J.D. van der Capellen tot den Pol

Politicus uit de Betuwe die ten tijde van de Republiek Statenlid voor Overijssel was. Werd één van de voornaamste patriottische leiders en publiceerde in 1781 anoniem het pamflet 'Aan het volk van Nederland', waarin hij zich afzette tegen het stadhouderlijke bewind. Was als Statenlid al direct in conflict gekomen met de gevestigde orde door te pleiten voor vlootversterking, afschaffing van de drostendiensten en grotere vrijheid van meningsuiting. Pleitbezorger van burgerdemocratie en bestuurlijke hervormingen, zonder echter volledig te willen breken met de maatschappelijke ordening. Overleed op 42-jarige leeftijd. Gehaat bij de orangisten, die in 1787 zijn - overigens al ontruimde - graf opbliezen.

functie(s) in de periode 1771-1784: historische figuren

1. Personalia

geboorteplaats en -datum
Tiel, 2 november 1741

overlijdensplaats en -datum
Tiel, 6 juni 1784

begraafplaats en -datum

-

Gorsselse heide, 1784
-

herbegraven, 1786

2. Hoofdfuncties/beroepen

-

landeigenaar en ambachtsheer
-

lid Staten van Overijssel, van oktober 1772 tot 6 juni 1784 (voor de Ridderschap)

3. Opleiding

In de uitgebreide versie is een overzicht van de opleiding(en) opgenomen.

4. Wetenswaardigheden

algemeen (3/11)

-

Onderhield contacten met patriottische voormannen als C.L. van Beyma, De Gijselaar, Hooft en zijn neef Robert Jasper van der Capellen tot de Marsch
-

Keerde zich tegen het stelsel van huurlegers en pleitte voor oprichting van vrijkorpsen en voor militaire oefening in de steden
-

Werd aanvankelijk begraven op de Gorsselse heide. Het (geruimde) graf werd in 1787 door orangisten geplunderd en verwoest door buskruit.

anekdotes en citaten

-

Pim Fortuyn spiegelde zich aan Joan Derk van der Capellen. Hij schreef in 1992 een nieuw 'Aan het Volk van Nederland'.

U ziet een selectie van wetenswaardigheden. In de uitgebreide versie is een overzicht van wetenswaardigheden opgenomen.

5. Publicaties van/over

literatuur/documentatie

-

G.J.C. Bacot, "Voor Capellen tot den Pol" (1785)
-

M. de Jong, "Joan Derk van der Capellen, staatkundig levensbeeld uit de wordingstijd de moderne democratie in Nederland" (Groningen en Den Haag, 1922)
-

W.F. Wertheim en A.M. Wertheim-Gijse (ed.), "Aan het volk van Nederland" (1966)
-

W.F. Schelhaas en A.H. Wertheim-Gijse Weenink, "De wekker van de Nederlandse natie" (1984)
-

E.H. Klei, "'Notre Wilkes'. De thetraal tegendraadse stijl van optreden van Joan Derk van der Capellen tot den Pol'", Overijsselse Historische Bijdragen 120 (2005), 104-128
-

J. Streng, "'Capellen's naam zal eeuwig leeven'", in: Jaarboek van het Centraal Bureau voor Genealogie 2009, 1-26

Biografisch Woordenboek(en)
biografie opgenomen in het Biografisch Woordenboek van Nederland

archivalia
collectie-J.D. van der Capellen tot de Pol, Nationaal Archief

6. Familie/gezin

In de uitgebreide versie zijn, indien bekend, de familierelaties opgenomen.

7. Uitgebreide versie

Speciaal voor de verkiezingen voor de Tweede Kamer zijn de biografieën van alle kansrijke (volgens de peilingen) kandidaten in uitgebreide vorm raadpleegbaar op parlement.com.

Voor de overige ruim 5000 biografieën geldt het volgende:

In het digitale biografisch archief van de Stichting PDC, partner van het Montesquieu Instituut, is een uitgebreide versie aanwezig met bijvoorbeeld partijpolitieke functies, maatschappelijke nevenfuncties, parlementaire activiteiten, opleiding en wetenswaardigheden. Voorlopig is het beschikbaar stellen van uitgebreide biografieën, en/of daarop gebaseerde statistische gegevens, opgeschort. Wilt u een uitgebreide biografie inzien? Laat het ons weten als u daar belangstelling voor heeft.

Op bovenstaande tekst en gegevens zijn auteursrechten van PDC van toepassing; overname, in welke vorm dan ook, is zonder expliciete goedkeuring niet toegestaan. Ook de afbeeldingen zijn niet rechtenvrij.

De biografieën betreffen vooral de periode waarin iemand politiek en bestuurlijk actief is of was. PDC ontvangt graag gemotiveerde aanvullingen of correcties.