Krachtigere preventieve maatregelen nodig om het steeds grotere risico op bosbranden in de toekomst te beperken

Uit het recentste verslag van de Commissie over bosbranden blijkt dat het noodzakelijk is de klimaatverandering aan te pakken om "een schonere planeet achter te laten voor de volgende generaties", zoals voorzitter Jean-Claude Juncker tijdens zijn jongste toespraak over de Staat van de Unie benadrukte, en in het verslag wordt gepleit voor krachtigere brandpreventiemaatregelen.

Vandaag presenteert de Europese Commissie haar jaarlijkse verslag over bosbranden in Europa, het Midden-Oosten en Noord-Afrika voor 2017. Daaruit blijkt dat bosbranden vorig jaar meer dan 1,2 miljoen hectare bossen en land in Europa hebben verwoest: meer dan de volledige oppervlakte van Cyprus. Bij de bosbranden kwamen 127 burgers en brandweermannen om het leven, en de branden veroorzaakten naar schatting bijna 10 miljard EUR aan economische schade.

Karmenu Vella, commissaris voor Milieu: "Extreme weersomstandigheden (langdurige droogte en hittegolven) verergeren bosbranden en maken brandbestrijding moeilijker. Ruim 90 % van alle bosbranden wordt veroorzaakt door menselijke activiteiten. Daarom werkt de EU samen met de lidstaten op het vlak van preventie om burgers en besluitvormers bewuster te maken van de risico's op bosbranden. Er moet ook veel meer worden geïnvesteerd in bosbeheerpraktijken om ervoor te zorgen dat in de hele EU beste praktijken worden toegepast. De zomer van 2018 heeft ons opnieuw getoond dat we nog veel werk hebben op het vlak van preventie en dat Europa een voortrekkersrol moet blijven spelen in de strijd tegen de klimaatverandering."

Volgens Tibor Navracsics, commissaris voor Onderwijs, Cultuur, Jongerenzaken en Sport, en verantwoordelijk voor het Gemeenschappelijk Centrum voor onderzoek (JRC), "houden de wetenschappers van het JRC voortdurend toezicht op de bosbranden in Europa door middel van het Europees Bosbrandinformatiesysteem. Uit de gegevens van de voorbije jaren blijkt dat de branden talrijker en ernstiger worden. Ik ben er trots op dat het JRC ons, door deze gegevens te verzamelen en te analyseren, helpt beter inzicht te verwerven in de veranderingen; ook kunnen de nationale overheden deze gegevens gebruiken als basis voor verbeterde preventie van bosbranden en paraatheid om ze te bestrijden."

Europa kampt met meer en ernstigere branden

Uit het jongste verslag blijkt een duidelijke tendens naar langere bosbrandentijden ten opzichte van voorgaande jaren, waarbij branden tegenwoordig ook ruim buiten de droge en hete zomermaanden (juli-september) voorkomen. In 2017 waren de meest risicovolle maanden juni en oktober; Portugal en Noord-Spanje werden toen getroffen door dodelijke bosbranden.

Het Middellandse Zeegebied blijft het meest getroffen gebied. Als gevolg van ongewoon droge zomers in Centraal- en Noord-Europa hebben recentelijk echter ook omvangrijke branden gewoed in landen als Zweden, Duitsland en Polen, waar dat historisch gezien zeer weinig voorkomt.

Uiteindelijk lag in 2017 meer dan 25 % van de totale verbrande oppervlakte binnen het Natura2000-netwerk; daarom moeten de EU-landen meer inspanningen leveren om beschermde habitats en de ecosysteemdiensten ervan te herstellen en te beheren, onder meer met het oog op de preventie van bosbranden.

Bosbranden kunnen worden voorkomen

Net zoals in voorgaande jaren werden de meeste bosbranden in 2017 veroorzaakt door menselijke activiteiten. Niet-duurzame bosbeheerpraktijken, de aantasting van ecosystemen en het planten van zeer ontvlambare boomsoorten werken ontbranding en de verspreiding van bosbranden in de hand.

Preventie is dus essentieel bij de bestrijding van bosbranden. Door adequaat bosbeheer en bodemgebruik kan het risico op brand worden beperkt en kunnen bossen beter bestand worden gemaakt tegen brand. Daarnaast blijkt uit het verslag dat lokale gemeenschappen, beleidsmakers en belanghebbenden aan de hand van voorlichting en opleiding beter voorbereid kunnen worden op brand.

De lidstaten en de EU-instellingen moeten samen blijven werken aan richtsnoeren over hoe moet worden opgetreden wanneer zich bosbranden voordoen en hoe we ons beter kunnen wapenen, voortbouwend op de ervaring op nationaal niveau en beste praktijken.

Achtergrond

Jaarverslag 2017 over bosbranden

Het verslag over bosbranden in Europa, het Midden-Oosten en Noord-Afrika (" Forest Fires in Europe, Middle East and North Africa 2017") dat is opgesteld door het Gemeenschappelijk Centrum voor onderzoek (JRC) — het interne centrum voor wetenschap en kennis van de Europese Commissie, bevat een gedetailleerde analyse van de bosbranden in 2017 en landenspecifieke verslagen. Het verslag combineert gegevens van het Europees Bosbrandinformatiesysteem (EFFIS), dat door het JRC wordt beheerd, met door de EU-lidstaten en buurlanden verstrekte statistieken en informatie.

EU-steun tijdens het bosbrandseizoen van de zomer van 2018

In 2018 is het Uniemechanisme voor civiele bescherming vijf keer geactiveerd om bosbranden in Europa te bestrijden. De getroffen landen, met name Zweden en Griekenland, hebben aanzienlijke steun ontvangen. In totaal zijn deze zomer 15 vliegtuigen, 6 helikopters en meer dan 400 brandweermannen en ploegen ingezet. De Europese Unie heeft voor 1,6 miljoen EUR vervoerskosten gefinancierd voor de mobilisering van steun aan de getroffen landen. Daarnaast heeft het Copernicus-satellietsysteem op verzoek van lidstaten meer dan 139 kaarten over de bosbranden geproduceerd. Bovendien vond in Portugal een preventie- en paraatheidsmissie plaats om de capaciteit van dat land om met bosbranden om te gaan, te helpen versterken.

Versterking van de EU-capaciteit inzake civiele bescherming

De Commissie heeft voorgesteld de EU-capaciteit inzake civiele bescherming te versterken door middel van rescEU, zodat lidstaten beter voorbereid zijn wanneer zij getroffen worden door rampen. rescEU is gebaseerd op twee fundamentele pijlers: preventie en paraatheid enerzijds en een betere responscapaciteit anderzijds. In het kader van rescEU wordt ook een Europese reservecapaciteit aangelegd als veiligheidsnet in gevallen waar de nationale capaciteit is uitgeput. rescEU is een centraal onderdeel van de agenda van voorzitter Juncker voor een Europa dat beschermt.

Meer informatie

Bosbranden in Europa, het Midden-Oosten en Noord-Afrika 2017

IP/18/5805