaakst is overkomen.

Private life

-

Zijn zoons pleegden beiden zelfmoord (resp. in 1932 en 1937)
-

Zat ondergedoken (deed illegaal werk), from May 1940 until 6 March 1942
-

Bij het voormalige kamp Amersfoort is een informatiebord geplaatst over de executie in april 1942, waarbij naast Sneevliet zeven verzetstrijders van het MLL-front stierven. Zijn dood werd jaarlijks op 13 april op Driehuis-Westerveld herdacht op een door een Sneevliet Herdenkingscomité georganiseerde bijeenkomst.

Campaign trail

-

Was bij de Tweede Kamerverkiezingen in 1925 tweede op de kandidatenlijst van het Revolutionair Arbeiderscomité

Pseudonyms and nicknames

-

"Maring", from 1920 until 1923 (pseudoniem als Komintern-vertegenwoordiger in het Verre Oosten)
-

Kawan Merah (pseudoniem in "Het Volk")

9. Publications

Publications (6/11)

-

F. Tichelman, "Sneevliet, Hendricus Josephus Franciscus Marie", in: Biografisch Woordenboek van het Socialisme en de Arbeidersbeweging in Nederland, deel I, 111
-

A.A. de Jonge, "Sneevliet, Hendricus Josephus Franciscus Marie (1883-1942)", in: Biografisch Woordenboek van Nederland, deel III, 552
-

Tony Saich, "The Orgins of the First United Front in China, The Role of Sneevliet (Alias Maring)", twee delen (1991)
-

"Waarom schrijf je nooit meer?", Briefwisseling Henriette Roland Holst - Henk Sneevliet, bewerkt door Nico Markus en ingeleid door F. Tichelman (1995)
-

Arendo Joustra: "Wie was Henk Sneevliet?", EW, 10 juli 2021
-

P. Hofland, "Leden van de raad. De Amsterdamse gemeenteraad 1814-1941"

Biografisch Woordenboek(en)

-

biografie opgenomen in het Biografisch Woordenboek van Nederland
-

biografie opgenomen in het Biografisch Woordenboek van het Socialisme en de Arbeidersbeweging in Nederland

archivalia
collectie-Sneevliet, IISG

In de uitgebreide versie is een overzicht van publicaties opgenomen.

10. Family

In de uitgebreide versie zijn, indien bekend, de familierelaties opgenomen.

11. Extended version

Speciaal voor de verkiezingen voor de Tweede Kamer zijn de biografieën van alle kansrijke (volgens de peilingen) kandidaten in uitgebreide vorm raadpleegbaar op parlement.com.

Voor de overige ruim 5000 biografieën geldt het volgende:

In het digitale biografisch archief van de Stichting PDC, partner van het Montesquieu Instituut, is een uitgebreide versie aanwezig met bijvoorbeeld partijpolitieke functies, maatschappelijke nevenfuncties, parlementaire activiteiten, opleiding en wetenswaardigheden. Voorlopig is het beschikbaar stellen van uitgebreide biografieën, en/of daarop gebaseerde statistische gegevens, opgeschort. Wilt u een uitgebreide biografie inzien? Laat het ons weten als u daar belangstelling voor heeft.