Europees Parlement keurt SWIFT-akkoord over uitwisselen bankgegevens goed
De nieuwe versie van het SWIFT-akkoord over de overdracht van bankgegevens aan de VS is door het EP goedgekeurd. Een eerdere versie van het akkoord had het vier maanden geleden nog verworpen. Sindsdien hebben de Parlementsleden in onderhandelingen enkele waarborgen voor Europese burgers verkregen en de toezegging dat de EU in de tweede helft van dit jaar werkzaamheden begint voor een eigen systeem voor gegevensverwerking, waardoor de overdracht van gegevens "in bulk" niet meer nodig zou zijn.
De aanbeveling voor een goedkeuring van het SWIFT-antiterrorismeakkoord was opgesteld door Alexander ALVARO (ALDE, DE). Het akkoord zou op 1 augustus in van kracht moeten worden.
"In februari heeft het Parlement een duidelijk signaal gegeven. We lieten zien dat het Verdrag van Lissabon ons meer mogelijkheden en meer verantwoordelijkheid heeft gegeven", zei Alvaro in het debat dinsdag voor de stemming. "Tijdens de onderhandelingen is het Parlement erin geslaagd om ervoor te zorgen dat er verbeteringen in de overeenkomst werden opgenomen".
Alvaro benadrukte ook dat het akkoord niet zou gelden voor gegevensoverdracht tussen EU-lidstaten, maar alleen voor de overdracht van gegevens over financiële transacties aan niet-EU-lidstaten. Artikel 4 van het akkoord sluit gegevens met betrekking tot de gemeenschappelijke eurobetalingsruimte uit.
Het compromis kreeg de steun van de EVP, S&D, ALDE en ECR fracties. De Greens/EFA, GUE/NGL en een deel van de EFD fractie waren tegen. Twee minderheidsadviezen van leden van die fracties, waarin zij hun bezwaren kenbaar maakten, werden aan het verslag toegevoegd.
Afschaffing van overdracht van bulkgegevens
De hoofdreden waarom een deal nu wel mogelijk was, was de toezegging dat de overdracht van bulkgegevens na verloop van tijd zou kunnen worden afgeschaft. In ruil voor hun steun voor het akkoord, verkregen de Europarlementsleden dat binnen de 12 maanden de oprichting van een Europese tegenhanger van het Amerikaanse "Terrorism Finance Tracking Programme" (TFTP) zou worden gestart, zodat de overdracht van bulkgegevens aan de VS niet meer nodig zou zijn. Zodra Europa eenmaal een systeem heeft waarmee het gegevens op eigen bodem kan analyseren, hoeft het alleen nog gegevens over te dragen die verband houden met een specifiek terrorismespoor.
Een nieuwe rol voor Europol
Een andere nieuwigheid van het akkoord is dat het "Europol", de in Den Haag gevestigde criminele inlichtingendienst van de EU, bevoegd maakt om de gegevensoverdracht aan de VS te blokkeren. Europol zal erover moeten waken dat elk verzoek van de US Treasury om de overdracht van gegevens gerechtvaardigd is en dat de omvang van de gevraagde gegevens zo klein mogelijk is.
Een EU-vertegenwoordiger in de VS om de verwerking te controleren
De nieuwe versie van de overeenkomst bepaalt ook dat het gebruik van gegevens door de Amerikanen - alleen bedoeld voor terrorismebestrijding - gecontroleerd moet worden door een groep onafhankelijke inspecteurs, inclusief iemand die door de Europese Commissie en het Europees Parlement is aangesteld. Deze persoon zal om de motivering kunnen vragen voordat gegevens gebruikt worden en zoekopdrachten kunnen blokkeren die hij of zij ongewettigd acht.
De overeenkomst verbiedt het Amerikaanse TFTP om aan "data mining" te doen, of enige andere vorm van algoritmische of geautomatiseerde profilering of computerfiltering. Alle zoekopdrachten van SWIFT-gegevens zullen moeten worden gebaseerd op bestaande informatie, waaruit blijkt dat het doel van de zoektocht betrekking heeft op terrorisme of terrorismefinanciering.
Recht op verhaal voor Europese burgers
In februari 2010 eisten de Europarlementsleden dat Europese burgers in de nieuwe versie van de overeenkomst dezelfde gerechtelijke beroepsprocedures moesten worden gegarandeerd als voor gegevens op het EU-grondgebied geldt. Het nieuwe voorstel stelt deze keer dat de Amerikaanse wetgeving een recht op verhaal en schadevergoeding moet bieden, ongeacht de nationaliteit.
Opslag en schrapping van gegevens
Gegevens mogen alleen worden bewaard voor de duur van de specifieke procedures en onderzoeken waarvoor ze worden gebruikt. Elk jaar moet de US Treasury de balans opmaken van alle gegevens die niet zijn geselecteerd en die niet langer van nut zijn voor de terrorismebestrijding en dus verwijderd kunnen worden. Die gegevens moeten ten laatste na vijf jaar worden verwijderd.
Volgende stappen
De overeenkomst zal op 1 augustus 2010 voor vijf jaar van kracht worden en daarna jaar na jaar hernieuwd kunnen worden. Dee Europeanen en de Amerikanen zullen echter ten laatste zes maanden na de inwerkingtreding van het akkoord het functioneren van de waarborgen en controlesystemen moeten evalueren. De Commissie moet haar werkzaamheden voor de oprichting van een Europese TFTP in de tweede helft van dit jaar aanvangen en binnen de drie jaar een voortgangsrapport publiceren.