Internationale dag van de humanitaire hulp: het humanitaire optreden van de EU

Internationale dag van de humanitaire hulp: het humanitaire optreden van de EU

Ieder jaar op 19 augustus brengt ook de Europese Unie hulde aan humanitaire hulpverleners, die een onschatbare bijdrage leveren door iedere dag hun leven te wagen om dat van anderen te redden. De Internationale dag van de humanitaire hulp is ingesteld naar aanleiding van de aanslag op het VN-hoofdkwartier in Bagdad (Irak) in 2003, waarbij 22 hulpverleners omkwamen.

Wereldleider in humanitaire bijstand in ongeziene crisistijden

Samen met de financiering van de EU-lidstaten is de Europese Unie 's werelds grootste donor van humanitaire hulp.

In totaal werd in 2015 humanitaire hulp verleend aan meer dan 134 miljoen slachtoffers van natuurrampen en conflicten in meer dan 80 landen overal ter wereld.

Voor 2016 heeft de Europese Commissie een recordbedrag van 1,1 miljard euro voor humanitaire hulp uitgetrokken, aangezien de mondiale behoeften toenemen door het groeiende aantal vluchtelingen en ontheemden als gevolg van gewapende conflicten, natuurrampen, klimaatverandering en de economische crisis.

In 2015 zijn miljoenen mensen getroffen door natuurrampen, zoals de aardbeving in Nepal, maar daarnaast ontstonden de grootste humanitaire behoeften door gewapende conflicten.

Afgelopen jaar telde naar de maatstaven van de Verenigde Naties vier zeer ernstige crisissituaties (Syrië, Irak, Jemen en Zuid-Sudan). Het aantal ontheemden was sinds de Tweede Wereldoorlog niet meer zo hoog.

Een groot deel van de humanitaire hulp van de EU gaat dan ook naar vluchtelingen en ontheemden: de Europese Commissie heeft in 2015 1 miljard euro (ongeveer 73 % van het jaarlijkse budget voor humanitaire hulp) besteed aan projecten voor vluchtelingen en ontheemden. Het grootste deel van die hulp betreft voedsel en levensmiddelen (47 %). Andere belangrijke sectoren zijn gezondheidszorg (13 %), water, sanitaire voorzieningen en hygiëne (10 %), onderdak en non-foodartikelen (9 %) en bescherming (8 %).

Gezien de ongekende omvang van de humanitaire crises in 2015 heeft de Europese Commissie de steun vooral gericht op degenen die de hulp het meest nodig hadden en op de meest kwetsbaren, en heeft zij haar beleid hierop aangepast. Tijdens de allereerste wereldtop over humanitaire hulp, die in mei 2016 plaatsvond, verheugde de EU zich over de lancering van de "Grand Bargain", waarmee de komende vijf jaar ten minste 1 miljard dollar moet worden ingezet om de dringendste humanitaire noden te lenigen.

Humanitaire hulp is onpartijdig en onafhankelijk en wordt verstrekt via niet-gouvernementele en internationale organisaties, de Verenigde Naties en afdelingen van het Rode Kruis.

Humanitaire hulpverlening: een steeds gevaarlijker beroep

De afgelopen twintig jaar is het verlenen van humanitaire hulp steeds complexer geworden en humanitaire organisaties hebben steeds meer moeite om de mensen te bereiken die hulp nodig hebben. Bijna 4000 hulpverleners werden in die periode slachtoffer van een aanslag, en bijna een derde van hen kwam om het leven[1]. Het grootste deel daarvan waren lokale hulpverleners uit de betrokken landen.

Het aantal aanslagen op hulpverleners is tussen 2013 en 2015 weliswaar gedaald, maar dit betekent niet dat het beroep veiliger is geworden. Het aantal aanslagen is afgenomen omdat minder hulpverleners ter plaatse konden worden ingezet door onstabiele veiligheidssituaties. Miljoenen kwetsbare personen lopen het risico geen levensreddende hulp meer te krijgen als onveilige situaties de hulporganisaties ertoe dwingen hun acties in gevaarlijke gebieden te onderbreken of stop te zetten.

Aanslagen tegen humanitair personeel vormen een duidelijke schending van het internationaal humanitair recht, waarmee ernaar wordt gestreefd burgers zo min mogelijk het slachtoffer te laten worden van gewapende conflicten. In het internationaal humanitair recht zijn de verantwoordelijkheden van staten en niet-statelijke partijen tijdens een gewapend conflict vastgelegd, evenals basale kwesties zoals het recht op humanitaire hulp, de bescherming van burgers, inclusief medisch personeel en humanitaire hulpverleners, en de bescherming van kwetsbare groepen.

Ook de beginselen die ten grondslag liggen aan het humanitaire optreden - menselijkheid, neutraliteit, onpartijdigheid en onafhankelijkheid - zijn verankerd in het internationaal humanitair recht.

De Europese Unie pleit voor mondiale eerbiediging en naleving van het internationaal humanitair recht. De Europese Commissie financiert ook opleidingen in internationaal humanitair recht voor civiel en militair personeel dat deelneemt aan EU-operaties inzake crisisbeheer.

Nadere informatie

Website van de dienst voor humanitaire hulpverlening en civiele bescherming van de Europese Commissie (ECHO):

http://ec.europa.eu/echo/index_en.htm

Website van Europees commissaris voor Humanitaire Hulp en Crisisbeheersing Christos Stylianides

http://ec.europa.eu/commission/2014-2019/stylianides_en

Solidariteit in actie:

http://ec.europa.eu/echo/files/core_achievements/solidarity_in_action/index_en.htm?#intro

Aid Worker Security Database:

http://aidworkersecurity.org

[1] 1997-2015. Bron: Humanitarian Outcomes (2016), Aid Worker Security Database, https://aidworkersecurity.org

MEMO/16/2802