Tijdelijke onderzoekscommissie Uitvoeringsorganisaties (TCU)
Deze tijdelijke Tweede Kamercommissie1 onderzocht de oorzaken van problemen bij uitvoeringsorganisaties, en het verlies van de menselijke maat daarbij.
Inhoud
-
1.Wat zijn de belangrijkste oorzaken van problemen bij uitvoeringsorganisaties waardoor uiteindelijk o.a. de menselijke maat (lees: passende dienstverlening aan de burger) uit het oog verloren wordt?
-
2.Wat is de rol en informatiepositie van de Kamer bij problemen bij uitvoeringsorganisaties?
-
3.Hoe kan de uitvoerbaarheid van beleid (beter) gewaarborgd worden in het parlementaire proces en wat betekent dit voor de rollen, (wettelijke) taken en (wettelijke) verantwoordelijkheden van: Tweede Kamer, departementen en uitvoeringsorganisaties?
Tussen 26 oktober en 13 november 2020 vonden de openbare hoorzittingen van de parlementaire onderzoekscommissie plaats. In deze hoorzittingen sprak de commissie met personen van verschillende organisaties en instanties.
De parlementaire onderzoekscommissie is in februari 2020 ingesteld en heeft op 25 februari 2021 rapport uitgebracht.
De commissie concludeerde dat burgers te vaak in de problemen raken door missers bij de uitvoering van wetten en regels. Dit concludeert het onderzoeksrapport van het parlementair onderzoek uitvoeringsorganisaties . De commissie benadrukt dat uitvoeringsorganisaties te vaak in de problemen komen door gebrekkige politieke sturing in het dilemma tussen dienstverlening en fraudebestrijding. Hierdoor verliezen de organisaties vaak de menselijke maat uit het oog en komen burgers in de knel door complexe wet- en regelgeving.
Het rapport wijst erop dat er sprake is van gebrekkige informatievoorziening aan de Tweede Kamer. Medewerkers bij uitvoeringsorganisaties en ambtenaren terughoudend zijn met problemen aan de kaak stellen, om zo de organisatie of bewindspersoon uit de wind te houden. Hierdoor worden signalen slecht opgevangen en omgezet in beleidsverandering. Hierdoor wordt de Kamer niet goed ingelicht en blijven problemen lang buiten de aandacht van de Kamer.
Daarnaast sprak de commissie de Tweede Kamer op zijn eigen verantwoordelijkheid aan. Om effectief tegenwicht te kunnen bieden moeten Kamerleden zich beter verdiepen in de uitvoering van beleid en minder vertrouwen op volledige informatievoorziening vanuit de ministeries. Het rapport concludeerde: "aan de verwaarlozing van de uitvoering ligt een gebrek aan interesse bij Kamer en kabinet ten grondslag.
-
-André Bosman3 (VVD), voorzitter
-
-Nevin Özütok4 (GL), ondervoorzitter
-
-Evert-Jan Slootweg5 (CDA)
-
-Maarten Groothuizen6 (D66)
-
-Cem Laçin7 (SP)
-
-John Kerstens8 (PvdA)
-
-Corrie van Brenk9 (50PLUS)
-
-Farid Azarkan10 (DENK)
Meer over
- 1.De Tweede Kamerleden doen hun werk vooral in commissies. In een commissie houdt een groep Kamerleden zich bezig met een beleidsterrein of met een specifiek onderwerp. Vrijwel alle Kamerleden zijn lid van een of meer commissies. Voor specifieke onderwerpen stellen commissies soms werkgroepen in.
- 2.Op 11 februari 2020 stelde de Tweede Kamer een tijdelijke onderzoekcommissie in om onderzoek te doen naar de problemen bij uitvoeringsorganisaties van de overheid. Het doel van het onderzoek was om de oorzaken van de problemen bij uitvoering inzichtelijk te maken. Dat moet bijdragen aan een toekomst waarin de uitvoerbaarheid van beleid beter gewaarborgd wordt en de 'menselijke maat' niet uit het oog verloren wordt.
- 3.André Bosman (1965) was kandidaat voor de VVD bij de Eerste Kamerverkiezingen 2023. Hij was in de periode 2010-2021 Tweede Kamerlid. Bosman is voormalig vluchtcommandant, squadronvlieger en vlieginstructeur bij de Koninklijke Luchtmacht. Was eerder voor de VVD bestuurlijk actief in Zeeland en werkte onder meer als liason officier op het hoofdkwartier van ISAF in Kaboel. Defensiewoordvoerder van de VVD-fractie en later woordvoerder Europese zaken en Koninkrijksrelaties.
