Weeklog Dennis de Jong: SWIFT, SWIFTER, SWIFTEST - Hoofdinhoud
Afgelopen week stemde de Commissie Burgerlijke Vrijheden van het Europees Parlement tegen het voorlopige akkoord met de VS voor de overdracht van onze bankgegevens in het kader van de strijd tegen terrorisme. Volgende week zal in Straatsburg waarschijnlijk de definitieve stemming plaatsvinden, al is ook niet uit te sluiten dat er op het laatste moment handjeklap met het Spaanse Voorzitterschap zal plaatsvinden. Voor de SP is het bespreekbaar om in het kader van de veiligheid onder strikte voorwaarden gegevens uit te wisselen met andere landen, maar in dit geval is aan die voorwaarden niet voldaan en zijn bovendien de parlementen zoveel mogelijk buiten spel gezet. En dus zullen we ook volgende week tegen stemmen.
De meeste mensen die geld naar het buitenland willen overmaken, krijgen te maken met de SWIFT-code. Als dat het geval is, kun je er zeker van zijn dat de overmaking centraal wordt geregistreerd door de in België gevestigde organisatie met de naam SWIFT. De Amerikanen zijn erg geïnteresseerd in die gegevens, omdat zij duidelijk kunnen maken welke internationale financiële transacties terroristen of terroristische organisaties verrichten. Nu is er niets mis mee, als je gerichte verdenkingen hebt tegen personen of organisaties om te vragen naar hun financiële gegevens. Volgens de overeenkomst die de ministers van Justitie van de Europese lidstaten met de VS hebben afgesloten, worden er echter veel meer gegevens overlegd dan alleen die van verdachte personen of organisaties. De VS kunnen in één klap 25% van alle gegevens krijgen. Daar komt bij dat de VS alleen maar wat mondelinge toezeggingen hebben gedaan over het respect voor het recht op privacy, maar dat er volstrekt onvoldoende waarborgen zijn ingebouwd in de overeenkomst.
De ministers van Justitie geven de gebreken aan de huidige overeenkomst ook wel toe, maar benadrukken dat het hier slechts om een voorlopige overeenkomst gaat. Later dit jaar kunnen de onderhandelingen beginnen over een definitief akkoord dat wél privacy-waarborgen bevat. Waarschijnlijk onder grote druk uit de VS hadden minister Hirsch Ballin en zijn collega’s enorme haast om de voorlopige overeenkomst er ondanks alle gebreken toch doorheen te drukken: in Nederland werd de Eerste Kamer gewoon gepasseerd en ook probeerden de ministers het instemmingsrecht van het EP te omzeilen.
Niemand heeft mij of mijn collega’s kunnen vertellen wat er nu aan veiligheidsgat ontstaat, als het voorlopige akkoord niet kan worden uitgevoerd: als er sprake is van concrete verdenking, kunnen de Amerikanen bij Nederland en andere Europese lidstaten sowieso om gegevens vragen en die krijgen ze ook. Alleen kunnen ze niet in één keer de gegevens van bijna iedereen opvragen om daaruit interessante informatie te zeven. Dat laatste lijkt me niet alleen geen probleem, maar zelfs onwenselijk. En dus gaan we volgende week proberen het akkoord te torpederen: in het belang van de democratie en in het belang van een zorgvuldig beleid dat onze veiligheid vooropstelt maar onze rechten niet verder inperkt dan nodig.