Prinsjesdag (2001-heden)

17 september 2024

De troonrede begon opmerkelijk met een verwijzing naar de successen op de Olympische en Paralympische Spelen, successen waaraan de samenleving zich kan spiegelen. Het in juli aangetreden kabinet wil vooral pragmatisch te werk gaan, met als motto: Wat kan wel. Veel van de inhoud was al bekend geworden in het recente regeerprogramma.

19 september 2023

In de troonrede 2023 werd zowel teruggekeken op de tienjarige periode van koning Willem-Alexander als vooruitgekeken naar de nabije toekomst, met verkiezingen in het vooruitzicht. Nadrukkelijk werd gesteld dat de demissionaire status van het kabinet niet betekent dat er sprake is van stilstand.

20 september 2022

De troonrede van 2022 stond in het teken van het voorzien van mogelijke oplossingen voor de problemen waar het land mee te maken heeft. De crises die centraal stonden waren de inkomenspositie van veel burgers ten gevolge van de inflatie, de oorlog in Oekraïne, de stikstof- en landbouwproblemen, klimaatverandering en het verzekeren van de energievoorziening en het asielbeleid.

21 september 2021

In de troonrede van 2021 was er veel aandacht voor het klimaat. Ondanks de demissionaire status van het kabinet, besprak de Koning de extra stappen die moeten worden gezet op het terrein van de woningbouw en de rechtsstaat. Tenslotte was er in de troonrede veel aandacht voor de coronacrisis en sprak de Koning lof uit voor de manier waarop burgers met de gevolgen van de pandemie zijn omgegaan.

15 september 2020

De troonrede van 2020 stond in het teken van de coronacrisis. Er was aandacht voor de druk op de zorg, de solidariteit tussen generaties, de investeringen om de economische klap van de coronacrisis op te vangen, en voor het belang van internationale samenwerking.

17 september 2019

In de troonrede van 2019 waren er gematigd positieve verhalen over de economie. Er was veel aandacht voor Europese samenwerking, de 75-jarige viering van de bevrijding en voor de internationale rechtsorde. Bovendien ging de koning in de troonrede in op problemen in de zorg, het onderwijs, klimaat en bij de politie.

18 september 2018

In de eerste troonrede onder het kabinet-Rutte III waren er positieve geluiden over de financieel-economische situatie, maar werd tevens gewezen op de noodzaak om het investeringsklimaat te verbeteren en om te innoveren. Dat is bijvoorbeeld nodig vanwege de energietransitie en om internationale dreigingen (verstoring handel, brexit) het hoofd te kunnen bieden.

19 september 2017

De lange duur van de formatie maakte dat demissionair minister Dijsselbloem voor de vijfde keer namens het kabinet-Rutte II een begroting kon presenteren. Daarin stonden niettemin voor drie miljard euro aan nieuw beleid, zoals hogere uitgaven voor zorg, onderwijs en veiligheid. De troonrede begon met medeleven met de door een orkaan getroffen Bovenwindse Eilanden.

20 september 2016

Het leek de laatste Prinsjesdag van het kabinet-Rutte II te worden. De Tweede Kamerverkiezingen waren voor voor 15 maart 2017 gepland. Omdat de Gouden Koets een grootscheepse renovatie onderging, gebruikten Koning en Koningin de Glazen Koets om naar de Ridderzaal te rijden.

15 september 2016

Het was de laatste keer voor een grootscheepse renovatie van de Gouden Koets dat Koning Willem-Alexander met zijn echtgenote koningin Maxima in deze koets naar de Ridderzaal reed.

In de troonrede werd stil gestaan bij het economisch herstel, maar volgens de Koning was dat geen reden om 'achterover te leunen'. Ook stipte de Koning de toenemende dreiging van radicalisering aan.

16 september 2014

In de troonrede werd stilgestaan bij de ramp met MH17 in juli en de relatie tussen internationale spanningen en de Nederlandse samenleving. Verder kregen het voorzichtige economische herstel en de versterking van de economische structuur veel aandacht.

