GroenLinks en Tweede Kamerverkiezingen 2017
GroenLinks1 had bij de verkiezingen van 15 maart 2017 Jesse Klaver2 als lijsttrekker. GroenLinks haalde 14 zetels, daarvóór had de partij 4 zetels in de Tweede Kamer3. De titel van het verkiezingsprogramma luidt 'tijd voor verandering'.
Op de tweede plaats stond oud-Europarlementariër Kathalijne Buitenweg4 en andere nieuwkomers waren Tom van der Lee5 en Bart Snels6. De zittende Kamerleden waren allen herkiesbaar. Ook oud-fractievoorzitter Bram van Ojik7 was opnieuw kandidaat.
GroenLinks ging de verkiezingen in met het programma: 'tijd voor verandering'. Het programma is vooral gericht op duurzaamheid, moderne solidariteit, meer zeggenschap, onderwijs en het aanpakken van de inkomensongelijkheid.
Speerpunten van het verkiezingsprogramma voor de Tweede Kamerverkiezingen in 20178 zijn:
Duurzaamheid
-
-oprichten van een ministerie voor Klimaat en Duurzame Economie.
-
-oprichten van een Groene investeringsbank, invoeren van een belasting op verpakkingen en investeringsplannen voor openbaar vervoer, schone energie en energiezuinige woningen.
-
-voor vlees gaat het hoge btw-tarief gelden; er komt een verbod op stunten met vleesprijzen.
Het gebruik van fossiele brandstoffen verminderen door:
-
-invoeren van een heffing op CO2-uitstoot; een kilometerprijs voor auto's; en een Klimaatwet die de uitstoot van broeikasgassen moet verlagen.
-
-stoppen met subsidies op gas; terugschroeven van de gaswinning in Groningen; fiscaal stimuleren van duurzame energie en energiebesparing;
-
-kolencentrales en kerncentrales sluiten.
Meer zeggenschap
-
-burgers krijgen op lokaal niveau het recht om bepaalde taken in de wijk zelf uit te voeren tegen gelijke of lagere kosten.
-
-de gemeenteraad kiest de burgermeester; de Provinciale Staten kiezen de Commissaris van de Koning.
-
-invoeren van een correctief referendum; de opkomstdrempel voor het raadgevend referendum wordt geschrapt.
-
-burgers krijgen het recht om wetten door een rechter te laten toetsen aan de Grondwet. Wanneer deze constitutionele toetsing is verwezenlijkt, wordt de Eerste Kamer afgeschaft.
-
-op termijn wordt Nederland een republiek en wordt het staatshoofd gekozen.
Onderwijs
Verbeteren van het basis- en voortgezet onderwijs:
-
-meer leraren in het basis- en voortgezet onderwijs en lagere werkdruk voor leraren;
-
-alle kinderen kunnen een dubbel schooladvies ontvangen, bijvoorbeeld vmbo/havo. - invoering van de optie van een tweejarige brede brugklas.
-
-meer geld voor kleinere klassen en speciaal/passend onderwijs.
-
-afschaffing van de rekentoets in het voortgezet onderwijs.
Verbeteren van het beroeps- en hoger onderwijs:
-
-invoering van een doorstroomrecht: een diploma geeft zonder extra voorwaarden recht op vervolgonderwijs.
-
-de toegankelijkheid van het hoger onderwijs vergroten; selectie aan de poort stoppen; bindend studieadvies wordt afgeschaft;
Economie/begroting
-
-een nieuw sociaal akkoord. De overheid moet het goede voorbeeld geven door reële loonsverhoging te geven aan politieagenten, leraren en werkenden in de zorg.
-
-quotum van 30 procent voor vrouwen in topfuncties.
-
-invoering van gratis kinderopvang.
-
-meer geld naar ontwikkelingssamenwerking.
-
-investeren in het openbaar vervoer; extra treinen, elektrische bussen, meer fietsenstallingen en OV-fietsen bij stations.
Inkomensbeleid
-
-belastingverlaging voor lage en middeninkomens; kwijtscheldingsregelingen voor mensen met zeer problematische schulden;
-
-kinderbijslag wordt inkomensafhankelijk;
-
-topinkomens worden zwaarder belast; bonuscultuur moet aangepakt worden.
