Dr. A. (Anneke) de Waal

KVP-politica, eerste vrouw die een kabinetspost kreeg. Was lerares aardrijkskunde en later wetenschappelijk medewerkster aan de universiteit van Utrecht. In 1952 kwam zij als deskundige op onderwijsgebied in de KVP-fractie en al na enige maanden werd zij staatssecretaris onder minister Cals. Speelde vooral op de achtergrond een rol bij de voorbereiding van onderwijswetgeving. Toen Cals zich volledig met de onderwijspolitiek ging bemoeien, en er een staatssecretaris kwam voor kunsten en jeugdvorming, trad zij af en werd zij ambtenaar. Verliet begin jaren zestig de KVP. Rustige, vriendelijke, maar besliste vrouw. Tamelijk a-politiek.

KVP
functie(s) in de periode 1952-1957: lid Tweede Kamer, staatssecretaris

1. Personal data

Surnames
Anna (Anneke)

Place and date of birth
Culemborg, 25 November 1906

Place and date of death
Arnhem, 21 March 1981

2. Party/Movement

Party/Parties

-

KVP (Katholieke Volkspartij), until 1962 (bedankte n.a.v. het KVP-standpunt inzake Nieuw-Guinea)
-

partijloos, from 1962

3. Main functions and occupations

-

lid Tweede Kamer der Staten-Generaal, from 15 July 1952 until 2 February 1953
-

staatssecretaris van Onderwijs, Kunsten en Wetenschappen (belast met voortgezet hoger en middelbaar onderwijs en nijverheidsonderwijs), from 2 February 1953 until 16 March 1957
-

leeropdracht sociale geografie, Rijksuniversiteit Utrecht (wegens langdurige afwezigheid van een hoogleraar)
-

belast met het opzetten van een vormingscursus voor leidende functionarissen voor de Bond van R.K. openbare leeszalen en boekerijen, from March 1957 until 1959
-

lid Provinciale Staten van Utrecht, from 1 July 1958 until 6 June 1962
-

docente bibliotheek- en documentatieschool (Frederik Muller Academie) te Amsterdam, from 1 September 1965 until 1 August 1970

Internment
geïnterneerd te Ravensbrück, from 19 July 1940 until 9 November 1941 (als Indische gijzelaar)

Responsibilities as statesecretary

-

Was als staatssecretaris belast met voortgezet hoger en middelbaar onderwijs en nijverheidsonderwijs, vanaf oktober 1955 tevens met lager onderwijs (voorzover niet het algemene onderwijsbeleid betreffend), sociaal-pedagogische vorming en vormingswerk voor de leerplichtvrije jeugd.

U ziet een selectie van de loopbaan. In de uitgebreide versie is de gehele loopbaan in te zien.

4. Other positions

-

vicevoorzitter Centrale Vereniging voor Openbare Bibliotheken, from 1962 until 1963
-

voorzitter Centrale Vereniging voor Openbare Bibliotheken, from 1963 until 1965

Derived functions
voorzitter begrotingscommissie voor Maatschappelijk Werk (Tweede Kamer der Staten-Generaal), from 14 October 1952 until 2 February 1953

U ziet een selectie van de nevenfuncties. In de uitgebreide versie is een overzicht van nevenfuncties in te zien.

5. Education

In de uitgebreide versie is een overzicht van de opleiding(en) opgenomen.

6. Activities

as Member of the Parliament

-

Was onderwijswoordvoerster van de KVP-Tweede Kamerfractie (met name wat het nijverheidsonderwijs betrof)

Policy-making activities as minister

-

Speelde een belangrijke rol bij het opstellen van de Tweede Onderwijsnota, waarin onder meer een allesomvattende regeling voor het voortgezet onderwijs werd aangekondigd.

Legislative activities as minister

-

Bracht in 1955 een wijziging (Stb. 224) van de Middelbaar-onderwijswet en de Hogeronderwijswet tot stand over onder andere de akten van bekwaamheid voor bepaalde vakken. Verouderde bepalingen over onderwijsakten werden gemoderniseerd, evenals enkele verouderde examenprogramma's. Tevens werden getuigschriften die in het Rijk buiten Europa waren behaald gelijkgesteld met in Nederlandse akten van onderwijsbekwaamheid. (3.508)
-

Bracht in 1955 de Wet tot regeling van het onderwijs in de Friese taal (Stb. 225) tot stand. In uitsluitend Friestalig gebied mag in de eerste drie klassen van het lager onderwijs Fries als voertaal worden gesproken. Tevens wordt het leervak Fries in de hogere klassen geregeld. (3.285)

7. Miscellaneous

algemeen

-

Trad in 1957 af, nadat Cals te kennen had gegeven zelf het onderwijsbeleid vorm te willen geven. Er was bovendien kritiek op haar nogal onzichtbare rol bij de voorbereiding van de onderwijswetgeving.

Private life

-

Woonde vanaf 1951 tot omstreeks 1978 in Utrecht in bij Mr. W.M.W. (Wally) van Lanschot, lid van het partijbestuur van de KVP en oprichtster van het Katholiek Vrouwendispuut.
-

Haar vader was apotheker te Culemborg en farmaceutisch inspecteur in de Keuringsgebieden Friesland, Groningen en Drenthe, Terschelling en Vlieland, from 1918 until 1 December 1938

Anecdotes and citations

-

Tijdens haar beëdiging als staatssecretaris droeg koningin Juliana laarzen, omdat zij op het punt stond af te reizen naar de gebieden die door de watersnood waren getroffen.

8. Publications

Publications

-

F. Vogelzang, "Anna de Waal", in: "Utrechtse Biografieën", deel V, 194 e.v.
-

A. Nolte, "Een portret", in: "Vrouwenbelangen" 31e jaargang, nr. 5 mei/juni 1966
-

P. van der Steen, "Waal, Anna de (1906-1981)", in: Biografisch Woordenboek van Nederland, deel VI (digitale versie)
-

M.J.C.A.L. van Bavel, scriptie Staatkundig-Historische Studiën RU Leiden (z.j.)
-

Wie is dat? 1956

Biografisch Woordenboek(en)
biografie opgenomen in het Biografisch Woordenboek van Nederland

9. Family

In de uitgebreide versie zijn, indien bekend, de familierelaties opgenomen.

10. Extended version

Speciaal voor de verkiezingen voor de Tweede Kamer zijn de biografieën van alle kansrijke (volgens de peilingen) kandidaten in uitgebreide vorm raadpleegbaar op parlement.com.

Voor de overige ruim 5000 biografieën geldt het volgende:

In het digitale biografisch archief van de Stichting PDC, partner van het Montesquieu Instituut, is een uitgebreide versie aanwezig met bijvoorbeeld partijpolitieke functies, maatschappelijke nevenfuncties, parlementaire activiteiten, opleiding en wetenswaardigheden. Voorlopig is het beschikbaar stellen van uitgebreide biografieën, en/of daarop gebaseerde statistische gegevens, opgeschort. Wilt u een uitgebreide biografie inzien? Laat het ons weten als u daar belangstelling voor heeft.