Oud-ministers voor legalisering van alle drugs
'Red het land, sta drugs toe'. Onder deze pakkende kop lanceren twee voormalige Nederlandse ministers van Binnenlandse Zaken en Volksgezondheid hun revolutionaire plan.
Ze rekenen voor dat meer dan de helft van alle kosten van criminaliteit te maken heeft met drugs. Door de productie en de verkoop te reguleren en onder streng overheidstoezicht te plaatsen verdwijnt de drugscriminaliteit, zo luidt hun redenering. En dat levert weer ongekende besparingen op bij politie en justitie.
De oud-ministers Frits Bolkestein (Binnenlandse Zaken) en Els Borst (Volksgezondheid) willen de verkoop en productie van softdrugs en harddrugs reguleren. In een ingezonden opiniestuk in NRC Handelsblad, zeggen ze zo ruim 15 miljard euro te kunnen besparen. Het stuk is ondertekend door een reeks prominente politici en deskundigen.
Voortbouwen op gedoogbeleid
De politici en andere deskundigen die de brief hebben ondertekend, bouwen in feite voort op het Nederlandse gedoogbeleid. Daarin is de verkoop van softdrugs gereguleerd en wordt al dertig jaar lang het bezit van een kleine hoeveelheid voor eigen gebruik niet meer bestraft.
Het gebruik van en de verslaving aan softdrugs in Nederland is desondanks niet hoger dan in andere landen. Sterker nog, het ligt onder het Europese gemiddelde en ruim onder het niveau van repressieve landen als Frankrijk.
Beleid inconsequent
Maar de productie van softdrugs valt nog altijd buiten het gedoogbeleid, en is dus nog steeds grotendeels in handen van criminelen. Illegale hennepkwekers worden met grote regelmaat aangepakt en vervolgd. Dat maakt het Nederlandse gedoogbeleid zeer inconsequent.
Hoewel een meerderheid van het parlement zich in 2000 en in 2005 al uitsprak voor een voorstel om ook de productie te reguleren en gedogen, zijn die plannen telkens in achtereenvolgende regeringscoalities gesneuveld.
Revolutionair
Wat de briefschrijvers nu in feite doen, is dit oude plan weer uit de kast halen en vervolgens ook toepassen op harddrugs. Dat is op zijn zachtst gezegd revolutionair te noemen. Want ook het gedoogbeleid voor softdrugs is de laatste jaren steeds meer onder vuur komen te liggen.
Cisca Joldersma, drugs-woordvoerder voor de Christen Democraten (CDA), vindt het dan ook een onzalig plan. 'Ik denk echt dat je daarmee een land te gronde richt. Ik ben ook heel verbaasd dat een prominente VVD-er als Bolkestein hieraan zijn naam verbindt. Dat hij zegt: sta niet alleen softdrugs toe, ook daar zijn wij als CDA niet voor, maar zelfs de harddrugs.'
Tegen partijlijn in
Oud-minister en oud-eurocommissaris Bolkestein van de centrumrechtse partij VVD gaat met zijn voorstel ook tegen de lijn van zijn eigen partij in. In het verleden waren de liberalen nog voor het reguleren van de productie van softdrugs. Maar nu voelt de partij daar niets meer voor, tenzij ook het buitenland meedoet.
Toch ontmoet het plan niet enkel scepsis in politiek Den Haag. Lea Bouwmeester, woordvoerder voor de Sociaal Democraten (PvdA) reageert positief. 'Als we die overlast, die criminelen, maar ook jongeren die aan de drugs zitten en hun toekomst verpesten, als we die willen beschermen en de problemen op willen lossen, dan moeten we de taboe's loslaten. Dan moeten we daar echt serieus onderzoek naar gaan doen en dan kunnen we daarna een keuze maken. Maar nu stopt iedereen met nadenken en houden we taboe's in stand. Daar is de wereld nog geen dag beter van geworden.'
Niet wachten op buitenland
Bouwmeester vindt dat we ook niet moeten wachten op het buitenland. Gereguleerd gedoogbeleid - ook voor harddrugs - waarbij gebruik en productie formeel strafbaar blijft, is niet strijdig met het VN-drugsverdrag.
Maar criminelen alle wind uit de zeilen nemen door ook harddrugs toe te staan, lijkt een illusie. Productie van heroïne en cocaïne vindt buiten Nederland plaats. Moet Nederland dan papavervelden gaan pachten in Afghanistan om zo ook deze produktie te reguleren en uit handen van criminelen te halen? Nee, zegt Lea Bouwmeester van de PvdA.
Goed signaal
'Nee, dat betekent het niet. Het betekent dat je goed moet kijken naar de vraag, waarom is die criminele handel in soft- en hadrdrugs nou zo groot, en hoe kunnen we dat een halt toeroepen. De pasklare oplossing hebben wij ook niet. Maar het is wel een heel goed signaal dat ook een aantal strafrechtdeskundigen zegt: onderzoek nou eens hoe het op een andere manier kan, want op deze manier doorgaan dat is in elk geval niet de goede weg. Daardoor blijft de overlast en de criminaliteit bestaan.'
Mogelijk plaatst Den Haag zich met deze discussie weer in een voorhoede-positie, nu zelfs in de VS stemmen opgaan om drugs te legaliseren. In een tijd waarin ook Nederland fors moet bezuinigen, raakt het voorstel in elk geval een altijd gevoelige Nederlandse snaar: het levert veel geld op.