17 september 2013

Dit jaar was het in een paar opzichten een bijzondere Prinsjesdag. De troonrede werd niet meer voorgelezen door koningin Beatrix maar door haar opvolger koning Willem-Alexander. Het was voor het eerst in 126 jaar dat een Koning de troonrede voorlas. Bovendien was het voor eerst dat een koning de troonrede in de Ridderzaal voorlas die met de Gouden Koets naar het Binnenhof kwam.

De koning werd begeleid door zijn vrouw koningin Maxima en door zijn broer en schoonzus prins Constantijn en prinses Laurentien. Voor het eerst zat op het podium naast een koning diens echtgenote. Prinses Beatrix en prinses Margriet en prof. mr. Pieter van Vollenhoven waren er niet meer bij.

Ook de voorzitter van de Verenigde Vergadering, Ankie Broekers-Knol, was nieuw. Zij werd op 2 juli 2013 de nieuwe voorzitter van de Eerste Kamer als opvolger van Fred de Graaf. De voorzitter van de Eerste Kamer is ook voorzitter van de Verenigde Vergadering. Nieuw was ook de voorzitter van de Commissie van In- en Uitgeleide, Anouchka van Miltenburg. Zij werd na de verkiezingen van 12 september 2012 op 25 september daaropvolgend voorzitter van de Tweede Kamer.

Prinsjesdag was ook de eerste troonrede van het kabinet-Rutte II. Dat betekende ook dat het de eerste keer was dat minister van Financiën Jeroen Dijsselbloem de miljoenennota in de Tweede Kamer aanbood.

18 september 2012

Dit jaar schreef het demissionaire kabinet-Rutte I de troonrede. Vanwege dat demissionaire karakter en de kort te voren gehouden verkiezingen, was de troonrede vrij sober. Er was veel aandacht voor de eurocrisis en de begrotingsperikelen.

Minister De Jager van Financiën bood zijn laatste Miljoenennota en de Rijksbegroting voor 2013 aan de Tweede Kamer aan.

20 september 2011

De troonrede werd voor het eerst geschreven door het kabinet-Rutte I. Later bood de minister van Financiën de Miljoenennota en de Rijksbegroting voor 2012 aan de Tweede Kamer aan.

21 september 2010

Het demissionaire kabinet Balkenende IV schreef de troonrede. Bijzonder aan de troonrede was dat de beginletters van de eerste 15 zinnen de woorden 'Willem van Nassav' vormen, waarmee gerefereerd werd aan het Wilhelmus.

15 september 2009

In juni 2009 opperde vicepremier Bos al dat de troonrede minder een opsomming van beleid zou moeten zijn, maar meer een visie hoe de samenleving ervoor staat. Dat zou een oplossing kunnen zijn voor het steeds vaker lekken van de Miljoenennota voor Prinsjesdag. Die zou dan al de vrijdag voor Prinsjesdag gepubliceerd kunnen worden.

Uiteindelijk werd hiervan afgezien, onder meer omdat de Eerste Kamer niet wilde dat de Koningin op Prinsjesdag beleid aankondigde dat al eerder in de pers bekend was gemaakt.

Volledige tekst troonrede

16 september 2008

Het was 25 jaar geleden dat allerlei protocollaire en staatkundige veranderingen zichtbaar werden door de grondwetsherziening van 1983. Zo veranderde in 1983 de opstelling in de Ridderzaal en werd niet langer de zitting van het parlement geopend. In 1983 was er ook voor het eerst een muzikale omlijsting van de gebeurtenissen in de Ridderzaal.

18 september 2007

Troonrede en begroting waren de eerste van het kabinet-Balkenende IV. Het was ook de eerste begroting van een kabinet waarvan de ChristenUnie deel uitmaakt als coalitiepartner. De Miljoenennota 2008 was de eerste Miljoenennota onder verantwoordelijkheid van minister Bos (Financiën).