- 4.In de periode 2017-2021 Tweede Kamerlid voor GroenLinks, na eerder in 2006 al acht weken als invalster te zijn opgetreden. Geboren in Turkije en afkomstig uit een groot gezin. Was vicevoorzitter van GroenLinks en bestuurder van FNV Bondgenoten in de luchtvaartsector en zat tevens vijf jaar in de gemeenteraad van Amsterdam. Later wethouder en bestuurder van Stadsdeel Amsterdam-Oost. Hield zich als Kamerlid vooral bezig met binnenlandse zaken (kiesrecht, constitutionele zaken, binnenlands bestuur), emancipatie en Koninkrijksrelaties. Maakte zich sterk voor gelijke beloning van mannen en vrouwen en voor het tegengaan van discriminatie op grond van sekse en herkomst. In 2021-2022 was zij wethouder in Beverwijk.
- 5.Aan de VU opgeleide econoom, die onder meer financieel woordvoerder van de CDA-Tweede Kamerfractie was. Had daarin enkele perioden zitting (2017-2021, 2022 en 2023), onder andere als tijdelijk vervanger. Was daarvoor werkzaam bij organisaties op gebied van pensioenen en sociaal beleid, als fractiemedewerker en als medewerker van het CNV en het wetenschappelijk instituut voor het CDA. Hield zich als Kamerlid behalve met financiën bezig met pensioenwetgeving en digitale zaken en was lid van de parlementaire enquêtecommissie Fraudebeleid en Dienstverlening. Bescheiden lid, voor wie de inhoud voorop stond. Is sinds 1 december 2023 van wethouder van de gemeente West Maas en Waal.
- 6.Uit de rechterlijke macht afkomstig D66-Tweede Kamerlid, dat in die functie justitie ook als voornaamste werkterrein had. Hij was woordvoerder op het gebied van strafrecht, criminaliteitsbeleid, slachtofferhulp, kansspelen, auteursrecht en immigratie en asielbeleid. Voor hij in 2017 Kamerlid werd officier van justitie in Den Bosch, Breda en Arnhem en gemeenteraadslid in Nijmegen. Tevens was hij betrokken bij EU-missies in Kosovo en Oekraïne. Keerde na vier jaar terug naar de rechtspraak.
- 7.Uit een gastarbeidersgezin afkomstig SP-Tweede Kamerlid uit Rotterdam. Was bestuurder en onderhandelaar bij de FNV en eerder (lead)organizer van FNV Bondgenoten. In de vier jaar dat hij Kamerlid was woordvoerder op het gebied van infrastructuur, verkeer en milieu. Zette zich in het bijzonder in voor werknemers die in hun werken waren blootgesteld aan het gebruik van chemische stoffen en was lid van de commissie die onderzoek deed naar problemen bij uitvoeringsorganisaties.
- 8.Vakbondsman, die met onderbreking van ruim een jaar tussen 2017 en 2021 Tweede Kamerlid voor de PvdA was. Was voorzitter van FNV Bouw en vicevoorzitter van de FNV en werkte eerder bij de kappersvakbond en de vakbond van spoorwegbeambten. Ook was hij cao-onderhandelaar bij FNV Bouw en zelfstandig pensioenadviseur. Als Tweede Kamerlid woordvoerder sociale zaken, defensie en zorg (thuis- en verpleegzorg) en pleitbezorger van eerlijke beloning van (niet-Nederlandse) flexwerkers. Maakte deel uit van de onderzoekscommissie uitvoeringsorganisaties. Sinds 2021 is hij voorzitter van de Koepel Gepensioneerden.
- 9.Vakbondsvrouw, die Tweede Kamerlid voor 50PLUS was. Werkte onder meer als personeelsassistent en secretaresse, maar ging later bij de Abva/Kabo werken, onder meer als cao-onderhandelaar en regiobestuurder, en werd daarvan in 2012 voorzitter. Was ook vijf jaar gemeenteraadslid voor de PvdA in De Bilt. Kreeg landelijke bekendheid als belangenbehartigster van het zorgpersoneel. Als Kamerlid voor 50PLUS kruiste zij vaak de degens met minister Koolmees, onder meer over de pensioenen. Daarnaast hield zij zich bezig met infrastructuur en waterstaat en buitenlandse handel en ontwikkelingssamenwerking. Was vaardig in het debat. Volgde in 2015 Henk Krol op als fractieleider, maar werd niet de nieuwe lijsttrekker en verliet in 2021 de politiek.
- 10.Drie jaar de voorman van DENK en zes jaar Tweede Kamerlid. Was, zelf van Marokkaanse afkomst, acht jaar actief voor het Samenwerkingsverband van Marokkanen in Nederland. Bekleedde verder managementfuncties bij de directie Vastgoed, bij de Rijksgebouwendienst en bij de Rijksdienst Cultureel Erfgoed en werkte daarvoor bij de gemeente Amersfoort en in het bedrijfsleven. Hield zich als Kamerlid behalve met algemeen beleid bezig met economische zaken en klimaat, wonen, justitie en financiën en was lid van de parlementaire enquêtecommissie Fraudebeleid en Dienstverlening. Eén van de aanjagers van genoegdoening voor de slachtoffers van de toeslagenaffaire en spreekvaardig strijder tegen discriminatie.