Opnieuw groen licht voor EU-rekening; controleurs zien op veel terreinen verbeteringen

Brussel, 10 november 2011 - Voor het vierde achtereenvolgende jaar is de EU- jaarrekening door externe controleurs goedgekeurd. Wat de EU-uitgaven betreft, ligt het totale foutenpercentage opnieuw onder de 4%. Dit betekent dat de overgrote meerderheid van alle betalingen (ten minste 96%) in 2010 geen kwantificeerbare fouten bevatte.

Algirdas Šemeta, commissaris voor Belastingen, douane-unie, audit en fraudebestrijding, zei hierover: “Het verslag van de Rekenkamer bevestigt dat wij op de goede weg zijn, maar dat betekent niet dat wij op onze lauweren kunnen rusten als het gaat om de bescherming van de EU-begroting. Wij werken momenteel aan de volgende generatie EU-middelen. Hier liggen kansen om de kwaliteit van de EU-uitgaven verder te verbeteren en meer te halen uit de EU-begroting, vooral op beleidsterreinen die samen met de lidstaten worden beheerd. Het is ook een kans om alle belastingbetalers te laten zien dat de Commissie er alles aan doet om ervoor te zorgen dat hun geld op de juiste manier wordt beheerd en uitgegeven.”

De resultaten op beleidsterreinen die direct onder het beheer van de Commissie vallen, zijn volgens het verslag van de Rekenkamer steeds beter, met een continue daling van het foutenpercentage op gebieden zoals onderzoek, buitenlandse hulp, ontwikkeling en uitbreiding. Op het gebied van landbouw blijft de situatie stabiel met een foutenpercentage dat dicht bij de drempel ligt die de Rekenkamer heeft vastgesteld. De rechtstreekse landbouwsteun, goed voor 39,7 miljard euro, bevatte geen materiële fouten.

Bij het cohesiebeleid, waar de lidstaten direct beheer hebben over projecten ter bevordering van de concurrentie en de groei in regio's over heel Europa, ging het foutenpercentage enigszins omhoog in vergelijking met 2009. Deze stijging ten opzichte van vorig jaar is deels toe te schrijven aan het feit dat bij veel programma’s, die in de jaren voordien van start waren gegaan, vanaf 2010 betalingen moesten worden verricht. Dat betekende dat het aantal betalingen waarvoor ingewikkelde subsidieregels golden, fors toenam in vergelijking met het jaar ervoor, wat de kans op fouten vergrootte.

Het foutenpercentage op het gebied van het cohesiebeleid ligt echter nog altijd ver onder de niveaus die van 2006 tot en met 2008 zijn gemeld, voornamelijk dankzij de algehele verbetering van preventieve en corrigerende maatregelen en strengere bepalingen voor de beheers- en controlesystemen in de huidige programmerings­periode. De Commissie richt dergelijke maatregelen op de lidstaten en regio 's waar deze fouten het meest voorkomen.

Vorig jaar heeft de Commissie herhaaldelijk gebruik gemaakt van de corrigerende maatregelen die haar ter beschikking staan, zoals de onderbreking en opschorting van betalingen aan de lidstaten bij twijfel over de manier waarop het geld werd besteed. De Commissie heeft in 2010 bijvoorbeeld betalingen ter waarde van 2,15 miljard euro tijdelijk geblokkeerd, alleen al voor het Europees Fonds voor Regionale Ontwikkeling. De mogelijkheid om betalingen te onderbreken, is sinds vorig jaar regelmatig gebruikt en al in meer dan honderd gevallen toegepast. Bovendien is er in 2010 voor wat de gehele begroting betreft 1,55 miljard euro teruggevorderd of gecorrigeerd: 10% meer dan in 2009.

Als het gaat om de doeltreffendheid van de systemen om fouten op te sporen en te corrigeren, stelt de Rekenkamer vast dat (hoewel zij de systemen voor sommige hoofdstukken maar deels effectief achtte) 90% van alle fouten in haar steekproeven buiten de Commissie worden aangetroffen, op het niveau van de begunstigden.

Achtergrond

Als er over fouten wordt gesproken, betekent dit niet dat EU-geld verloren is gegaan, verspild is of dat ermee is gefraudeerd. Wanneer de Rekenkamer het over een foutenpercentage heeft, houdt dit in dat het geld niet had mogen worden verstrekt omdat het project niet voldeed aan alle voorwaarden om “in aanmerking te komen” voor financiële steun van de EU, of omdat er een vergissing is begaan in een procedure die verband houdt met het project. De regels voor overheidsopdrachten kunnen bijvoorbeeld niet naar behoren zijn nageleefd of er kunnen vergissingen in de kostenberekening zijn geslopen. Als er wel degelijk fouten zijn begaan, zijn er geschikte mechanismen om deze op te sporen en te corrigeren en de Commissie doet er alles aan om de EU-begroting, dat wil zeggen het geld van de belastingbetalers, te beschermen.

Op grond van het Verdrag (artikel 317 VWEU) voert de Commissie de begroting uit onder haar eigen verantwoordelijkheid. In het kader van het gedeelde beheer (met inbegrip van bv. landbouw, plattelandsontwikkeling, regionaal en sociaal beleid en de visserijprogramma’s, die samen goed zijn voor circa 80% van de EU-begroting) vinden de eerstelijnscontroles en -checks evenwel op het niveau van de nationale autoriteiten plaats. Zij ontwerpen en implementeren hun eigen systemen die door de Commissie en de Rekenkamer worden gecontroleerd.

De Commissie heeft in haar voorstellen voor de volgende generatie programma´s (2014-2020) al veel maatregelen getroffen om het beheer van de EU-middelen verder te verbeteren. Voorbeelden hiervan zijn strengere corrigerende maatregelen als de lidstaten onregelmatigheden niet op tijd aanpakken; een nieuw systeem dat de voortgang bewaakt om voorgenomen doelen te bereiken en een nieuw toezichtskader dat eist dat nationale beheersinstanties een betrouwbaarheidsverklaring bij hun rekeningen voegen. Bovendien is voorgesteld dat de Commissie de EU-bijdrage aan een programma geheel of gedeeltelijk kan annuleren en van een lidstaat kan terugvorderen indien er door haar of door de Rekenkamer ernstige gebreken zijn geconstateerd. Dit zou betekenen dat de lidstaten EU-middelen kwijtraken als zij er niet in slagen de onregelmatigheden op te sporen en te corrigeren voordat zij om terugbetaling bij de Commissie verzoeken.

Volgende stappen

Na de publicatie van het jaarverslag van de Rekenkamer zal de Raad een aanbeveling sturen naar het Europees Parlement inzake het al dan niet verlenen van kwijting over de begroting aan de Commissie. Op basis van deze aanbeveling zal het Europees Parlement in mei 2012 stemmen over de kwijtingsresolutie met betrekking tot de begroting 2010.

+ MEMO/11/771