Kiesraad
De Kiesraad is een adviesorgaan van de regering en de Eerste en Tweede Kamer over vraagstukken op het gebied van kiesrecht en verkiezingen. Ook fungeert de Kiesraad als centraal stembureau voor de Eerste Kamerverkiezingen1, voor de Tweede Kamerverkiezingen2 en voor de Europese verkiezingen.
Inhoud
In 1917 werd naar aanleiding van de invoering van het kiesstelsel van evenredige vertegenwoordiging3 het centraal stembureau opgericht, de voorganger van de Kiesraad. Voor 1917 kende Nederland een districtenstelsel waarbij het hoofdstembureau van elk kiesdistrict de verkiezingsuitslag en zetelverdeling vaststelde. Deze taken moesten worden overgenomen door een centraal stembureau.
Vanaf 1922 ging de Kiesraad deze taak ook vervullen voor de Eerste Kamer, dat toen pas overging naar het kiesstelsel van evenredige vertegenwoordiging. In 1947 vond er een naamswijziging naar Kiesraad plaats naar aanleiding van het verzoek aan de Kiesraad om een nieuwe Kieswet te ontwerpen. Hiermee werd de Kiesraad meer dan alleen een centraal stembureau.
Sinds 1978 treedt de Kiesraad ook op tijdens verkiezingen voor het Europees parlement.
De Kiesraad telt zeven leden die per koninklijk besluit benoemd worden en geselecteerd zijn op basis van hun deskundigheid en maatschappelijke kennis en ervaring. De leden worden benoemd voor vier jaar en mogen maximaal twee keer worden herbenoemd.
De Kiesraad wordt ondersteund door een secretariaat en een wetenschappelijke Raad van Advies die het onderzoek van de Kiesraad begeleidt en beoordeelt.
Sinds 1 januari 2021 is W.J. Kuijken4 voorzitter van de Kiesraad.
Meer over
- 1.De 75 leden van de Eerste Kamer worden eens in de vier jaar door middel van 'getrapte verkiezingen' gekozen. Burgers kiezen de leden van de Provinciale Staten of kiescolleges en zij kiezen op hun beurt de leden van de Eerste Kamer. Dit gebeurt binnen drie maanden na de verkiezingen van de Provinciale Staten. Sinds een Grondwetswijziging in 2017 stemmen ook de inwoners van Bonaire, Sint-Eustatius en Saba over de samenstelling van de Eerste Kamer. Aangezien de bijzondere gemeenten geen Provinciale Staten hebben, gaat dit via afzonderlijk gekozen kiescolleges. In 2022 is er een vierde kiescollege toegevoegd, het kiescollege niet-ingezetenen. Door te stemmen voor dit kiescollege kunnen kiesgerechtigde Nederlanders die in het buitenland wonen, invloed uitoefenen op de samenstelling van de Eerste Kamer.
- 2.De leden van de Tweede Kamer worden in principe eens in de vier jaar gekozen op basis van het stelsel van evenredige vertegenwoordiging. Ook na de val van een kabinet worden bijna altijd verkiezingen gehouden. Kiesgerechtigd zijn alle Nederlanders die op de dag van de kandidaatstelling 18 jaar of ouder zijn, mits niet het kiesrecht vanwege een veroordeling is ontnomen.
- 3.Evenredige vertegenwoordiging is een kiesstelsel waarbij vrijwel alle uitgebrachte stemmen meetellen voor de uiteindelijke verhoudingen in de zetelverdeling.
- 4.Ervaren (top)-ambtenaar en bestuurder, die onder meer een belangrijk adviseur was van de minister-presidenten Kok en Balkenende en van de Haagse burgemeester Havermans. Studeerde economie aan de VU - hij is van gereformeerde huize - en werd tijdens zijn studie lid van de PvdA. Begon zijn ambtelijke loopbaan bij het ministerie van Economische Zaken en speelde daarna op BiZa een rol bij de plannen voor de vorming van stadsregio's en informatievoorziening in het openbaar bestuur. Was gemeentesecretaris van Den Haag. Stond als S.G. bekend als een goede crisismanager die doortastend optrad. Werd in 2007 de hoogste ambtenaar op Verkeer en Waterstaat en was van 2010-2018 regeringscommissaris voor het Nationale Deltaprogramma. In januari 2021 werd hij voorzitter van de Kiesraad.
- 5.Rondom de regering en Staten-Generaal zijn er verschillende instellingen die zorgen voor advies over en onderbouwing bij beleid. Dit vindt plaats op allerlei terreinen en vanuit verschillende perspectieven.