EP bespreekt de transatlantische betrekkingen
Het Europees Parlement debatteert over het transatlantische partnerschap EU-VS.
Fractiewoordvoerders
Joseph DAUL (EVP-ED, FR) kan getuigen tot op welke hoogte Europa de Amerikanen verschuldigd is. Zonder Marshallplan en zonder de NAVO zou de wederopbouw van Europa niet mogelijk zijn geweest. Het Europees Parlement moet nauwere betrekkingen aanknopen met het Amerikaanse Congres. Het creëren van een transatlantische markt tegen 2015 is een grote prioriteit. Maar partners hebben ook de plicht elkaar te bekritiseren. Daul is bezorgd over striktere douanecontroles door de VS. Dat kan de handelsbetrekkingen verstoren. Ook is er twijfel ten aanzien van de bescherming van persoonsgegevens. Het akkoord van Doha is ook zeer belangrijk en er moet een oplossing komen voor het Iraanse probleem. Samen kunnen de Europeanen en de Amerikanen hun gemeenschappelijke waarden verdedigen.
Er waait een andere wind in Washington, aldus Jan Marinus WIERSMA (PES, NL), die lid was van de EP-delegatie naar de VS. Die verandering is deels veroorzaakt door de overwinning van de Democraten in beide huizen van het Congres, maar ook in de Bush administratie is de toon veranderd: de invloed van het State Department en Condoleezza Rice is gegroeid. Er is steun voor samenwerking tussen de VS en de EU om het internationale terrorisme aan te pakken; de VS hebben geleerd van Irak. Afghanistan is een voorbeeld van de samenwerking tussen de VS en de EU in een streven naar het bevorderen van zowel veiligheid als reconstructie van het land. Over "missile defence" zoekt de VS meer dialoog met de EU en Rusland. Wiersma vindt dat de nieuwe Palestijnse regering van nationale eenheid niet in de kou mag staan en gesteund moet worden door de EU. De Democraten zoeken naar een nieuwe sociale agenda voor de VS, met name op het gebied van milieu en handelsvoorwaarden. Voor de EU staan zaken als Amerikaanse gevangenkampen en databescherming hoog op de agenda. De PES-fractie is van mening dat er vanuit gezamenlijke waarden verder gediscussieerd kan worden. Paul Wolfowitz is onhoudbaar geworden als directeur van de Wereldbank.
Graham WATSON (ALDE/ADLE, UK)
Na 9/11 zei Le Monde: "Wij zijn allemaal Amerikanen." De tijden zijn sindsdien veranderd. Unilateralisme van de zijde van de VS zorgt voor een scheve transatlantische dialoog. "President Bush heeft de verdeel-en-heerspolitiek net zo goed toegepast als president Poetin." Laat de Amerikanen de uitstoot van broeikasgassen verminderen, het klimaat is de grootste uitdaging van deze tijd. Op de langere termijn zijn grote democratische onderzoeken nodig, door het EP en het Congres, om uit de huidige onheldere periode te komen. Er moet een juiste balans zijn tussen de strijd tegen het terrorisme en het vestigen van vrede. De Amerikanen willen geen verantwoordelijkheid nemen voor de twee miljoen Iraakse vluchtelingen, natuurlijk niet, want dan zouden ze toegeven dat hun beleid mislukt is. Paul Wolfowitz moet opstappen, hij heeft het vertrouwen in de Wereldbank geschaad.
Angelika BEER (GROENEN/EVA, DE) verwacht duidelijke taal van de top tussen de EU en de VS. De transatlantische betrekkingen moeten versterkt worden, maar wel op basis van duidelijke, democratische waarden. Ten aanzien van de gevangenis in Guantánamo Bay vindt Beer dat het aanhouden van onschuldigen en de folteringen moeten ophouden en de VS moeten hun beleid meer op democratische grondslagen baseren. Daarnaast moet het moratorium voor de doodstraf niet alleen voor Iran, maar ook voor de VS gelden. In de strijd tegen het terrorisme moeten de basiswaarden opnieuw gedefinieerd worden en de parlementaire controle in zowel de parlementen van de lidstaten als in het Europees Parlement, uitgebreid. Wat betreft de strategiewissel in Afghanistan moet het niet alleen bij woorden blijven: de EU moet de rechtssituatie in Afghanistan actief verbeteren door geld vrij te maken voor de ondersteuning van democratische burgers en vrouwen. Beer roept de EU-ministers op om niet te verwachten dat de VS alles voor ons zal oplossen en zich actief in te zetten voor de verbetering van de situatie in Kosovo. Wat Iran betreft is het tijd om afstand te nemen van de Regime Change zoals Bush die nog steeds wil doorvoeren. Dit is de enige mogelijkheid om een nieuwe oorlog door te voorkomen en Beer hoopt dat de EU hier een eenduidige positie kiest.
