Verhouding Europees Parlement en Nederlandse politiek

Vergeleken met de nationale politici spelen Nederlandse Europarlementariërs een marginale rol in de media en in de Nederlandse politiek. Wel maken binnenlandse politici geregeld een overstap naar het Europees Parlement (EP) en andersom. De opkomst bij de verkiezingen voor het EP is veel lager dan bij de Tweede Kamerverkiezingen en vertoonde tot 1999 een dalende trend. In sommige debatten (met name over Europa) gunt de Tweede Kamer spreekrecht aan Nederlandse Europarlementariërs.

Inhoudsopgave van deze pagina:

Aandacht voor en aanzien van Europees Parlement
Spreekrecht in de Tweede Kamer

1. Aandacht voor en aanzien van Europees Parlement

Het Europees Parlement (EP) krijgt vergeleken met de binnenlandse politiek weinig aandacht in de pers. Ook de opkomstcijfers bij de Europese verkiezingen zijn laag vergeleken met de verkiezingen voor de Tweede Kamer (TK). Bovendien halveerde het opkomstcijfer bij de Nederlandse EP-verkiezingen in de periode 1979-1999 bijna.

In 2024 was de opkomst hoger in 2019. Vanaf 1989 was er sprake van lage opkomsten, maar vanaf 2014 was er sprake van enige stijging.

Verkiezingsjaar	Opkomst EP-verkiezingen	Opkomst TK-verkiezingen
2024	46,2%
2023		77,8%
2021		78,7%
2019	41,8%
2017		81,9%
2014	37,3%
2012		74,6%
2010		75,4%
2009	36,7%
2006		80,4%
2004	39,3%
2003		80,0%
2002		79,1%
1999	30,0%
1998		73,3%
1994	35,7%	78,7%
1989	47,5%	80,3%
1986		85,8%
1984	50,9%
1982		81,0%
1981		87,0%
1979	58,1%
1977		88,0%

De verkiezingen voor het Europees Parlement worden door velen beschouwd als een soort grote tussentijdse opiniepeiling voor de Tweede Kamerverkiezingen en de populariteit van de regeringspartijen.

2. Spreekrecht in de Tweede Kamer

Sinds enkele jaren komt het soms voor dat de Tweede Kamer voor een bepaald debat spreekrecht toekent aan Nederlandse Europarlementariërs. Een voorbeeld hiervan is het jaarlijkse Europadebat in de Tweede Kamer. In dit debat wordt de 'Staat van de Unie', een kabinetsnota over de toestand in het kabinetsbeleid betreffende de Europese Unie, besproken.

Het spreekrecht van europarlementariërs in de Tweede Kamer is aan strikte regels gebonden. Zo mogen ze niet interrumperen of geïnterrumpeerd worden.

Meer over