Brexit-referendum legt diepe crisis EU bloot

DEN HAAG (PDC) - Op 23 juni vindt een referendum plaats in het Verenigd Koninkrijk waar de bevolking één vraag zal moeten beantwoorden: 'Moet het Verenigd Koninkrijk lid van de Europese Unie blijven of uittreden?'. Over de gevolgen van een eventuele uittreding werd op 1 juni 2016 een debat gehouden in Nieuwspoort. Hoogleraar en onderzoeker aan het Instituut Clingendael Jan Rood leidde de discussie in, waarna Peter de Waard (columnist Volkskrant en oud-correspondent in Engeland), Raoul Leering (hoofd Internationaal Handelsonderzoek ING) en Chris Aalberts (onderzoeker en politiek commentator) hierover verder debatteerden.

Rood schetste de situatie waarin zowel het Verenigd Koninkrijk, Nederland als de EU verliezers zijn wanneer het tot een Brexit komt, met alleen Poetin als mogelijke winnaar van de Europese verdeeldheid. Dat polls nog steeds een nek-aan-nek race tonen tussen het 'leave' en 'remain' kamp komt volgens Rood doordat emotionele overwegingen een grotere rol spelen dan rationele. Volgens Leering is het duidelijk dat de Britten meer economische nadelen zouden ondervinden dan de EU. De Waard wijst naar het koloniale verleden van het Verenigd Koninkrijk als een reden dat ze uit de EU zouden willen stappen; ze overschatten hun invloed op het wereldtoneel. Daarnaast is er angst voor grote negatieve gevolgen van de migrantenstroom.

Aalberts kon de redenatie van de ‘leave’-campagne wel begrijpen. Volgens hem is het een probleem dat de bevolking het gevoel heeft geen invloed te hebben op beslissingen die door de EU worden genomen. Verder vond hij het bangmakerij om te stellen dat een Brexit alleen voor verliezers zou zorgen: 'misschien voelen de Britten zich wel winnaars doordat ze meer onafhankelijkheid hebben gekregen, en willen ze daar best wat economische groei voor inleveren'.

Volgens Leering is een grotere zorg dat een Brexit een sneeuwbaleffect kan veroorzaken, en dat meerdere landen de EU uit zullen stappen. Hierdoor kan het Europese integratieproject in gevaar komen. Rood vulde aan dat een land dat uit de EU is gestapt wel weer lid zou kunnen worden, maar dat het land hiervoor de gehele toelatingsprocedure zou moeten doorlopen. Het panel was overwegend tegen het verlaten van de Britten uit de EU. De tijd zal ons leren wat de Britten op 23 juni beslissen en wat de gevolgen hiervan zullen zijn.

Met dank aan Gabriëlle Smith