Veiligheidsunie: Commissie voert strijd tegen terrorismefinanciering op

De Europese Commissie heeft vandaag een pakket maatregelen goedgekeurd om de EU beter in staat te stellen terrorisme en georganiseerde misdaad te bestrijden, zoals werd beloofd in het actieplan tegen terrorismefinanciering van februari 2016.

De voorstellen van de Commissie dienen ter aanvulling en versterking van het rechtskader van de EU op het gebied van witwassen, illegaal contantenverkeer en de bevriezing en confiscatie van vermogensbestanddelen. De voorstellen werden tegelijkertijd met het derde voortgangsverslag over de veiligheidsunie gepresenteerd en vormen een sterk en gecoördineerd Europees antwoord in de strijd tegen terrorismefinanciering, waardoor de EU een stap dichter bij een echte, doeltreffende veiligheidsunie komt.

De voorstellen zijn uitgewerkt door een projectteam onder leiding van eerste vicevoorzitter Frans Timmermans en vicevoorzitter Valdis Dombrovskis, in samenwerking met de commissarissen Dimitris Avramopoulos, Pierre Moscovici, Věra Jourová en Julian King.

Eerste vicevoorzitter Frans Timmermans: Met de vandaag gepresenteerde voorstellen versterken we onze juridische middelen om de financiële bronnen van criminelen en terroristen te verstoren en af te snijden. Wij moeten zorgen voor de juiste instrumenten om verdachte geldstromen op te sporen en stop te zetten en betere samenwerking tussen wetshandhavingsinstanties stimuleren, zodat wij de veiligheid van Europese burgers beter kunnen beschermen."

Vicevoorzitter Valdis Dombrovskis: "Terrorisme blijft een grote bedreiging vormen voor onze veiligheid. Wij moeten terroristen telkens een stap voor blijven. Het bestrijden van terrorismefinanciering maakt daar deel van uit. Daarom hebben wij vandaag een voorstel gepresenteerd waarmee voor witwassen overal in de EU doeltreffende strafrechtelijke sancties worden toegepast. Met andere voorstellen wordt grensoverschrijdende bevriezing en confiscatie van criminele vermogensbestanddelen binnen de EU mogelijk en wordt ervoor gezorgd dat criminelen niet langer de controles op contanten aan de buitengrenzen van de EU kunnen omzeilen."

Zoals nader beschreven in het derde voortgangsverslag over de bewerkstelliging van een echte, doeltreffende veiligheidsunie versterkt de Europese Commissie met deze voorstellen de capaciteit van de EU om terrorisme en georganiseerde misdaad te bestrijden door het voor terroristen en criminelen moeilijker te maken om hun activiteiten te financieren en het voor de autoriteiten gemakkelijker te maken financiële transacties te traceren en te blokkeren. Verdachte geldstromen opsporen en de toegang tot financiering afsnijden is een van de doeltreffendste manieren om terroristische aanslagen en criminele activiteiten in de kiem te smoren. Het traceren van geldstromen kan politie en justitie ook waardevolle informatie en doeltreffende middelen voor hun onderzoek opleveren.

Strafbaarstelling van witwassen

De Commissie presenteert vandaag een voorstel voor een nieuwe richtlijn om witwassen strafbaar te stellen en de bevoegde autoriteiten adequate strafrechtelijke bepalingen te bieden om criminelen en terroristen te vervolgen en achter de tralies te zetten. De voorgestelde maatregelen omvatten:

• - 

  minimumregels voor de definitie van strafbare feiten en de vaststelling van sancties in verband met witwassen, om lacunes te dichten zodat criminelen niet langer verschillen tussen nationale regels kunnen uitbuiten;
• - 

  het wegwerken van belemmeringen in de grensoverschrijdende justitiële en politiële samenwerking door gezamenlijke bepalingen waarmee misdrijven in verband met witwassen beter kunnen worden onderzocht;
• - 

  de EU-normen in overeenstemming brengen met de internationale verplichtingen op dit vlak, zoals beschreven in het verdrag van Warschau van de Raad van Europa en de aanbevelingen van de Financial Action Task Force.

Strengere controles op grote hoeveelheden contanten

Om de bevoegde autoriteiten adequate instrumenten te bieden voor de opsporing van terroristen en degenen die hen financieel ondersteunen, voorziet de vandaag gepresenteerde verordening inzake controles op liquide middelen in:

• - 

  strengere controles op mensen die de EU binnenkomen of verlaten met 10 000 euro of meer aan contant geld;
• - 

  mogelijkheden voor autoriteiten om op te treden bij bedragen die onder de drempel voor douaneaangifte (10 000 euro) liggen, wanneer er een vermoeden van criminele activiteit bestaat;
• - 

  betere informatie-uitwisseling tussen de autoriteiten en de lidstaten;
• - 

  uitbreiding van de douanecontroles tot contanten die worden verzonden per post- of vrachtpakket, waardevolle grondstoffen, zoals goud, en prepaid betaalkaarten, die momenteel niet onder de standaarddouaneaangifte vallen.