19 september 2006

De Koningin las in een onlangs gerestaureerde Ridderzaal de troonrede voor.

Bijzonder was het vervallen van de embargoregeling. Dit betekende dat, anders dan in voorgaande jaren, Kamerleden en pers niet al voor het weekend over de troonrede en de begrotingsstukken konden beschikkan. De Algemene Politieke Beschouwingen werden daarom ook met een week opgeschoven om de Tweede Kamerleden de gelegenheid te geven zich goed voor te bereiden.

De troonrede, de miljoenennota en de begrotingen werden dit jaar opgesteld door het overgangs- en in feite 'demissionair' kabinet Balkenende III. De regeringsfracties hadden namelijk een minderheid in de Tweede Kamer en een maand later zouden er nieuwe verkiezingen plaatsvinden. Het was overigens niet de eerste keer dat zoiets voorkomt.

20 september 2005

Voor het traditionele huldeblijk aan de Koningin sprak de voorzitter van de vergadering, mevrouw Timmerman-Buck, woorden van respect voor de wijze waarop de Koningin de haar toevertrouwde functie uitoefent.

21 september 2004

Prinsjesdag 2004 was in een aantal opzichten bijzonder. Het was honderd jaar geleden dat de troonrede voor het eerst in de Ridderzaal werd voorgelezen, koningin Beatrix las voor de vijfentwintigste keer de troonrede voor en de minister-president was afwezig. Premier Balkenende had een ernstige infectie aan zijn rechtervoet en was opgenomen in het ziekenhuis. Hij moest Prinsjesdag vanaf het ziekbed op de televisie volgen. De algemene politieke beschouwingen, die normaliter de woensdag en donderdag na Prinsjesdag worden gehouden, werden een week uitgesteld.

De dag was ook bijzonder omdat in besloten kring gemaakte opmerkingen van koningin Beatrix en prins Willem Alexander naar buiten kwamen. Deze zouden zij hebben gemaakt in de Koninginnekamer in het bijzijn van de commissie van in- en uitgeleide. Na het uitspreken van de rede trekt het koninklijk gezelschap zich altijd in die kamer terug voor het nuttigen van een verfrissing. De commissie van in- en uitgeleide vergezelt het gezelschap daar.

16 september 2003

Het was voor het eerst in de geschiedenis dat een vrouw de vergadering voorzat. Sinds juni 2003 was Yvonne Timmerman-Buck (CDA) namelijk voorzitter van de Eerste Kamer. De voorzitter van de Eerste Kamer leidt ook de Verenigde Vergadering. Mevrouw Timmerman was met haar 47 jaar ook nog eens de jongste voorzitter op Prinsjesdag.

17 september 2002

Voor de eerste maal woonde prinses Máxima de plechtigheid bij. Het kabinet-Balkenende presenteerde zich voor het eerst met een begroting. Het was verder de eerste keer dat Gerrit Braks de Verenigde Vergadering voorzat.

18 september 2001

In verband met terroristische aanslagen een week eerder in de Verenigde Staten besloot het kabinet om Prinsjesdag 2001 niet uitbundig te vieren. Premier Kok maakte bekend dat deze dag een 'sober en ingetogen karakter' zou krijgen.

De Gouden Koets verscheen wel ten tonele. Volgens Kok hoorde die bij de opening van het parlementaire jaar. De minister-president wilde niet, als gevolg van terreuracties, afzien van protocollair gebruik. 'We zullen de tradities van onze dag van de democratie zoveel mogelijk handhaven', zo zei hij.

Uit piëteit droeg de militaire erewacht niet het ceremonieel uniform, maar het dagelijks tenue. De fractievoorzitters verzochten de vrouwelijke Kamerleden extravagante hoeden achterwege te laten. Ook is er geen muziek, anders dan het Wilhelmus en tromgeroffel, ten gehore gebracht. Bij de passage van de Amerikaanse ambassade maakte Koningin Beatrix een gebaar.