Gebouwen op het Binnenhof
Het Binnenhof is een van oorsprong middeleeuws gebouwencomplex. Aan het Binnenhof zijn de Tweede en Eerste Kamer en het ministerie van Algemene Zaken gevestigd. Ook de ministerraad en de Raad van State vergaderden in gebouwen aan het Binnenhof. Beide Kamers zijn tijdens het zomerreces van 2021 verhuisd naar tijdelijke huisvesting.
Jaarlijks vond tot 2020 op het Binnenhof de opening van het parlementaire jaar plaats, met de voorlezing van de troonrede door de koning. In 1904 gebeurde dat voor het eerst in de Ridderzaal.
Vanaf 2021 wordt het Binnenhof grondig gerenoveerd. Dit gaat ongeveer acht jaar duren. De Tweede Kamer zetelt sinds augustus 2021 in het oude ministerie van Buitenlandse Zaken (Bezuidenhoutseweg 67, B67). De Eerste Kamer heeft een tijdelijk onderkomen in Huis Huguetan aan het Lange Voorhout.
Inhoudsopgave van deze pagina:
Het Binnenhof is een plein in het centrum van Den Haag dat omgeven is door diverse gebouwen. Het is ontstaan door de bouw van het slot van de graven van Holland. Het slot stond op een plaats van een door graaf Floris IV in 1229 aangekocht hof.
Ten tijde van de Republiek der Verenigde Nederlanden (1583-1798) was het stadhouderlijk kwartier hier gevestigd. Sinds 1583 vergaderden de Staten van Holland en West-Friesland er en vanaf 1588 de Staten-Generaal. Ook na de onafhankelijkheid (1813) en vorming van het koninkrijk (1815) werd het Binnenhof het centrum van de Nederlandse politiek.
Er zijn drie toegangspoorten. De Stadhouderspoort aan de zijde van het Buitenhof, de Hofpoort die toegang geeft tot de Hofsingel, en de Grenadiers- of Mauritspoort aan de zijde van het Plein. Vroeger zaten rondom het plein drie grachten, die nu gedempt of overkluisd zijn.
De Ridderzaal is een zaal aan de westzijde van het voormalige grafelijke slot op het midden van het Binnenhof. Omdat hier sinds 1904 de troonrede wordt voorgelezen, staat hier een troon. In de zaal hangen de vlaggen van de twaalf provincies.
De Ridderzaal wordt verder gebruikt voor officiële plechtigheden. Zo vond hier in 1954 de ondertekening van het Statuut van het Koninkrijk plaats, en herdachten beide Kamers er prins Claus en koningin Juliana. In 2001 werd in de Ridderzaal de Verenigde Vergadering gehouden waarin het wetsvoorstel tot toestemming van het huwelijk van de Prins van Oranje werd behandeld.
In 1651 kwam in de zaal de Grote Vergadering bijeen, een uitgebreide vergadering van vertegenwoordigers van de zeven Provinciën.
Tijdens verbouwingen deed de Ridderzaal enkele keren dienst als vervangende vergaderruimte voor de Tweede en Eerste Kamer. Dat was tijdens de corona-uitbraak in 2020 opnieuw het geval.
De Ridderzaal deed later onder meer dienst als zaal waar de lotingen van de Staatsloterij plaatsvonden. Ook zijn er militairen in gehuisvest geweest.
Tegenwoordig worden in de zaal regelmatig (internationale) conferenties en bijeenkomsten gehouden.
Aan de zijde van de Lange Poten ligt het gebouw van de Tweede Kamer. Daaraan verbonden is de door Pi de Bruin ontworpen en in 1992 geopende vergaderzaal. Het gebouwencomplex van de Tweede Kamer omvat ook de voormalige ministeries van Koloniën en van Justitie (beide aan het Plein) en het voormalige Hotel Centraal aan de Lange Poten.
In 1796 kwam in de sinds 1790 bestaande balzaal van de stadhouders de Eerste Nationale Vergadering bijeen. De Tweede Kamer vergaderde tussen 1815 en 1992 in de voormalige balzaal. Daarbij moet overigens worden opgemerkt dat de Tweede Kamer tot 1830 ook in Brussel vergaderde.
In het oude gebouw van de Tweede Kamer zijn nu nog enkele diensten van de Tweede Kamer gehuisvest, en zijn onder meer kantoren gevestigd van enkele fracties, Kamerleden en van de Kamervoorzitter.
De oude vergaderzaal - waarin overigens na 1992 de nodige bouwkundige wijzigingen in zijn aangebracht - wordt nog gebruikt voor officiële bijeenkomsten, vergaderingen, hoorzittingen, ontvangsten etc.
Logement
De huisvesting voor de Tweede Kamer der Staten-Generaal is (tegenover het hoofdgebouw, aan de overzijde van het Plein) uitgebreid met kantoorruimten, onderkomens voor Europarlementariërs en ruimten voor parlementaire enquêtecommissies.
