Mr. H.W. Daendels

Flamboyante Gelderse steenbakkerszoon. Speelde een hoofdrol in vrijwel alle omwentelingen van de Frans-Bataafse tijd. Provoceerde Willem V in 1786 tot militair ingrijpen in Hattem, en verdedigde Amsterdam een jaar later tevergeefs tegen de Pruisische inval. Emigreerde naar Frankrijk waar hij in het revolutionaire leger snel promotie maakte. Energieke en daadkrachtige generaal, die zich weinig aantrok van bestaande kaders. Veroverde Den Bosch onder Pichegru en was een sleutelfiguur in de staatsgrepen van januari en juni 1798. Paarde een gebrekkige politieke antenne aan driftige uitbarstingen waarin hij menig politicus schoffeerde. Zijn rol in de falende verdediging van Den Helder tijdens de Brits-Russische invasie van 1799 zette hem op een zijspoor. Lodewijk Napoleon gaf zijn loopbaan een nieuwe impuls door hem te benoemen tot gouverneur-generaal van Nederlands-Indië, waar hij belangrijke hervormingen realiseerde in het koloniale bestuursapparaat. Onder Willem I uitgezonden naar Elmina, waar hij in 1818 stierf aan de gele koorts.

functie(s) in de periode 1806-1811: lid Staatsraad (1805-1806), Gouverneur-Generaal van Nederlands-Indië

1. Personal data

Place and date of birth
Hattem, 21 October 1762

Place and date of death
Sint George d'Elmina (op de kust van Guinea), 2 May 1818

2. Main functions and occupations

-

gouverneur-generaal van het door de Hollandse troepen bezette gebied in Westfalen te Munster, from 27 October 1806
-

gouverneur-generaal van Oost-Friesland, from 4 November 1806 until 6 December 1806
-

opperbevelhebber der land- en zeemacht beoosten Kaap de Goede Hoop (gouverneur-generaal van Indië; benoemd 28 januari 1807), met rang en titel maarschalk, from 14 January 1808 until 16 May 1811
-

divisie-generaal (door Napoleon opgeroepen om te dienen in de Grande Armée), from 18 October 1811 until 17 May 1814
-

gouverneur-generaal van Goudkust (benoemd in mei 1815), from 11 March 1816 until 2 May 1818

Formal job title

-

maarschalk van Holland, from 16 February 1807 until 4 February 1810

U ziet een selectie van de loopbaan. In de uitgebreide versie is de gehele loopbaan in te zien.

3. Other positions

-

majoor Gelderse brigade (verdediging van Amsterdam tegen de opkomende Pruisische troepen), July 1787
-

lid raad van de verdediging van Java, from December 1811

Derived functions
lid sectie Oorlog en Marine (Staatsraad), from 1 January 1807 until 1 January 1810

U ziet een selectie van de nevenfuncties. In de uitgebreide versie is een overzicht van nevenfuncties in te zien.

4. Education

In de uitgebreide versie is een overzicht van de opleiding(en) opgenomen.

5. Miscellaneous

algemeen (3/14)

-

Hield vast aan het principe van verplichte bevolkingsleveranties en verbeterde het toezicht, waardoor het aantal koffiestruiken op Java in drie jaar steeg van 27 tot 72 miljoen
-

Bij de Moskouse veltocht van Napoleon als divisie-generaal gelegerd in Stettin, Dantzig, Tilsit en Modlin (mei 1812-januari 1814)
-

Krijgsgevangen in Warschau (december 1813)

Private life (3/4)

-

Studiegenoot van Rutger-Jan Schimmelpenninck, met wie hij een jarenlange vriendschap onderhield; na Daendels' pogingen om Schimmelpenninck te betrekken in een putsch (november 1802) bekoelde de vriendschap en Schimmelpenninck benaderde hem niet voor een hoge functie toen hij in 1805 raadpensionaris werd
-

Bevriend met Johan Valckenaer, met wie hij tot zijn dood bleef corresponderen
-

Tijdgenoten in de jaren 1790 noemden hem 'verkwistend, vol schulden en voortdurend door zijn schuldeisers geplaagd'

Anecdotes and citations

-

Toen de sultan van Bantam in november 1808 een Nederlandse militaire delegatie liet vermoorden, marcheerde Daendels met 1000 militairen naar de kraton van de sultan. Hij reed alleen in vol ornaat naar de buitenkraton en eiste toegang, die hem werd verleend. De sultan stond op om hem een hand te geven. Daendels hield de hand stevig vast, trok de sultan opzij en ging op de sultanstroon zitten met de mededeling "Nu ben ik sultan".

Pseudonyms and nicknames (3/4)

-

griepersbaas (na zijn ontruiming van Den Helder in 1799)
-

Cincinnaat (bij zijn ontslag uit militaire dienst in 1802)
-

Donderende grote heer (door de inheemse Javaanse bevolking), IJzeren Maarschalk (door Europeanen in Java)

U ziet een selectie van wetenswaardigheden. In de uitgebreide versie is een overzicht van wetenswaardigheden opgenomen.

6. Publications

Publications (6/7)

-

L.W.G. de Roo, "Documenten omtrent H.W. Daendels", 1909
-

w.M. Zappey, "Daendels en de Goudkust", in: Spiegel Historiael 4 (1969)
-

Paul van 't Veer, "Daendels. Maarschalk van Holland" (1983)
-

F. Pereboom en H. Stalknecht (red.), "Herman-Willem Daendels (1762 - 1818). 'Een gulhartig Geldersman, even zo vif als buspoeder'" (1989)
-

P. Gielissen, "Herman Willem Daendels 1762-1818: Geldersman, patriot, jacobijn, generaal, hereboer, maarschalk, gouverneur van Hattem naar St. George del Mina", Tentoonstellingscatalogus Rijksmuseum Amsterdam (1991)
-

N.C.F. van Sas, "Caesar, Brutus, Cincinnatus. Daendels als redder van Nederland, 1797-1799" in: De metamorfose van Nederland. Van oude orde naar moderniteit, 1750-1900 (2004)

Biografisch Woordenboek(en)
biografie opgenomen in het Nieuw Nederlandsch Biografisch Woordenboek

publicaties over en van letterkundigen
gegevens uit de Digitale Bibliotheek voor de Nederlandse Letteren

archivalia
Collectie-Daendels, Nationaal Archief

In de uitgebreide versie is een overzicht van publicaties opgenomen.

7. Family

In de uitgebreide versie zijn, indien bekend, de familierelaties opgenomen.

8. Extended version

Speciaal voor de verkiezingen voor de Tweede Kamer zijn de biografieën van alle kansrijke (volgens de peilingen) kandidaten in uitgebreide vorm raadpleegbaar op parlement.com.

Voor de overige ruim 5000 biografieën geldt het volgende:

In het digitale biografisch archief van de Stichting PDC, partner van het Montesquieu Instituut, is een uitgebreide versie aanwezig met bijvoorbeeld partijpolitieke functies, maatschappelijke nevenfuncties, parlementaire activiteiten, opleiding en wetenswaardigheden. Voorlopig is het beschikbaar stellen van uitgebreide biografieën, en/of daarop gebaseerde statistische gegevens, opgeschort. Wilt u een uitgebreide biografie inzien? Laat het ons weten als u daar belangstelling voor heeft.