'Referendum over terughalen bevoegdheden niet reëel'

DEN HAAG (PDC) - Een referendum over het terughalen van bevoegdheden van Brussel naar Den Haag is geen oplossing voor de problemen waar Europa mee kampt. Nederland moet het plan van Cameron om lidstaten meer bevoegdheden te geven niet steunen. Betere democratische controle op de eurozone en transparante Europese besluitvorming zijn wel noodzakelijk om het vertrouwen te herstellen. Dat stelden de meeste sprekers tijdens het DID-debat dat gisteren werd georganiseerd door het Montesquieu Instituut, ProDemos en Nieuwspoort. Naar aanleiding van Cameron’s toespraak gingen Ewald Engelen (hoogleraar Financiële Geografie), Martin Visser (verslaggever en columnist, Het Financieel Dagblad), Marietje Schaake (D66, lid Europees Parlement) en Pieter Omtzigt (Tweede Kamerlid CDA) in discussie, onder leiding van Max van Weezel.

We kunnen volgens hoogleraar Ewald Engelen veel leren van de speech van Cameron. De Britse premier geeft in zijn speech de Europese dilemma’s weer. Europa bevindt zich in een economische crisis, de kloof tussen de burger en de EU wordt groter en er is een gebrek aan democratisch toezicht op Europese instanties. De sluipende overdracht van bevoegdheden van Den Haag aan Brussel moet worden gestopt, aldus Engelen. Volgens een recent rapport van de Raad van State is er een gebrek aan democratisch toezicht in de EU en is er sprake van een ‘uitholling van de Nederlandse soevereiniteit’. Bevoegdheden moeten worden teruggehaald en de burger dient daarover te worden geraadpleegd, aldus Engelen. Nederlandse politici schieten tekort en negeren vaak de kritiek.

Een referendum naar het voorbeeld van Cameron is volgens de andere sprekers echter niet reëel. De bevoegdheden waar de Raad van State over adviseert liggen al bij Brussel, zo merkt Martin Visser op. Een referendum is belangrijk bij een moment van soevereiniteitsoverdracht, als er een Verdragswijziging plaatsvindt. De vraag aan de burger is dan duidelijk. D66-Europarlementariër Marietje Schaake sluit zich bij deze visie aan. Omtzigt is als enige geen voorstander van een referendum. Naar zijn mening is het aan de volksvertegenwoordigers om de politieke koers te bepalen. Zij kunnen op hun werkzaamheden worden aangesproken.

Democratische controle en transparantie vormen volgens de meeste sprekers de oplossing voor de Europese dilemma’s. Het vertrouwen moet volgens Marietje Schaake worden hersteld door bevoegdheden van het Europees Parlement te vergroten. Martin Visser vindt dat politici open en eerlijk moeten vertellen over hun toekomstplannen voor de Europese Unie. Omtzigt sluit zich bij dit laatste punt aan. Ook hij vindt dat de taken van de Europese Unie in kaart dienen te worden gebracht en dat er opnieuw moet worden onderhandeld over Europese bevoegdheden. Daarnaast is democratische controle op de financiële markt essentieel. Daarvoor moet er inzicht komen in de netto-uitgaven van de Europese Unie.