Bevriezing van financiële middelen van terroristen en confiscatie van hun vermogen

Als de vermogensbestanddelen van terroristen snel en grensoverschrijdend kunnen worden bevroren of in beslag genomen, kunnen deze niet meer worden gebruikt voor aanslagen. Met het voorstel voor een verordening inzake wederzijdse erkenning van besluiten tot bevriezing of confiscatie van criminele vermogens wordt beoogd:

• - 

  één juridisch instrument voor de erkenning van besluiten zowel tot bevriezing als confiscatie in andere EU-landen, om het huidige rechtskader te vereenvoudigen. Deze verordening zou onmiddellijk van toepassing zijn in alle lidstaten;
• - 

  uitbreiding van het toepassingsgebied van de huidige regels inzake grensoverschrijdende erkenning tot confiscatie van het vermogen van mensen die gelieerd zijn aan de betrokkene en in gevallen dat de betrokkene niet wordt veroordeeld, bijvoorbeeld vanwege ontsnapping of overlijden;
• - 

  snellere en doeltreffendere besluiten inzake bevriezing of confiscatie dankzij een standaarddocument en door de bevoegde autoriteiten te verplichten met elkaar te communiceren. De regels bevatten duidelijke termijnen, waaronder kortere termijnen voor besluiten tot bevriezing;
• - 

  waarborging van de rechten van slachtoffers op compensatie en restitutie. Bij grensoverschrijdende besluiten tot confiscatie gaan de rechten van slachtoffers voor op de belangen van de staat die het bevel oplegt en uitvoert.

Achtergrond

Veiligheid is een terugkerend thema sinds het begin van het mandaat van de Commissie-Juncker - sinds de politieke beleidslijnen van voorzitter Juncker van juli 2014 tot de laatste State of the Union-toespraak van september 2016.

Voortbouwend op de in april 2015 vastgestelde Europese veiligheidsagenda, waarin werd gewezen op de noodzaak van maatregelen om de financiering van terrorisme doeltreffender en grondiger aan te pakken, heeft de Europese Commissie in februari 2016 een actieplan tegen terrorismefinanciering opgesteld om de lidstaten te voorzien van de noodzakelijke instrumenten om nieuwe bedreigingen aan te pakken.

In april 2016 heeft de Commissie het afsnijden van de toegang van terroristen tot financiering aangewezen als prioritaire maatregel met het oog op een efficiënte en duurzame EU-veiligheidsunie. Dat voorzitter Juncker in augustus 2016 een speciale commissarisportefeuille voor de Veiligheidsunie heeft ingesteld, bewijst dat de Commissie veel belang hecht aan de intensivering van haar reactie op de terrorismedreiging.

Zoals beschreven in het actieplan en het vandaag gepresenteerde voortgangsverslag, zal de Commissie in 2017 een voorstel indienen ter versterking van de bevoegdheden van douaneautoriteiten om de financiering van terrorisme via de handel in goederen tegen te gaan. De Commissie wil ook het toepassingsgebied van de huidige wetgeving inzake de illegale handel in cultuurgoederen uitbreiden tot een groter aantal landen. In het voortgangsverslag moedigt de Commissie de medewetgevers ook aan de komende weken overeenstemming te bereiken over de herziene vierde antiwitwasrichtlijn.

Meer informatie

Factsheet over de stand van zaken wat betreft het actieplan tegen terrorismefinanciering

Factsheet over de stand van zaken wat betreft de Europese veiligheidsagenda

MEMO - Voorstel voor een richtlijn inzake de strafrechtelijke bestrijding van witwassen

MEMO - Actualisering van de EU-regels voor controles op liquide middelen

MEMO - Verordening inzake de wederzijdse erkenning van besluiten tot bevriezing en confiscatie

Voorstel - Richtlijn inzake de strafrechtelijke bestrijding van witwassen

Voorstel - Verordening inzake controles op liquide middelen

Voorstel - Richtlijn inzake de wederzijdse erkenning van besluiten tot bevriezing en confiscatie van criminele vermogens

Derde verslag over de vorderingen op weg naar een echte en doeltreffende veiligheidsunie

Mededeling: Uitvoering van de Europese veiligheidsagenda ter bestrijding van terrorisme en ter voorbereiding van een echte en doeltreffende veiligheidsunie

Europese veiligheidsagenda

IP/16/4401