Kabinet-Drees IV (1956-1958)

Toen het kabinet-Drees IV aantrad, draaide de economie nog goed, maar daar kwam gaandeweg verandering in. In 1958 kromp de economie met 1%. Dat was bijzonder, want 1958 zou het enige jaar in de jaren ´50, ´60 en ´70 worden met economische krimp. Pas in 1981 zou er voor het eerst weer sprake van een jaar met een negatieve groei. Het kabinet-Drees IV was in meer opzichten bijzonder. In 1957 trad de AOW in werking en ondertekende minister Luns het Verdrag van Rome. Het kabinet viel in 1958 over het begrotingsbeleid.

Buitenlandse Zaken

• - 

  Suezcrisis

  Internationale spanningen speelden een belangrijke rol in deze kabinetsperiode. Eind 1956 leidde een crisis rond het Suezkanaal tot internationale monetaire en economische problemen. De Suezcrisis deed de regering besluiten tot het instellen van autoloze zondagen, omdat benzineschaarste dreigde.

• - 

  Hongaarse opstand

  De onderdrukking van de Hongaarse opstand door Sovjet-troepen riep in ons land heftige reacties op en leidde tot plundering van kantoren van de CPN en aan haar gelieerde instellingen. Er werden enkele duizenden Hongaarse vluchtelingen opgenomen.

• - 

  Relatie met Indonesië

  Vooral de positie van Nieuw-Guinea leidde tot spanningen met Indonesië. Dat land maakte aanspraak op dit gebied, dat in 1949 buiten de soevereiniteitsoverdracht was gehouden. Indonesië staakte in 1957 de aflossingen van de schulden aan Nederland en nationaliseerde Nederlands bezit. 50.000 (Indische) Nederlanders moesten Indonesië verlaten.

Onderwijs, Kunsten en Wetenschappen

• - 

  TV-zendtijdverdeling

  In 1958 kwam het Televisiebesluit over de zendtijdverdeling tot stand, waarin werd bepaald dat de Nederlandse Televisie Stichting (NTS) ten minste een kwart en ten hoogste de helft van de zendtijd kreeg toegewezen; ook kerkgenootschappen kregen enige zendtijd.

Financiën

• - 

  Bestedingsbeperking

  Als gevolg van belangrijke loonstijgingen en belastingverlagingen was er overbesteding ontstaan en dreigde de export in gevaar te komen. Door een 'bestedingsbeperking' vanaf 1957 moest de 'tering naar de nering' worden gezet. Op 17 februari 1957 bracht het kabinet daarover een nota uit. Zowel de inkomens van de burgers als de uitgaven en investeringen van de overheid werden gematigd. Bij het rijk ging het om een bezuiniging van f 200 miljoen.

Sociale Zaken en Volksgezondheid

• - 

  Invoering AOW

  Per 1 januari 1957 werd de AOW ingevoerd, ter vervanging van de Noodwet-Drees uit 1947. De nieuwe wet gaf iedereen vanaf 65 jaar een pensioen.

Bijzonderheden

Benelux en Europese Economische Gemeenschap

Op 25 maart 1957 ondertekende minister Luns namens de regering de Verdragen van Rome, waarmee onder meer de Europese Economische Gemeenschap werd opgericht. Hiermee werd een verdere stap gezet naar economische integratie in West-Europa. In 1958 werd in Den Haag een verdrag ondertekend over instelling van de Benelux-economische unie, waardoor de grenzen tussen Nederland, België en Luxemburg geleidelijk zouden verdwijnen.

In de twee troonredes van dit kabinet was er vooral aandacht voor de overheidsfinanciën. In die van 1957 stonden de bezuinigingsmaatregelen centraal, terwijl de troonrede van 1958 inging op het economisch herstel.

17 september 1957

16 september 1958

Kabinetscrisis 1958: einde van de rooms-rode samenwerking

Op 11 december 1958 kwam er een einde aan de Rooms-rode-coalitie onder leiding van minister-president Drees. De Tweede Kamer nam een door de KVP'er Lucas ingediend amendement aan waardoor enkele tijdelijke belastingverhogingen niet met twee, maar slechts met één jaar werden verlengd. Minister Hofstra (PvdA) van Financiën had het aannemen daarvan onaanvaardbaar verklaard.