Kabinet-Van Hall/Van Heemstra (1860-1861)
Dit kabinet van conservatieven en gematigde liberalen, dat op 8 maart 1860 aantrad, werd geformeerd door Van Hall (bijgestaan door S. baron van Heemstra), die ook als kabinetsleider optrad. Het wist de spoorwegkwestie op te lossen waarover het vorige kabinet was gevallen. Een wet regelde dat er spoorwegaanleg van staatswege kwam, terwijl de wijze van exploitatie later bij wet zou worden geregeld.
De Thorbeckianen bestreden het kabinet fel en de parlementaire basis was wankel. Thorbecke betitelde de politiek van het kabinet als parasitisch, omdat het kabinet volgens hem geen vaste koers had, maar steeds andere meerderheden zocht. Vooral tegen de persoon Van Hall bestonden bij de liberalen in de Tweede Kamer veel bezwaren.
Onenigheid in het kabinet over het koloniale beleid en een geschil over het voorzitterschap van de ministerraad leidden na een jaar tot de val van het kabinet. Op 14 maart 1861 trad het eveneens door Van Heemstra geformeerde kabinet-Van Zuylen van Nijevelt aan.
Inhoudsopgave van deze pagina:
datum |
wat |
wie |
tot en met |
dagen |
|---|---|---|---|---|
17 februari 1860 |
benoeming formateur |
21 februari 1860 |
5 |
|
21 februari 1860 |
benoeming formateur |
21 februari 1860 |
1 |
|
23 februari 1860 |
beëdiging (nieuwe) ministers |
23 februari 1861 |
367 |
|
24 februari 1861 |
kabinet demissionair |
13 maart 1861 |
18 |
|
14 maar 1861 |
ontslag verleend |
koning Willem III |
minister a.i.: Mr. F.A. baron van Hall (Pragmatisch liberalen) (23 februari 1860 - 4 april 1860)
minister: Mr. J.Ph.J.A. graaf van Zuylen van Nijevelt (Antirevolutionairen) (4 april 1860 - 14 januari 1861)
minister: Mr. L.N. baron van der Goes van Dirxland (Conservatieven) (14 januari 1861 - 14 maart 1861)
Justitie
minister a.i.: Mr. J.A. Mutsaers (Conservatief (katholiek)) (23 februari 1860 - 9 maart 1860)
minister: Mr. M.H. Godefroi (Pragmatisch liberalen) (9 maart 1860 - 14 maart 1861)
Binnenlandse Zaken
minister: Mr. S. baron van Heemstra (Pragmatisch liberalen)
Financiën
minister: Mr. F.A. baron van Hall (Pragmatisch liberalen) (23 februari 1860 - 23 februari 1861)
minister a.i.: Mr. J.S. Lotsy (Pragmatisch liberalen) (23 februari 1861 - 14 maart 1861)
Oorlog
minister: Jhr. E.A.O. de Casembroot (Conservatieven)
Marine
minister: Mr. J.S. Lotsy (Pragmatisch liberalen)
Koloniën
minister: J.J. Rochussen (Conservatieven) (23 februari 1860 - 1 januari 1861)
minister a.i.: Mr. J.S. Lotsy (Pragmatisch liberalen) (1 januari 1861 - 9 januari 1861)
minister: Jhr. J.P. Cornets de Groot van Kraaijenburg (Pragmatisch liberalen) (9 januari 1861 - 14 maart 1861)
Rooms-Katholieke Eredienst
minister: Mr. J.A. Mutsaers (Conservatief (katholiek))
Zaken van de Hervormde en andere Erediensten, behalve die der Rooms-Katholieke
minister: Dr. J. Bosscha (Conservatieven)
Op 15 december 1860 verwierp de Tweede Kamer de begroting van Koloniën uit onvrede over de conservatieve koers van minister Rochussen, waarop deze aftrad. De Tweede Kamer sprak zich eerder uit voor afschaffing van het cultuurstelsel en vervanging door de vrije uitgifte van suikercultures, hetgeen bij wet diende te worden geregeld. Omdat minister Rochussen zich daartegen verzette en de Kamer verder oordeelde dat afgesloten contracten over exploitatie van cultures op Java niet in het landsbelang was geweest, werd de begroting van Koloniën verworpen.
Ook de minister van Buitenlandse Zaken, Graaf van Zuylen van Nijevelt, trad af. Hij vond dat het afwijzen door de Tweede Kamer van de koloniale politiek tot ontslagaanvrage van het kabinet moest leiden. Toen zijn collega's die mening niet deelden, nam hij zelf ontslag.
Vanwege een geschil over het voorzitterschap van de ministerraad, trad Van Hall af. Het voorzitterschap werd in deze tijd nog bij toerbeurt door de ministers bekleed. Van Hall wilde echter permanent voorzitter worden en zijn collega's wezen dit af.
De liberaal Betz interpelleerde op 27 februari 1861 minister Van Heemstra over deze kwestie. Hij stelde dat vanwege het aftreden van de kabinetsleider de werkzaamheden van kabinet en Tweede Kamer moesten worden beëindigd. Een motie daarover werd echter met 32 tegen 28 stemmen verworpen.
Bent u als journalist of wetenschapper op zoek naar statistische gegevens over personen uit het biografisch archief, bijvoorbeeld gemiddelde leeftijd, ervaring, herkomst, beroep, m/v of zittingsduur? De redactie van PDC kan deze gegevens onder voorwaarden beschikbaar stellen voor wetenschappelijk onderzoek en journalistieke publicaties. Neem voor meer informatie contact op.
Op bovenstaande tekst en gegevens zijn auteursrechten van PDC van toepassing; overname, in welke vorm dan ook, is zonder expliciete goedkeuring niet toegestaan. Ook de afbeeldingen zijn niet rechtenvrij.