Agentschappen (baten-lastendiensten)

Een agentschap is een zelfstandig organisatie-onderdeel binnen een departement. Het is wel onderdeel van de rijksdienst, maar heeft een grotere zelfstandigheid dan de departementale (buiten)diensten. Er is bij een agentschap dus sprake van interne verzelfstandiging.

In de Comptabiliteitswet wordt de term 'baten-lastendienst' gebruikt voor agentschappen. In tegenstelling tot de rest van een ministerie wordt de begroting van een agentschap namelijk vormgegeven via het zogenaamde baten-lastenstelsel, en niet via het gebruikelijke kas-verplichtingenstelsel.

Naar aanleiding van de tweede rijksbrede evaluatie van agentschappen heeft de minister van Financiën besloten dat de term 'baten-lastendienst' in de Comptabiliteitswet wordt vervangen door de term 'agentschap', omdat het gebruik van de term 'baten-lastendienst' tot verwarring heeft geleid.

De begroting en de financiële verantwoording van een agentschap nemen een aparte plaats in in de begroting respectievelijk financiële verantwoording van een ministerie. Een agentschap voert een administratie los van de begrotingsadministratie van het moederministerie.

De bedrijfsvoering van een ministerie-onderdeel moet aan bepaalde criteria voldoen voor het intern verzelfstandigd mag worden in een agentschap. Het budgetrecht van de Tweede Kamer is wel van toepassing op agentschappen.

Ondanks de zelfstandigheid blijft de ministeriële verantwoordelijkheid volledig gelden voor een agentschap. Behalve de ministeriële verantwoordelijkheid wordt het budgetrecht van de Tweede Kamer evenmin ingeperkt door de instelling van agentschappen.