Europese veiligheidsagenda: eerste verslag over de vorderingen op weg naar een doeltreffende en duurzame Veiligheidsunie

Vandaag stelt de Europese Commissie de eerste van een reeks maandelijkse verslagen voor over de vorderingen op weg naar een doeltreffende en duurzame Veiligheidsunie.

Het verslag schetst de inspanningen van de Commissie in de strijd tegen terrorisme, georganiseerde criminaliteit en cybercriminaliteit, en de werkzaamheden ter versterking van de veerkracht van de EU tegen deze bedreigingen. Het vestigt ook de aandacht op de prioritaire gebieden waarop meer inspanningen nodig zijn en bevat concrete operationele maatregelen voor de komende maanden.

Dimitris Avramopoulos, commissaris voor Migratie, Binnenlandse Zaken en Burgerschap: "De fragmentering van ons veiligheidskader maakt ons allen kwetsbaar. De punten moeten worden verbonden binnen en tussen de lidstaten, maar ook tussen de lidstaten en de Unie-instanties, en tussen de verschillende veiligheids- en grensbeheersystemen. De binnenlandse veiligheid van één lidstaat is de binnenlandse veiligheid van alle lidstaten. In dit snel veranderende veiligheidsklimaat betekent de verwezenlijking van een echte en doeltreffende Veiligheidsunie de verwezenlijking van alle elementen.”

Commissaris voor de Veiligheidsunie Julian King: "Terroristen hebben niet een of andere lidstaat als doelwit. Zij hebben het gemunt op onze manier van leven, onze openheid en onze toekomst. Onze reactie moet alomvattend en duurzaam zijn, en voortbouwen op het vertrouwen en de doeltreffende samenwerking tussen de instellingen en de lidstaten."

Het verslag wijst op de noodzaak om de bestaande EU-wetgeving uit te voeren en de werkzaamheden over de door de Commissie ingediende voorstellen op het gebied van veiligheid te bespoedigen. De werkzaamheden van de Commissie zullen zich concentreren op het opvoeren van de strijd tegen het terrorisme door terroristen de middelen te ontnemen om aanslagen te plegen, en op het versterken van onze verdediging en veerkracht tegen deze dreigingen. De belangrijkste prioritaire gebieden zijn:

• - 

  het rechtskader verbeteren en radicalisering voorkomen en bestrijden:

• - 

  daartoe zou voor het einde van het jaar een akkoord moeten worden bereikt over een richtlijn inzake terrorismebestrijding. Die richtlijn is cruciaal om ervoor te zorgen dat met het rechtskader van de EU terroristische dreigingen doeltreffend kunnen worden aangepakt, met name de dreigingen die uitgaan van terugkerende buitenlandse terroristische strijders.

• - 

  ook voor het einde van het jaar zou er een overeenkomst moeten worden bereikt over de herziening van de vuurwapenrichtlijn. De Commissie zal er bij de medewetgevers blijven op aandringen het ambitieniveau te handhaven, met name de doelstelling om de gevaarlijkste semiautomatische vuurwapens te verbieden.

• - 

  de Commissie heeft maatregelen genomen om de toegang tot precursoren te beperken die kunnen worden gebruikt voor de vervaardiging van zelfgemaakte explosieven en te zorgen voor de volledige uitvoering van de verordening betreffende het in de handel brengen en het gebruik van precursoren van explosieven. Daartoe werd vastgesteld welke aanvullende zorgwekkende precursoren in de verordening moeten worden opgenomen en deze zullen in november worden toegevoegd aan de lijst van stoffen die onder verscherpte controle van de Commissie staan.

• - 

  informatie-uitwisseling verbeteren, informatiesystemen versterken en zorgen voor meer veiligheid aan de buitengrenzen:

• - 

  de lidstaten moeten dringend de nodige maatregelen nemen om hun passagiersinformatie-eenheden ("PIUs") op te zetten, om ervoor te zorgen dat zij de PNR-richtlijn van de EU volledig kunnen uitvoeren, uiterlijk in mei 2018, de uiterste datum voor de volledige tenuitvoerlegging van de richtlijn. Om de lidstaten te helpen hun werkzaamheden te bespoedigen, zal de Commissie €70 miljoen extra aan EU-middelen ter beschikking stellen en uiterlijk in november 2016 een uitvoeringsplan presenteren, met inbegrip van mijlpalen die de lidstaten zullen moeten bereiken om over operationele PIUs te kunnen beschikken.