-
-aanpakken van belastingontwijking door multinationals; hogere belasting op erfenissen van grote vermogens; hogere buffers voor banken; invoering van 'Piketty-belasting': een progressieve belasting op vermogen op basis van reëel rendement.
-
-verhogen van de inkomens van ouderen die een beperkt of geen aanvullend pensioen hebben; beperken van de fiscale subsidiëring van pensioenen van de hoge inkomens.
-
-verhoging van de AOW als basispensioen; pensioendeelnemers gaan individueel sparen en collectief beleggen.
Zorg
-
-abortus gaat uit het wetboek van strafrecht. De verplichte bedenktijd bij abortus wordt afgeschaft.
-
-euthanasie gaat uit het wetboek van strafrecht. Artsen zijn pas strafbaar wanneer ze zich niet aan de regels houden.
-
-medisch specialisten verplicht in loondienst.
Veiligheid en justitie
-
-meer wijkagenten en politiebureaus in de wijken.
-
-ministerie van Veiligheid & Justitie wordt weer het ministerie van Justitie. De zeggenschap over de politie gaat naar het ministerie van Binnenlandse Zaken.
-
-minder gebruik van massasurveillance bij het bestrijden van terrorisme;
-
-softdrugs worden gelegaliseerd.
-
-afschaffing van het kraakverbod.
Europa
-
-vluchtelingen worden opgevangen; meer geld voor opvang vluchtelingen in de regio;
-
-kleinschalige opvang in Nederland; binnen een jaar een definitieve beslissing op een asielverzoek; integratie van asielzoekers start op de eerste dag na aankomst in Nederland. Alle EU-lidstaten doen mee aan de verdeling en opvang van vluchtelingen. Bij niet meewerken volgen sancties.
-
-stopzetten van de TTIP-onderhandelingen. Als er toch een akkoord komt, moet het in een referendum worden voorgelegd aan de burgers.
Overig
-
-erkenning, rechtsherstel en compensatie voor alle oorlogsgetroffenen uit voormalig Nederlands-Indië; ook andere slachtoffers van ons koloniale verleden krijgen erkenning.
-
-5 mei wordt een nationale feestdag waarop iedereen ieder jaar vrij is.
-
-erkenning van Palestina als staat; opschorting van het associatieverdrag tussen de EU en Israël, zolang Israël doorgaat met ernstige schendingen van het internationaal recht.
-
-grondrechten gelden ook op het internet.
-
-verbod op kernwapens in Nederland.
-
-voorzieningen voor bewoners in krimpgebieden blijven op peil.
-
-dierproeven worden uitgefaseerd.
-
-afschaffen van majesteitsschennis; afschaffen van de straf op het beledigen van een bevriend staatshoofd.
Letterlijke tekst
Kandidaten
In dit overzicht staan de voornaamste kandidaten van de lijst van GroenLinks bij de Tweede Kamerverkiezingen in maart 2017.
Meer over
- 1.GroenLinks is een progressieve partij, die duurzaamheid hoog in het vaandel heeft. De partij werd opgericht op 24 november 1990 als fusie van de Communistische Partij van Nederland (CPN), de Evangelische Volkspartij (EVP), de Politieke Partij Radikalen (PPR) en de Pacifistisch-Socialistische Partij (PSP). GroenLinks trok samen met de PvdA op en deed met een gezamenlijke lijst mee aan de Tweede Kamerverkiezingen van 22 november 2023. Frans Timmermans leidt de gezamenlijke fractie in de Tweede Kamer.
- 2.Jesse Klaver (1986) is sinds 17 juni 2010 Tweede Kamerlid. Tot 27 oktober 2023 was dat voor GroenLinks en sindsdien is hij lid van de Tweede Kamerfractie van GroenLinks-PvdA. Van 27 oktober 2023 tot 6 december 2023 was hij voorzitter van de gezamenlijke fracties van PvdA en GroenLinks en eerder (sinds 12 mei 2015) fractievoorzitter en politiek leider van GroenLinks. Bij de verkiezingen van 2017 en 2021 was hij lijsttrekker van GroenLinks. Jesse Klaver is sedert 17 juni 2010 lid van de Tweede Kamer. Hij was voorzitter van CNV-jongeren en was eerder voorzitter van DWARS, de jongerenorganisatie van GroenLinks. Hij is woordvoerder Europese zaken van de GL-PvdA-fractie en voorzitter van de vaste commissie voor Buitenlandse Zaken.
