Geschiedenis reglement van orde Eerste Kamer

Het huidige reglement van orde van de Eerste Kamer¹ werd in 1995 vastgesteld en daarna nog enkele keren gewijzigd. De belangrijke herzieningen daarvoor waren er in 1967 toen er bijvoorbeeld vaste commissies kwamen, en in 1983 toen veel bepalingen werden gemoderniseerd. Na de instelling van de Eerste Kamer in 1815 was er al een reglement vastgesteld, dat in februari 1849 echter geheel was herzien.

De herziening van 1995 vond plaats op voorstel van de leden Van der Meer² (PvdA) en Postma³ (CDA) en werd opgesteld door de Huishoudelijke Commissie⁴. Belangrijkste wijzigingen waren vereenvoudiging van de procedure voor toelating van leden en van de benoeming van Voorzitter en ondervoorzitters, mogelijkheid tot delegatie van personeelszaken aan de Huishoudelijke Commissie, grotere bevoegdheden voor de Voorzitter bij ordeverstoringen, het schrappen van de mogelijkheid een lid langere tijd uit te sluiten, aanpassingen aan de Grondwet van het recht op inlichtingen en nieuwe bepalingen over het enquêterecht.

In 1983 was het reglement aangepast aan de nieuwe bepalingen in de Grondwet, onder andere over de verkiezing van de Voorzitter. Verder kregen fracties een duidelijker plaats in het reglement, onder meer bij spreektijdverdeling en commissielidmaatschappen.

1. Overzicht wijzigingen vanaf 1995

jaar	welke verandering
2023	actualisering: o.a. naamswijziging bestuursorganen, versoepeling quorum, regeling benoeming rapporteurs complexe wetsvoorstellen
2022	technische wijziging, correcties, aanpassing aan nieuwe wetgeving
2015	toevoeging van een hoofdstuk over registratie van reizen en geschenken, mogelijke belangenverstrengeling en het omgaan met vertrouwelijke informatie
2011	benoeming plaatsvervangend griffier door Huishoudelijke Commissie bij enkelvoudige kandidaatstelling
2004	openbaarmaking korte aantekeningen van commissievergaderingen
2003	vrije kandidaatstelling bij de benoeming van de Voorzitter

2. Belangrijke wijzigingen vóór 1995

1967

-

verkiezing van twee ondervoorzitters - instelling College van Senioren⁵
-

opneming begrip 'fractie'
-

afschaffing onderzoek in de afdelingen
-

instelling vaste commissies voor alle ministeries en voor sommige beleidsterreinen
-

voorbereidend onderzoek van wetsvoorstellen door commissies
-

mogelijkheid tot het houden van beleidsdebatten
-

regeling van uitoefening van het recht van enquête

1957

-

opneming bepalingen over behartiging Koninkrijksaangelegenheden
-

vijf in plaats van vier afdelingen vanwege uitbreiding ledental

1950

-

mogelijkheid instellen van (voorlopig) drie Kamercommissies, vooral voor het verkrijgen van inlichtingen
-

ook stemmen bij zitten en opstaan is mogelijk (voor het eerst toegepast in 1957)

1939

-

maatregelen tegen mogelijke ordeverstoring door de Voorzitter: ontnemen van het woord en uitsluiting

1888

-

verdeling van de Kamer in vier afdelingen, waarin het voorbereidend onderzoek plaatsvindt

Meer over

Reglement van Orde Eerste Kamer ¹

1.
Het Reglement van Orde bevat regels over de gang van zaken en organisatie in de Eerste Kamer. Wie mag wanneer spreken, hoe komt een besluit tot stand, wat zijn de taken van commissies, welke bevoegdheden heeft de voorzitter en op welke momenten kunnen Kamerleden vragen stellen.
2.
Gedegen juriste die vijftien jaar PvdA-Eerste Kamerlid en vanaf 1992 tweeëntwintig jaar lid van de Raad van State was. Deed bestuurlijke en ambtelijke ervaring op bij diverse gemeenten en het Burgelijke Pensioenfonds en als lid van de Rijnmondraad. Nam haar werk als Eerste Kamerlid uiterst serieus en werd bekend omdat zij geregeld fouten in wetsvoorstellen opspoorde. Was in de Eerste Kamer woordvoerster justitie, binnenlandse zaken en financiën.
3.
Groningse staatsrechtgeleerde en onderwijsdeskundige van antirevolutionairen huize. Als CDA-Eerste Kamerlid woordvoerder onderwijs en binnenlandse zaken en voorstander van hechte (culturele) samenwerking met Vlaanderen. Enige jaren ondervoorzitter van de Eerste Kamer. Erudiete, nauwgezette, maar ook wat rechtlijnige geleerde, die zeer ingevoerd is in de geschiedenis van de christendemocratie en de calvinistische denkwereld. Sterk ontwikkeld gevoel voor humor.
4.
Het College van Voorzitters en Ondervoorzitters bepaalt de taken en instructies van de (plaatsvervangende) griffiers. Bovendien houdt het college toezicht op de leidinggevende taak van de griffier over de ambtelijke organisatie. Ook heeft het college als taak de begroting op te stellen voor de uitgaven van de Eerste Kamer (de zogenaamde 'raming').
5.
Het College van fractievoorzitters van de Eerste Kamer adviseert de Eerste Kamervoorzitter over besluiten die hij of zij op basis van het Reglement van Orde moet nemen en over de agenda van de plenaire vergadering. Het College van fractievoorzitters wordt geleid door de Kamervoorzitter en bestaat verder uit de fractievoorzitters van de Kamer. De twee ondervoorzitters van de Eerste Kamer kunnen de vergaderingen bijwonen.