Democratie op Donderdag: de kiesgerechtigde leeftijd

donderdag 26 augustus 2021, 13:25

DEN HAAG (PDC) - Elke donderdag lanceert PDC op Twitter een poll over een actueel politiek onderwerp. Aan de hand van twee antwoordmogelijkheden kan je daarbij je mening geven over een stelling of vraag. De resultaten van de vorige poll én de nieuwe poll worden elke donderdag op Parlement.com geplaatst.

Tijdens het zomerreces duikt #DemocratieopDonderdag in de wereld van bestuurlijke vernieuwingen. Elke week een nieuwe stelling over veranderingen in het parlementaire stelsel en democratie. Deze week: de kiesgerechtigde leeftijd.

Nieuwe poll

Sinds 1972 is de kiesgerechtigde leeftijd in Nederland 18 jaar. Iedere Nederlandse staatsburger mag volgens artikel 4 van de Grondwet kiezen en gekozen worden, met uitzondering van zij die op de dag van stemming jonger zijn dan 18 jaar. In 2019 schreef de Raad voor het Openbaar Bestuur dat het wenselijk zou zijn om de stemleeftijd te verlagen naar 16 jaar. Maar is dit wel wenselijk?

Voorstanders van een verlaging van de kiesgerechtigde leeftijd wijzen erop dat jongeren niet goed zijn vertegenwoordigd in de Nederlandse politiek. Met een sterk vergrijzend electoraat in het achterhoofd zou een daling van 18 naar 16 ervoor kunnen zorgen dat jongeren beter vertegenwoordigd zijn. Daarnaast zou een verlaging van de kiesgerechtigde leeftijd een socialiserend effect hebben. Als jongeren gestimuleerd worden op jonge leeftijd te gaan stemmen zou dat op de lange termijn opleveren dat zij vaker naar de stembus gaan.

Een argument dat tegenstanders van een verlaging van de kiesgerechtigde leeftijd vaak aanvoeren, is dat jongeren nog niet goed genoeg in staat zouden zijn om weloverwogen keuzes te maken en de gevolgen van hun politieke keuzes niet goed kunnen overzien. Verder vragen tegenstanders zich af of jongeren wel voldoende interesse in de politiek hebben. Apathie jegens de politiek zou er namelijk alleen maar voor kunnen zorgen dat het totale opkomstcijfer daalt. Maar wat denk jij? Daarom deze week de volgende vraag:

Moet de kiesgerechtigde leeftijd in Nederland verlaagd worden van 18 naar 16 jaar?

Vorige poll

Eind 2018 trad de deconstitutionalisering kroonbenoeming in werking. Daarmee werd artikel 131 Grondwet gewijzigd. Als gevolg staat niet langer in de Grondwet dat de burgemeester bij koninklijk besluit (door 'de Kroon') wordt benoemd. Het benoemingsproces van burgemeesters verloopt nu dus volledig via regelgeving van de Gemeentewet, waar wijzigingen gemakkelijker kunnen worden doorgevoerd. Dit maakt de weg vrij voor verschillende hervormingen, waaronder de mogelijkheid voor invoering van een direct gekozen burgemeester.

Hoewel het formeel nog niet het geval is, kiest materieel gezien de gemeenteraad nu de burgemeester. De huidige praktijk is namelijk dat een vertrouwenscommissie van de gemeenteraad op basis van sollicitatiegesprekken met belangstellenden twee kandidaten voordraagt aan de minister van Binnenlandse Zaken. De minister kan de aanbeveling om zwaarwegende redenen weigeren maar dit is sinds de invoering van het aanbevelingsrecht in 2001 nog nooit gebeurd.

Met enige regelmaat staat de huidige benoemingsprocedure toch ter discussie. Zo pleiten verschillende politieke partijen al lange tijd voor een direct door de bevolking gekozen burgemeester. Dit zou namelijk de politieke legitimiteit van het ambt versterken. Tegenstanders daarentegen vrezen dat strijdige politiek agenda's en verschillende keizersmandaten van burgemeester en gemeenteraad samenwerking tussen beiden zouden bemoeilijken. Maar wat denk jij? Daarom afgelopen week de volgende stelling:

Moeten tijdens de gemeenteraadsverkiezingen kiezers ook kunnen stemmen voor de burgemeester van hun gemeente?

68% van de respondenten gaf aan niks te zien in een direct verkozen burgemeester.

Meer over ...