Verhoudingen binnen de Staten-Generaal
De Staten-Generaal kent twee Kamers met vergelijkbare posities. Over het algemeen kan gezegd worden dat de Tweede Kamer meer rechten heeft dan de Eerste Kamer door de beschikking over het recht van initiatief en het recht van amendement. Desalniettemin moeten bewindslieden wetsvoorstellen in zowel de Eerste als de Tweede Kamer verdedigen en is er geen formele rangorde tussen de beide Kamers. De Staten-Generaal kent daarmee intern een aantal verhoudingen en begrippen die in meer of mindere mate van toepassing zijn op beide Kamers.
-
Verhouding EK/TK
Hoe zit het precies met de verhoudingen tussen Tweede en Eerste Kamer? Het bestaan van twee Kamers kan tot conflicten tussen beide Kamers leiden. Dat gebeurt echter niet zo vaak, en dat komt doordat Eerste Kamerfracties bij wetgeving veelal de lijn van hun geestverwanten in de Tweede Kamer volgen. Daarom wordt als regel gezorgd dat er in de Tweede Kamer een zo ruime meerderheid is, dat er grote kans is dat die er ook in de Eerste Kamer zal zijn. Soms worden akkoorden gesloten met 'oppositiepartijen'.
-
Dualisme/Monisme
Dualisme wil zeggen dat er een duidelijke scheiding is tussen kabinet en parlement. De regel die dan strikt genomen geldt, is: de regering regeert, het parlement controleert. In de praktijk is het gedrag van de Tweede Kamer echter vaak minder dualistisch.
Positie Eerste/Tweede Kamer
-
Positie Tweede Kamer
Nederland heeft een parlementair stelsel met twee Kamers, die echter in hoge mate een zelfde positie hebben. Zo stemmen ze over alle wetsvoorstellen en begrotingen. Wel heeft de Tweede Kamer meer rechten dan de Eerste Kamer. Zij beschikt over het recht van initiatief en het recht van amendement.
-
Positie Eerste Kamer
De Eerste Kamer is medewetgever en beoordeelt als laatste instantie wetsvoorstellen. Als regel let zij vooral op uitvoerbaarheid, noodzaak en de wetskwaliteit, maar uiteindelijk is het politieke oordeel meestal doorslaggevend. Hoewel er formeel geen rangorde bestaat, wordt vaak gesproken over het primaat van de Tweede Kamer. Welke inhoud daaraan precies wordt gegeven, hangt van veel factoren af.