Francis WURTZ (EVL/NGL, FR) is niet gelukkig met de totstandbrenging van een transatlantische markt. Commissaris McCreevy spreekt in dit verband van een "verregaande deregulering." Het is de vraag of wij dat moeten goedvinden. Het kopen en verkopen van effectenbeurzen gaat in dezelfde richting. Welk Europees model wensen wij te verdedigen? Wij mogen ook niet blijven zwijgen ten aanzien van Guantánamo, Afghanistan en Irak.
Godfrey William BLOOM (IND/DEM, UK) wil een waarschuwend geluid afgeven. Wijzend op de groeiende economische en politieke invloed van China en India benadrukt hij dat de EU voorzichtig moet zijn voordat zij bepaalde bruggen naar de VS verbrandt. De Britten weten heel goed dat de VS een grote en belangrijke handelspartner zijn.
Frank VANHECKE (ITS, BE) hoopt dat het nieuwe transatlantische partnerschap een succes wordt. Dit partnerschap moet wel gebaseerd zijn op reciprociteit. De Amerikaanse diplomatie moet beseffen dat Turkije geen Europees land is. We moeten een strijd voeren tegen het terrorisme en het oprukkende islamitische fundamentalisme. Het zijn de Europese waarden die geviseerd worden door het islamitische fundamentalisme. De kritiek die het EP constant op Amerika heeft, slaat door. Laten we ons niet van vijand vergissen. Amerika is onze bondgenoot, niet onze vijand.
Brian CROWLEY (UEN, IE) ziet het bevorderen en bewaren van democratie in de wereld als het hoofddoel voor de samenwerking tussen de VS en de EU. Veel van de tegenstanders van het Westen wijzen op de politieke meningsverschillen tussen de EU en de VS, maar beide gebieden hebben meer gemeen dan dat ze verdeeld zijn. Ondanks de onderlinge meningsverschillen is gezamenlijke vooruitgang belangrijker, bijvoorbeeld op het gebied van de strijd tegen drugs afkomstig uit Afghanistan en Zuid-Amerika. De EU moet ook reageren op de genocide in Darfur en moet samen met de VS actie ondernemen omdat een gezamenlijk optreden meer effect sorteert dan acties van de EU alleen. Op het gebied van wereldhandel moeten er geen akkoorden met andere landen meer worden opgeschort en moeten de meningsverschillen overbrugd worden.
Overige sprekers
Bas BELDER (IND/DEM, NL)
De Europese Unie en de VS zien zich vandaag gelijkelijk geplaatst voor immense problemen in de wereldpolitiek. Allereerst het alom loerende gevaar van het islamitisch terrorisme. Wat ligt meer voor de hand dan gedeelde bedreigingen gezamenlijk het hoofd te bieden? Zo eenvoudig ligt het echter al jaren niet binnen de transatlantische betrekkingen. Het is te simpel om daarvoor met een beschuldigende Europese vinger naar Amerika te wijzen. Telkens weer steken binnen de EU stereotiepe anti-Amerikaanse reflexen de kop op. Zij dreigen de transatlantische samenwerking keer op keer te verlammen. Het bundelen van de transatlantische krachten levert, hoe dan ook, een constructieve werkrelatie op. De inzet toch van elke transatlantische top.
De EU is terecht kritisch over de methode van Bush in het gevecht tegen het internationale terrorisme, vindt Sophie IN 'T VELD (ALDE/ADLE, NL). Deze kritiek is geen anti-Amerikanisme zoals andere europarlementariërs in dit debat suggereren, vooral als je bedenkt dat er in de VS zelf veel kritischer geluiden te horen zijn dan in de EU. Klagen over het beleid dat de VS aan de EU oplegt, is niet genoeg. De EU moet een sterke en geloofwaardige gesprekspartner zijn voor de VS; protesteren met 27 "kleine piepstemmetjes" heeft geen zin. Schandalen zoals de CIA-kwestie zijn niet aan de kaak gesteld door de EU, maar juist door de VS. Het transatlantische overleg moet niet in achterkamertjes zoals in de "high level contact group" plaatsvinden, maar binnen een democratisch forum.