- 3.De Tweede Kamer is deel van de volksvertegenwoordiging. Zij speelt een belangrijke rol bij de totstandkoming van wetten, controleert de regering en beslist over de vraag of een kabinet (of bewindspersoon) genoeg vertrouwen heeft.
- 4.Kathalijne Buitenweg (1970) is sinds 1 juni 2021 staatsraad in de Afdeling advisering van de Raad van State. Zij was van in 2017-2021 Tweede Kamerlid voor GroenLinks en toen vicefractievoorzitter en woordvoerster justitie, politie en veiligheid. Van 1999 tot 2009 was mevrouw Buitenweg lid van het Europees Parlement. Daar zette zij zich met name in voor het tegengaan van discriminatie en een sterkere Europese justitiesamenwerking. In 2004 was zij lijsttrekker bij de Europese verkiezingen. Eerder was mevrouw Buitenweg actief in internationale jongerenorganisaties. Verder is zij medewerkster geweest van de fracties in Europees Parlement en Tweede Kamer. In de jaren 2010-2016 was zij docent en promovenda aan de Universiteit van Amsterdam. Zij was voorts lid van het College voor de Rechten van de Mens.
- 5.Tom van der Lee (1964) is sinds 23 maart 2017 Tweede Kamerlid. Tot 27 oktober 2023 was dat voor GroenLinks en sindsdien maakt hij deel uit van de Tweede Kamerfractie van GroenLinks-PvdA. Hij was hoofd voorlichting en politiek strateeg van GroenLinks en in die functie adviseur van Paul Rosenmöller en Femke Halsema. In 2009 werd hij campagne-directeur bij Oxfam Novib. De heer Van der Lee was voorzitter van de parlementaire enquêtecommissie Aardgaswinning Groningen. Hij is financieel woordvoerder van de fractie van GroenLinks-PvdA.
- 6.Bart Snels (1966) was van 23 maart 2017 tot 27 oktober 2021 Tweede Kamerlid voor GroenLinks. Hij was politiek strategisch adviseur. Daarvoor was de heer Snels in verschillende posities werkzaam geweest bij GroenLinks. Zo was hij directeur van het Wetenschappelijk Bureau en hoofd voorlichting en strategie van de GroenLinks-Tweede Kamerfractie. De heer Snels was financieel woordvoerder (inclusief belastingen) van de GroenLinks-fractie. Verder hield hij zich met bezig met zaken betreffende het koningshuis.
- 7.Internationaal georiënteerde politicus van de PPR en GroenLinks, die met een onderbreking van achttien jaar twee perioden Tweede Kamerlid was. Was in 1988-1990 voorzitter van de PPR en zat in 1993-1994 voor die partij in de Kamer. Speelde een belangrijke rol bij de fusie met PSP, CPN en EVP tot GroenLinks. Na zijn eerste periode als Kamerlid ambtenaar op Buitenlandse Zaken en diplomaat. Keerde in 2012 terug in de Kamer en volgde al korte tijd later Jolande Sap op als fractievoorzitter en politiek leider, om in 2015 het stokje over te geven aan Jesse Klaver. Werd in 2017 echter opnieuw voor vier jaar Kamerlid. Gerespecteerd woordvoerder op het gebied van buitenlandse zaken, vreemdelingenbeleid en (internationaal) milieubeleid, wiens bijdragen in debatten zich enerzijds kenmerkten door principiële stellingname en anderzijds door een zekere bezadigdheid en milde wijsheid.
- 8.Op 15 maart 2017 waren er Tweede Kamerverkiezingen. Het ging om een reguliere verkiezing na afloop van de volledige kabinetsperiode, maar er lagen ook drie grondwetsvoorstellen voor die in eerste lezing waren aanvaard door beide Kamers. Winnaars waren GroenLinks, D66, PVV en CDA, terwijl de twee regeringspartijen verloren. Voor de PvdA was dat verlies zelfs 29 zetels. De VVD bleef wel de grootste. Nieuw in de Kamer waren DENK en Forum voor Democratie.