• - 

  om de strijd tegen grensoverschrijdende criminaliteit te versterken, heeft de Commissie in september ook inbreukprocedures ingeleid tegen lidstaten die de Prüm-besluiten nog niet hadden uitgevoerd.

• - 

  de Commissie zal ook de nodige maatregelen treffen om het Europees Centrum voor terrorismebestrijding binnen Europol in staat te stellen de lidstaten 24/7 te ondersteunen.

• - 

  de werkzaamheden van de belangrijke deskundigengroep op hoog niveau die in april 2016 door de Commissie is opgericht ter behandeling van juridische, technische en operationele aspecten van verschillende opties om te zorgen voor meer interoperabiliteit tussen informatiesystemen, moeten worden versneld. In de loop van de komende maanden zal de Commissie aan de Raad en het Europees Parlement tussentijdse bevindingen presenteren.

• - 

  er wordt ook gewerkt aan het wetgevingsvoorstel van de Commissie voor een EU-Systeem voor reisinformatie en -autorisatie (ETIAS) om te voorzien in voorafgaande controles voor niet-visumplichtige onderdanen van derde landen die naar het Schengengebied reizen, dat in november zal worden gepresenteerd.

• - 

  daarnaast is het met het oog op meer veiligheid aan de buitengrenzen van de EU nodig om voor eind 2016 snelle onderhandelingen te voeren over het Commissievoorstel voor systematische controles van EU-burgers die de buitengrenzen overschrijden en dat voorstel goed te keuren, en een EU-inreis-uitreissysteem (EES) tot stand te brengen.

Dit verslag is het eerste van een reeks van maandelijkse verslagen over de vorderingen op weg naar een operationele en doeltreffende Veiligheidsunie, zoals gevraagd door voorzitter Juncker in zijn opdrachtbrief aan commissaris Julian King. In de maandelijkse verslagen zal de aandacht worden gevestigd op de maatregelen die EU-instellingen en -agentschappen op het gebied van veiligheid hebben genomen en zal worden vastgesteld waar meer inspanningen nodig zijn. Het volgende voortgangsverslag wordt in november 2016 verwacht.

Achtergrond

Veiligheid is een terugkerend thema geweest sinds het begin van het mandaat van de Commissie-Juncker, sinds de politieke beleidslijnen van voorzitter Juncker van juli 2014 tot de laatste State of the Union-toespraak van september 2016.

De Europese Commissie heeft op 28 april 2015 de Europese Veiligheidsagenda goedgekeurd. Daarin zijn de belangrijkste maatregelen opgenomen voor een doeltreffende EU-respons op terrorisme en veiligheidsbedreigingen in de Europese Unie voor de periode 2015-2020.

Inmiddels is goede vooruitgang geboekt op een aantal belangrijke aandachtsgebieden van de agenda. Belangrijke aandachtspunten zijn versterkt door het in december 2015 goedgekeurde actieplan voor vuurwapens en explosieven, het in februari 2016 goedgekeurde actieplan ter versterking van de strijd tegen de financiering van terrorisme, de mededeling van 6 april 2016 over krachtigere en slimmere informatiesystemen voor grenzen en veiligheid, en de mededeling van 20 april 2016 over de uitvoering van de Europese veiligheidsagenda ter bestrijding van terrorisme en ter voorbereiding van een echte en doeltreffende veiligheidsunie.

Zeer recentelijk is uit de start op 6 oktober van een Europese grens- en kustwacht, zoals door voorzitter Juncker aangekondigd in zijn State of the Union-toespraak op 9 september 2015 en slechts 9 maanden na het voorstel van de Commissie van december, een duidelijk engagement gebleken om de maatregelen in het kader van de Europese migratieagenda ter bevordering van het beheer en de veiligheid van de buitengrenzen van de EU uit te voeren.

Uit het feit dat voorzitter Juncker in augustus 2016 een speciale commissarisportefeuille voor de Veiligheidsunie heeft ingesteld, blijkt het belang dat de Commissie hecht aan de intensivering van haar reactie op de terroristische dreiging. De commissaris zal worden bijgestaan door een transversale task force die voortbouwt op alle deskundigheid die in de Commissie aanwezig is, om de werkzaamheden te doen vorderen en de uitvoering te waarborgen. De eerste bijeenkomst van de taskforce heeft op 22 september 2016 plaatsgevonden.