Het gebouw van de Eerste Kamer ligt aan de zijde van de Hofvijver. Het oudste deel ervan is de Mauritstoren. De Eerste Kamer vergadert in de voormalige vergaderzaal van de Staten van Holland en West-Friesland, die in 1655 op voorstel van Johan de Witt is ontworpen door Pieter Post.
Ook de Gecommitteerde Raden (een soort dagelijks bestuur van Holland) vergaderden in het huidige gebouw van de Eerste Kamer, in de zogenaamde Noenzaal. De raadpensionaris had er eveneens een werkvertrek. In een ander deel van het Eerste Kamergebouw woonde enige tijd Mary Stuart, de echtgenote van stadhouder Willem II.
De Eerste Kamer vergadert sinds 1849 in de voormalige vergaderzaal van de Staten van Holland. Hoewel de vergaderingen sinds 1848 openbaar waren, werden pas in 1870 tribunes aangebracht, die overigens veel afbreuk deden aan de zaal. Tot 1975 'deelde' de Eerste Kamer de zaal met Provinciale Staten van Zuid-Holland. Begin jaren negentig werd de zaal - en met name het fraai beschilderde plafond - gerestaureerd.
In het gebouw van het ministerie van Algemene Zaken bevindt zich de Trêveszaal. Deze ligt aan de zijde van de Hofvijver. De zaal is genoemd naar het Twaalfjarige Bestand (Trêve, wapenstilstand) waarover in 1608 werd onderhandeld op de plek waar nu de Trêveszaal zich bevindt.
De Trêveszaal is sinds 1977 de vaste vergaderzaal van de Ministerraad. In de galerij boven de Middelste of Binnenpoort op het Binnenhof bevindt zich het portaal dat toegang geeft tot de Trêveszaal en de Statenzaal.
De Trêveszaal wordt als de mooiste zaal van het Binnenhof beschouwd. De Statenzaal wordt tegenwoordig gebruikt voor officiële ontvangsten.
Vanaf 1588 vergaderden de Staten-Generaal, de vergadering van de Zeven Provinciën, naast de Trêveszaal in de Statenzaal. Na de Bataafse tijd vergaderden hier eveneens de (uit één Kamer bestaande) Staten-Generaal. Na invoering van het tweekamerstelsel in 1815 werden hier (tot 1849) de vergaderingen van de Eerste Kamer in gehouden.
De Staten-Generaal van de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden, het hoogste bestuursorgaan van de Republiek, gaf in 1696 aan bouwmeester Daniel Marot opdracht om op de plaats van twee bestaande kamers een zaal te bouwen waar gezanten op gepaste wijze ontvangen konden worden. De Trêveszaal werd in oktober 1697 in gebruik genomen.
In het Torentje bevindt zich sinds 1982 definitief de werkkamer van de minister-president. Het Torentje dateert al uit de 14e eeuw en was het zomerprieel van de graven van Holland.
Het achthoekige gebouw aan de Haagse Hofvijver wordt voor het eerst genoemd in een kroniek uit 1354 en dateert vermoedelijk uit de eerste helft van de veertiende eeuw. Aan de rand van het Binnenhof lag Het Torentje oorspronkelijk als zomerprieel van de graven van Holland. Het was door middel van een ophaalbruggetje verbonden met de grafelijke tuin.
Op de plaats van deze tuin, rechts van het Torentje, is later, rond 1640, het Mauritshuis gebouwd, woning van graaf Johan Maurits van Nassau Siegen. Het Mauritshuis is tegenwoordig in gebruik als museum.
Links van het Torentje is de Maurits- of Grenadierspoort te zien, die toegang geeft tot het Binnenhof. Recht tegenover het Torentje bevinden zich kantoorruimtes van de Tweede Kamer.
Aan de voorzijde van het Binnenhof, tussen de gebouwen van de Tweede en Eerste Kamer, is de vergaderzaal van de Raad van State. De kantoren van die raad, alsmede de afdeling bestuursrechtspraak bevinden zich overigens in het voormalige paleisje aan de Kneuterdijk en een daarachter gelegen nieuw gebouw.
Vroeger waren aan het Binnenhof ook de ministeries van (Verkeer en) Waterstaat en van Maatschappelijk Werk gevestigd.
Sinds de komst in 1814 van een volksvertegenwoordiging vergadert het parlement, net als de 'oude' Staten-Generaal tijdens de Republiek en de Bataafse parlementen in de periode 1796-1806, aan het Binnenhof. De Eerste Kamer deed dat aanvankelijk in de Trêveszaal en de Tweede Kamer in de Oude Balzaal van de stadhouders. In 1849 ging de Eerste Kamer vergaderen in de zaal van de voormalige Staten van Holland. De Tweede Kamer vergadert sinds de oplevering van de nieuwbouw van de Tweede Kamer in 1992 in de huidige Vergaderzaal van de Tweede Kamer.
Meer over