Pragmatisch liberalen

Gematigde of conservatieve liberalen die zich na 1848 neerlegden bij de liberale Grondwet van 1848 worden wel aangeduid als 'pragmatisch liberalen' ¹⁾. Andere benamingen voor die groep zijn 'moderaten' of 'grijze middenstof'.

Op veel gebieden waren zij behoudend, maar zij werkten wel mee aan totstandkoming van wetten ter uitvoering van de Grondwet (organieke wetten) en steunden vaak ook liberale economische wetgeving. In die zin stonden zij tussen conservatieven en liberalen in. Die laatsten werden ook wel aangeduid als Thorbeckianen, constitutionelen of doctrinairen.

Vanwege hun bereidheid om samen te werken met conservatieven en door het feit dat zij zich niet aansloten bij de Thorbeckianen, waren politici uit deze groep vaak aan kritiek onderhevig. Thorbecke noemde hen beginselloos en opportunistisch.